Kanker genezen in Leuvense bunkers

Elise was amper vier toen dokters een tumor in een ruggenwervel ontdekten. Een lange strijd volgde, in Leuven en vervolgens in Zwitserland, waar ze twee maanden lang behandeld werd met protontherapie verspreid over tientallen sessies. ‘We hadden geen andere keuze’, zegt moeder Ine Vanbuel. ‘Klassieke bestraling was te risicovol. Elise was nog jong en de dokters hadden schrik voor schade aan de longen en de andere wervels.‘

Elise was een van de zowat 40 Belgische patiënten die vorig jaar noodgedwongen voor lange tijd naar het buitenland moesten uitwijken voor deze nog relatief nieuwe vorm van kankertherapie. ‘Het waren zeer moeilijke maanden. In Leuven kenden we ondertussen de andere ouders en kindjes, de artsen, de entourage. Plots word je daaruit weggetrokken. Je huurt daar dan een appartementje in een vreemd land waar je niet thuishoort.’ 

Het gezin werd ook uit elkaar gehaald. Terwijl Ine bij haar dochter bleef, zorgde haar man voor de kinderen thuis. ‘Mijn man is meermaals overgevlogen. Maar dat is financieel niet evident voor iedereen’, zegt Vanbuel, die een vzw oprichtte om gezinnen in haar situatie te steunen. ‘Daarom is een protontherapiecentrum in België een zeer goede zaak.’ 

Ondergrondse bunkers

Dat centrum komt er. In Leuven. Het officiële startschot voor de bouwwerken wordt vandaag gegeven. Momenteel gaapt er nog een enorme put alsof er een olympisch zwembad komt. Het centrum komt twee verdiepingen onder de grond, met ruimte voor twee bunkers met dikke muren.

‘Hoe dik precies weet ik niet, maar we spreken over meters’, zegt Karin Haustermans, diensthoofd radiotherapie en oncologie van het UZ Leuven. Een noodzaak, aangezien met radioactieve stralen gewerkt wordt. 

De investering kost 45 miljoen euro. ‘Nee, ik denk niet dat we hier duurdere apparaten hebben staan’, zegt Marc Decramer, gedelegeerd bestuurder van het ziekenhuis. De Vlaamse regering steekt 5 miljoen euro toe. Enkele andere ziekenhuizen die bij het project betrokken zijn, leggen 6 miljoen op tafel. ‘Kanker verslaan, daar draait het om. Het is een grote investering, maar ze is elke cent waard’, zegt Vlaams minister van Innovatie Philippe Muyters (N-VA). 

Scherpschutter

Protontherapie staat bekend als een ‘scherpschutter’. Ze maakt het mogelijk tumoren heel gericht te bestralen zonder veel schade aan te richten aan het omringende weefsel. Vooral voor kinderen wordt de therapie ingezet, maar ook voor volwassenen met hersen- of oogtumoren.

Ook tumoren aan de hals, de pancreas of de longen zijn op termijn mogelijke doelwitten, al is daar nog verder onderzoek voor nodig. ‘Een van de twee bunkers zal daarvoor dienen’, zegt Decramer. ‘We willen meespelen in wetenschappelijke studies en de techniek verfijnen.’ 

Haustermans schat dat 150 à 200 Belgische kankerpatiënten volgens de geldende richtlijnen in aanmerking komen voor protontherapie, al kan dat op termijn oplopen tot 1.500. Een behandeling zal naar schatting 25.000 euro kosten, een pak minder dan wat gangbaar is in het buitenland. Het Riziv reserveerde vorig jaar 3,8 miljoen euro voor buitenlandse behandelingen. Dat geld zal ook dienen voor terugbetalingen in België. 

‘Patiënten toegang geven tot de nieuwste technologie is een van mijn prioriteiten’, zegt minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD).

Dat er nu pas een centrum komt in ons land is opmerkelijk. Het bedrijf achter de opmars van de technologie heeft zijn hoofdkwartier in Waals-Brabant. IBA

 is de wereldleider in deze markt en heeft al tientallen installaties gebouwd, van in China tot in de VS. Ook in Charleroi is er iets op komst, op initiatief van het Waals Gewest. ‘Daarover zijn wij officieel niet ingelicht’, klinkt het op het kabinet van De Block. ‘Het zou een centrum worden met een economische finaliteit, en niet in het kader van de volksgezondheid.’