Engie en regering zoeken weekenddeal

Zonder de kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 dreigt een groot bevoorradingsprobleem in de winter van 2026-2027. ©BELGA

07 januari 2023 01:30

De regering en Engie zetten hun onderhandelingen over de verlenging van de jongste twee kerncentrales dit weekend verder. Rond de tafel leeft voorzichtige hoop om eindelijk te landen.

Nadat al een paar keer een akkoord in de lucht hing en dat op het laatste moment weer afsprong, durft niemand nog echt voorspellingen te doen. Toch klinkt bij verschillende bronnen dicht bij het dossier voorzichtig optimisme dat het dit weekend eindelijk tot een deal kan komen over een nucleaire verlenging. Een betrokkene spreekt zelfs van het weekend van de waarheid.

Oorspronkelijk was het de bedoeling van de regering om tegen 31 december een overeenkomst met Engie te bereiken. Daarin zouden de precieze voorwaarden worden afgesproken om de jongste twee kernreactoren, Doel 4 en Tihange 3, na 2025 nog tien jaar langer open te houden.

Advertentie

Een deal is voor Engie de enige kans om komaf te maken met de eeuwige onzekerheid over de miljardenfactuur van de nucleaire opkuis.

In juli waren de contouren van een mogelijke deal al vastgelegd in een intentieverklaring. Engie kreeg toen de toezegging dat er een maximumbedrag zou komen voor de miljardenfactuur voor de nucleaire opkuis. De Belgische staat zou medeaandeelhouder worden van de twee centrales om te delen in zowel de winsten als de risico’s. Via een prijsgarantie zou de staat ook zekerheid geven dat de investering voor de levensduurverlenging, circa 1 miljard euro, zich terugverdient.

Premier Alexander De Croo (Open VLD) en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) kregen de toezegging dat gezocht zou worden naar een manier om de twee reactoren tegen november 2026 weer paraat te krijgen voor hun doorstart om bevoorradingsproblemen te vermijden.

Miljardenfactuur kernafval

Maar de uitwerking van die algemene principes in juridisch bindende teksten loopt bijzonder moeizaam. Voor beide partijen staat veel op het spel. Engie wil eigenlijk niet meer actief blijven in kernenergie. Maar een deal over de levensduurverlenging is voor het Franse bedrijf de enige kans om komaf te maken met de historische onzekerheid over de miljardenfactuur van de nucleaire opkuis. Toen de toezichthoudende Commissie voor Nucleaire Voorzieningen in december besliste dat Engie de nucleaire voorzieningen in de spaarpot Synatom moest optrekken van ruwweg 15 miljard euro naar 18 miljard dook de beurskoers 6 procent lager. Het bedrijf wil af van die openstaande factuur, waarvoor een eindbedrag van 20 miljard euro circuleert.

Bevoorradingszekerheid

De regering op haar beurt staat voor de helse opgave te garanderen dat het licht blijft branden. Al in de winter van 2025-2026 dreigen problemen. Voor het eerst zijn dan alle kerncentrales dicht, ook de jongste twee die dan moderniseringswerken moeten ondergaan. Door onderhoudsachterstand bij de Franse kerncentrales kan België minder op import rekenen.

De regering staat voor een helse opgave te garanderen dat het licht blijft branden.

In de winter daarna, die van 2026-2027, dreigt de situatie helemaal nijpend te worden. Als Doel 4 en Tihange 3 dan niet paraat raken, gaapt een tekort dat het netbedrijf Elia op 1.600 megawatt raamt, te veel om met lastminutekunstgrepen nog op te lossen.

Advertentie

De regering wil van Engie garanties dat het bedrijf tegen november 2026 klaar raakt, wat voor de energiereus uiterst moeilijk ligt. Thierry Saegeman, de CEO van Engie Electrabel, zei twee weken geleden nog dat je met geen enkele installatie, zeker niet met een nucleaire, kan garanderen dat ze op een bepaalde datum beschikbaar is. Als stok achter de deur wil de regering de maximumfactuur voor het afval kunnen intrekken als door een grove fout van Engie de levensduurverlenging niet rond raakt. Voor het energiebedrijf zou die voorwaarde een te grote onzekerheid meebrengen. Het wordt afwachten of beide standpunten dit weekend met elkaar verzoend raken.

Vandenbroucke: 'Engie moet eerlijk bedrag betalen'

De federale regering wil dat uitbater Engie een 'eerlijke bedrag' betaalt voor de ontmanteling van kerncentrales. Dat zei Vooruit-vicepremier Frank Vandenbroucke zaterdag in 'De Ochtend' op Radio 1. 'Engie is als uitbater van kerncentrales historisch verantwoordelijk voor het afval dat daar tot stand komt, waarvan de berging veel geld kost, en de latere ontmanteling van die centrales als ze niet meer bruikbaar zijn, wat ook veel geld kost. Ze hebben daar winst mee gemaakt, dat is normaal, maar ze zijn ook verantwoordelijk om het op te kuisen.'

Volgens Vandenbroucke wil Engie die verantwoordelijkheid nu al afkopen. 'Wij zeggen als regering 'ja', als dat een eerlijke deal is en als met die aflossing ook echt de toekomstige risico's zijn gedekt. Wij willen niet dat het probleem van nucleair afval en de ontmanteling van centrales plotseling helemaal bij de belastingbetaler belandt.'

De ontmanteling is een van de twistpunten in de onderhandelingen met de Franse groep over de levensduurverlenging van de reactoren Doel 4 en Tihange 3. Wanneer er precies nieuw overleg plaatsvindt, wou Vandenbroucke niet kwijt. 'Ik heb er goeie hoop in dat we kunnen afronden, maar we zijn nog niet zo ver'.

Advertentie