De beleggers die hun broek scheurden aan de 'verzekeraar van de rijken'

De Brusselse verzekeraar Private Insurer, gespecialiseerd in beleggingsverzekeringen voor vermogenden, bood via een netwerk van 200 makelaars tak23-beleggingsverzekeringen aan aan meer dan 2.500 klanten in ons land. Samen zijn ze goed voor een vermogen van ruim 1 miljard euro. Bij die klanten zitten veel gedupeerden. Sommigen kregen risicovolle beleggingen in portefeuille die compleet waardeloos werden. Anderen maakten volop gebruik van de fiscale mogelijkheden van tak23-producten, waar dividenden vrijgesteld zijn van de roerende voorheffing van 30 procent. Omdat de regels daarbij niet gevolgd werden, dreigen ze een torenhoge factuur te moeten betalen bij de regularisatie die de overnemer P&V hen opdringt.

1) ‘Op onze erfenis van 400.000 euro moesten we nog geld toesteken’

Het Gentse zwerfkattenproject Kat Zoekt Thuis en het dierenopvangcentrum De Zonnegloed in Vleteren kregen van een sympathisant met een terminale aandoening een tak23-portefeuille bij Private Insurer. Die bevatte meer dan 400.000 euro aan beleggingen, waarmee Kat Zoekt Thuis een asiel mocht opzetten. Maar nadat op het bedrag - de waardering door Private Insurer - erfenisrechten waren betaald, bleek snel dat er heel wat problemen waren met de fondsen en obligaties, zegt Evy Baert, bestuurder van Kat Zoekt Thuis. ‘Een adviseur waarschuwde dat het potje stonk.’

Vijf jaar later waren niet alleen de beleggingen waardeloos, maar vertoonde de portefeuille zelfs een negatieve waarde. Baert stelt zich vragen bij de erg risicovolle beleggingen die aan een terminale patiënte zonder enige beleggingservaring werden verkocht. De obligaties Merit Rome 1 waren in 2018 plots 0 euro waard, tegenover 230.000 euro het jaar voordien. De belegging Numitor Covered Bond Fund, dat investeerde in Duits vastgoed, was in 2017 goed voor 134.000 euro. In 2020 was dat 1.250 euro.

Dat ontdekte Baert pas nadat de verzekeraar en de makelaar haar jaren aan het lijntje hadden gehouden, met tientallen mails en telefoontjes. De obligaties bleken gelinkt aan een mislukt vastgoedproject in Roemenië. ‘Als ik uitleg vroeg, kreeg ik een document van 100 pagina’s in het Roemeens of de naam van de Roemeense curator.’ Toch werden plots 17.000 euro aan juridische kosten uit het verleden aangerekend, zonder bewijs dat de overleden dame daar toestemming voor had gegeven.’

Private Insurer weigerde ook de overlijdensdekking van 25.000 euro uit te betalen, maar rekende wel nieuwe premies voor de overlijdensdekking aan. Ondanks de geflopte beleggingen bleef elk kwartaal meer dan 900 euro als beheersvergoeding wegvloeien en smolt de cashrekening van 25.000 euro in 2017 ook weg. Eind 2019 stond de portefeuille negatief.

‘Door een gebrek aan middelen konden we geen rechtszaak beginnen. Elke 100 euro is één kat minder die we kunnen steriliseren’, zegt Baert. Vragen bij de financiële waakhond FSMA leverden niets op, maar de ombudsman bevestigde dat de overlijdensdekking van 25.000 euro betaald moest worden. De polis bij Private Insurer werd toen afgesloten en de vzw’s ontvingen uiteindelijk samen de 25.000 euro als ‘commerciële geste’.

2) ‘Mijn belegging van 600.000 euro is in rook opgegaan’

Een zelfstandige die anoniem wil blijven kwam via een kennis in contact met een verzekeringsmakelaar ‘die goede beleggingen verkocht’ en investeerde na enkele gesprekken zijn appeltje voor de dorst in enkele producten ‘zonder risico’. Er werd voor 600.000 euro van het Australisch fonds LM, dat in vastgoed belegde, en voor 300.000 euro Numitor-fondsen met Duits vastgoed aangekocht.

