Elia zet miljardeninvestering energie-eiland op de helling
Het management van de stroomnetbeheerder Elia stelt voor om de oplopende factuur van het energie-eiland te drukken door een deel uit te stellen. Dat moet de bezorgdheden over de zware impact op de stroomfactuur en de kapitaalnood bij het bedrijf verminderen.
Het management van Elia , onder leiding van de nieuwe CEO Bernard Gustin, gooit het roer om in het dossier van het energie-eiland, een project voor de aansluiting van nieuwe offshorewindparken en een bijkomende stroomverbinding naar het Verenigd Koninkrijk. 'We bevelen aan om het tweede deel van het project uit te stellen', zei Gustin vrijdag op een persbriefing. Het gaat om gelijkstroomkabels en -transformatoren die goed zijn voor ongeveer de helft van de kostprijs van het totale energie-eiland, dat door Gustin op 7,5 miljard euro wordt geschat.
Elia wil in elk geval verder gaan met het eerste deel van het eiland: de ruwbouw van het kunstmatige eiland in de Noordzee én wisselstroomverbindingen om twee nieuwe parken aan te sluiten. Maar door de oplopende kostprijs wil Gustin het miljardencontract voor de gelijkstroom, dat klaarligt om getekend te worden, uitstellen.
Dat moet de bezorgdheden over het fors opgelopen kostenplaatje van het energie-eiland wegnemen. Het prijskaartje werd initieel geschat op 2,2 miljard euro en midden 2023 keurde het bestuur van Elia het project goed voor een budget van 3,5 miljard euro, legt Gustin uit. Bij grote energieverbruikers is er al maanden kritiek op dat project omdat het de nettarieven fors de hoogte zou injagen.
Bij investeerders is er dan weer de vrees dat het al forse investeringsprogramma van Elia Group (30 miljard euro in vijf jaar) nog zwaarder zou worden. Het aandeel krijgt daarom al weken klappen op de beurs. Na de aankondiging veerde het aandeel vrijdag wel 4,4 procent op.
Bevoorradingszekerheid
De investering uitstellen heeft wel gevolgen, afhankelijk van welke alternatieven gekozen zullen worden. Een alternatief scenario uitwerken voor het aansluiten van het derde nieuwe windpark zou betekenen dat de richtdatum van 2030 niet meer gehaald kan worden. Er zou vijf jaar vertraging kunnen zijn. 'Alternatieve scenario's zijn goedkoper, maar kennen ook meer risico's, onder meer over vergunningen en timing', zegt Frédéric Dunon, de CEO van Elia België.
Dat geldt ook voor alternatieve scenario's voor een nieuwe stroomkabel naar het Verenigd Koninkrijk. Die zou drie jaar vertraging kunnen oplopen. Daarbij is er ook een impact op de bevoorradingszekerheid in het volgende decennium. 'Maar er is nog voldoende tijd om daarvoor alternatieven op te zetten', zegt Dunon.
Er is wereldwijd veel vraag en weinig aanbod op de markt voor gelijkstroominfrastructuur. Als wij en ook andere partijen bestellingen uitstellen, zullen de prijzen misschien zakken.
Wat zijn de precieze alternatieven dan? 'Als we het contract nu niet tekenen, verliezen we sowieso ons productieslot bij de leveranciers. We zullen wel proberen om een optie te krijgen, zodat we over een paar maanden die bestelling toch kunnen plaatsen als we dat willen', zegt Gustin. 'Een aanzienlijk deel van de kostenstijging komt door markteffecten: de markt voor gelijkstroominfrastructuur is mogelijk aan het pieken doordat er wereldwijd veel vraag is en weinig aanbieders. Als wij en ook andere partijen bestellingen uitstellen, zullen de prijzen misschien zakken.'
Scherpe kritiek
Ondertussen kan Elia ook alternatieven bestuderen voor de aansluiting van het derde windpark en de Britse import- en exportkabel. Volgens Gustin blijft het de bedoeling daarmee door te gaan. 'Het is geen afstel maar uitstel, omdat we niet blind zijn voor de oplopende kosten.'
De raad van bestuur van Elia moet het voorstel van het management nog goedkeuren, maar het is te verwachten dat dat een formaliteit is. Ook de politiek moet haar zegen geven. Het oorspronkelijke plan van het energie-eiland werd door de regering goedgekeurd in het Federaal Ontwikkelingsplan. En het uitstel heeft een impact op de timing en de federale groenestroomdoelstellingen tegen 2030.
Eerder deze week kwam er scherpe kritiek op het energie-eiland van Febeliec, de spreekbuis van de grote energie-intensieve bedrijven. Zij vragen dat een deel van het energie-eiland wordt afgevoerd wegens te duur en een te grote impact op de energietarieven. Febeliec stelde voor om de gelijkstroomverbinding, die zowat 4 miljard euro zou kosten, te schrappen en te bekijken of die kan vervangen worden door goedkopere wisselstroomtechnologie. Dat zijn alternatieven die Elia ook bekijkt.
We zijn tevreden dat Elia onze analyse volgt.
N-VA-Kamerlid Bert Wollants, die vorig jaar aan de alarmbel trok over de opgelopen kosten, zegt tevreden te zijn dat 'Elia onze analyse volgt'. Begin februari beginnen politieke discussies over het onderwerp in de Kamer. De energiewaakhond CREG zal dan een element van zijn studie over het miljardenproject voorstellen. Wollants merkt wel op dat er volledige transparantie moet komen in het dossier.
Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) vindt dat het energie-eiland nog altijd gerechtvaardigd en nodig is. Ze wijt de opgelopen kostprijs aan 'buitensporige en onaanvaardbare' elementen in de offertes van leveranciers en vroeg aan de Europese Commissie om de prijsevoluties in de sector te onderzoeken. Ze vraagt dat Elia 'zonder uitstel' een nieuwe aanbestedingsprocedure opstart om het project toch te realiseren.
Meest gelezen
- 1 Is correctie Magnificent Seven koopkans of voorbode van groter onheil?
- 2 Ondernemers bouwen in Oostende fabriek van 300 miljoen die voedingsafval omzet in mest
- 3 Topkoers BNP Paribas maakt Belgisch belang in bankreus rijp voor verkoop
- 4 Syensqo-CEO Ilham Kadri: 'We zijn Europees, maar om hier te investeren is een businesscase nodig'
- 5 Het Europese antwoord op de Trump-tarieven: terugslaan met gelijke munt