‘Enkele weken later stond die man aan mijn deur met documenten van Private Insurer die ik dringend moest tekenen. De documenten waren op voorhand ingevuld en bevatten beleggingsprofielen. Ik weigerde omdat nooit over Private Insurer en verzekeringen was gesproken, maar ik kon uiteindelijk niet anders omdat het geld al was overgeschreven’.

Nadien kwamen de verkopers nog even langs met de mededeling dat ze naar Australië waren geweest en dat het daar fantastisch goed ging. Enkele weken later kwam een brief van Private Insurer dat het failliet was, vertelt de zelfstandige. Ondertussen bleven beheerskosten en duizenden euro’s aan advocatenkosten afgehaald worden van de cashrekening in de polis. ‘Ze nemen maar geld van de rekening zonder dat je er iets aan kan doen’.

De inleg in LM is volledig weg, die van Numitor grotendeels. De verkopers verdwenen met de noorderzon. Private Insurer ontkende elke verantwoordelijkheid en zei dat het die verkopers niet kende. ‘Maar hoe ben ik dan klant geworden?’, zucht de zelfstandige. Hij klopte aan bij het gerecht in Hasselt, maar dat leverde nog niets op. ‘Ik dacht er toezicht was op verkopers van beleggingen en verzekeringen, maar in dit geval geeft niemand thuis.’

3) ‘Ik heb altijd te goeder trouw gehandeld, maar nu ben ik de zondaar’

Een manager met jaren beurservaring werd gecharmeerd door de mogelijkheden van tak23-beleggingsverzekeringen rond successie en fiscaliteit. ‘Er moet geen roerende voorheffing op dividenden betaald worden, maar wel beheerskosten en een verzekeringstaks. In mijn geval kwam die afweging positief uit.’ Hij bracht zijn portefeuille met individuele aandelen en wat obligaties, goed voor enkele honderdduizenden euro’s, in zo’n tak23 onder.

‘Maar toen P&V de zaak overnam, kon dat plots niet meer en was er een aparte beheerder nodig. Men zei dat ik al jaren fiscaal niet in orde was, maar Private Insurer heeft deze constructie aangemoedigd en gefaciliteerd’, zegt de manager. ‘Uiteindelijk heb ik de portefeuille zelf beheerd, maar werd elk jaar 10.000 tot 15.000 euro als beheerskosten aangerekend.’

‘Ik heb altijd te goeder trouw gehandeld, maar nu zeggen ze dat ik de zondaar ben.’ Hij pikt het niet dat P&V voor hem een aanvraag tot regularisatie indient. ‘Dat betekent dat ik jaren aan roerende voorheffing plus een zware boete moet betalen. Dat geld zou het zelf uit de polis halen. Een regelrechte schande, want het is niet eens zeker dat er geregulariseerd moet worden.’

Hij heeft vragen bij de roerende voorheffing die voor 2015 integraal in de polis werd teruggestort. Nadien stortte Private Insurer maar 80 procent of 40 procent terug. ‘Daar heb ik nooit een uitleg voor gekregen.’

‘Ondertussen word ik gegijzeld omdat ik de polis niet zomaar kan stopzetten’, klinkt het. ‘Ik wil al sinds januari een groot pakket cash op de beurs beleggen, maar dat hebben ze geweigerd. Nu staat de beurs al 15 procent hoger.’

De vraag hoe de grote verzekeraar P&V zich zo kon mispakken aan Private Insurer houdt de financiële sector al maanden in de ban. De coöperatieve verzekeraar van de socialistische zuil wou zich met de overname van de nichespeler vorig jaar versterken in tak23, beleggingsportefeuilles verpakt in een levensverzekeringsjas. Maar meteen na de eigenaarswissel trof P&V onregelmatigheden aan.

De problemen werden lang binnenskamers gehouden, tot deze krant in februari berichtte over huiszoekingen in een gerechtelijk onderzoek naar waardeloos geworden beleggingen bij Private Insurer. Enkele dagen later gaf P&V aan Private Insurer te willen opdoeken. Begin juni kondigde CEO Hilde Vernaillen aan dat P&V een volledige streep trekt onder Private Insurer en dat dat een netto-impact van 52 miljoen euro heeft.

Dubieuze beleggingen

De revisor KPMG wijst erop dat er in de portefeuille van Private Insurer illiquide financiële investeringen zitten. Die zijn bij de inbreng gewaardeerd op 176 miljoen euro, maar KPMG zegt dat het niet kon oordelen of die waardering correct is.

Een brede rondvraag in de sector leert dat de problemen bij Private Insurer niet uit de lucht komen vallen. Veel vroeger al zaten in polissen van klanten dubieuze beleggingen, onder meer in Quality Investments. Dat investeerde in Amerikaanse ‘life settlements’, een risicovol product dat geld oplevert als mensen met een levensverzekering sneller sterven dan verwacht. Nadat honderden Belgische investeerders hun centen kwijtraakten, wierp Private Insurer zich op als beschermer van de gedupeerden. ‘Topman Jean-François Lycops is zelf naar de VS gegaan, heeft veel moeite gedaan met rechtszaken op te volgen en klanten hebben een deel teruggekregen’, zegt een makelaar. Lycops wil geen commentaar geven.

De discrete taxconsulent had samen met Barbara De Beurme - beiden maakten eerder carrière bij de consulatent PwC - in 2004 Private Insurer opgericht, gespecialiseerd in tak23 voor een privatebankingpubliek. Private Insurer ontpopte zich als een volledig Belgisch alternatief voor de populaire Luxemburgse ‘fonds dédié’. Zo’n levensverzekering met een persoonlijke selectie aan beleggingen levert de verkopers dubbele commissies op en was ook de speeltuin van het failliete Gentse Optima.

‘Wat mij betreft was Private Insurer een juweeltje. De polissen waren voor klanten veel interessanter dan de standaardoplossingen van andere maatschappijen’, zegt de Antwerpse makelaar Philippe Van Dooren, die sinds 2014 producten van Private Insurer verkoopt. Hij is vooral misnoegd over P&V. ‘Dat lapt ons dat al de tweede keer. In 2012 gebeurde iets gelijkaardigs, bij het opdoeken van zijn Luxemburgse dochter Euresa Life. Nu moet ik weer een oplossing zoeken voor grote portefeuilles van klanten.’

De makelaar heeft het vooral over tak23-producten waar courante fondsen in zitten. Maar bij Private Insurer konden verkopers zowat elke belegging in zo’n verzekeringsdoos stoppen. Heel wat klanten uit een verder verleden hebben ‘exotische toestanden’ in portefeuille waar ze zware verliezen op leden. Of de grootste verantwoordelijkheid bij de verkoper of de verzekeringsmaatschappij ligt, is niet duidelijk.

‘Sommige klanten zijn misleid. Beleggers moeten daarom hun volledige investering en de gemaakte kosten terugkrijgen’, zegt advocaat Jeroen Raskin (Monard Law), die gedupeerden vertegenwoordigt. Zijn collega Laurent Arnauts (Watt Legal), die ook tientallen gedupeerden vertegenwoordigt, diende twee jaar geleden al een strafklacht met burgerlijkepartijstelling in.

Fiscale regularisering

Bij andere klanten is de polis mogelijk niet fiscaal in orde. Het gaat vaak om klanten die een bestaande beleggingsportefeuille naar een verzekeringscontract transfereerden. Private Insurer moedigde dat aan. P&V vindt dat niet conform de tak23-regels en zette daarom een regularisatie in gang, waardoor klanten mogelijk tot honderdduizenden euro’s moeten betalen. ‘We vinden dat de verzekeraar de regularisatie niet zelf mag indienen’, zegt Gerd Goyvaerts (Tiberghien), een van de vele advocaten van gerenommeerde kantoren die op het dossier werken. Ze haalden in mei al enkele overwinningen in kort geding.

P&V wil geen commentaar geven op de regularisering. Een woordvoerder benadrukt dat die niets te maken heeft met de huiszoeking rond een bepaalde belegging. ‘Die dateert van voor de overname door P&V.’