De voorvader van elke Porsche

De lak vertoont barsten, en de autozetels zijn gescheurd. Maar het zijn wel de zetels waarin Dr. Ing. Ferdinand Porsche en zijn zoon Ferry, de oprichter van het merk Porsche, hebben gezeten. De Porsche Type 64 die aan de Amerikaanse westkust wordt geveild, is gerestaureerd, maar het is een oude auto gebleven. En daardoor heeft hij een extra magische uitstraling.

De Type 64 is het enige overgebleven exemplaar van wat alom wordt erkend als ‘de voorvader’ van Porsche. De ufo-achtige auto, die eind jaren dertig door zijn wielschermen ook al van Mars leek te komen, heeft dezelfde designtrekken die je nog altijd ontwaart in de Porsche 911. Net als de Type 64 heeft die trouwens de relatief kleine motor achterin en komt hij dankzij een laag gewicht tot erg sportieve prestaties.

De Type 64 was de eerste volledige auto die de eigenwijze ingenieur Ferdinand Porsche maakte. Na omzwervingen bij enkele andere Duitse automerken, waar hij altijd met ruzie vertrok, kreeg hij als consultant van het nazistaatsbedrijf Volkswagen de opdracht op basis van de oerKever een sportwagen te maken die moest kunnen meedingen om de winst in de prestigieuze rally Berlijn-Rome, die in het najaar van 1939 zou plaatsvinden.

Tweede Wereldoorlog

Porsche sleutelde nog volop aan drie proefmodellen van wat de Type 64 zou worden, toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. De Rally tussen Berlijn en Rome ging niet meer door, en de drie testexemplaren bleven werkloos achter. De eerste werd in de prak gereden door de fabrieksdirecteur van Volkswagen. De andere twee bleven in het bezit van de familie Porsche.

Ferdinand gebruikte de Type 64 vaak om de lange reis van Zell am See naar Berlijn te maken. Legendarisch is zijn rit tussen Berlijn en de Volkswagen-fabriek in Wolfsburg. Porsche legde de 220 kilometer af met een gemiddelde van meer dan 130 kilometer per uur. En dat in een auto met een kleine vier-cilinder boxermotor met amper 50 pk.

Een van de twee auto’s werd aan het einde van de Tweede Wereldoorlog nog door Amerikaanse soldaten vernield. Ze zaagden het dak eraf en scheurden daarna net zolang rond tot ze de motor opbliezen. De laatste Type 64 bleef in de garage van Ferry Porsche, die het roer van zijn vader overnam toen die na de oorlog de cel in moest.

Puristentwijfel

Ferry liet de auto in 1947 opknappen én ontwierp een logo voor op de neus van de Type 64. Zo werd de Type 64 de allereerste auto met het Porsche-logo, dat vandaag nog altijd wordt gebruikt.

En het is op dat moment dat Porsche-puristen twijfelen. De Type 64 mag er dan uitzien als een Porsche en het logo van Porsche dragen, volgens kenners is hij nog geen echte Porsche. De klokken in het instrumentarium dragen het Volkswagen-logo en de motor kwam rechtstreeks uit de voorloper van de VW Kever. Bovendien werd de Type 64 gebouwd in 1939, terwijl het merk Porsche pas sinds 1948 bestaat.

Zelfs de Britse Porsche-expert Andy Prill, die de Type 64 voor het veilinghuis Sotheby’s inspecteerde, durft niet van een echte Porsche te spreken. Voor hem gelden de vijftig exemplaren die Ferry Porsche in 1948 van zijn eerste volledig zelf ontwikkelde model 356 maakte, als merkgeboorte. De resterende exemplaren zijn vandaag 4 tot 8 miljoen dollar per stuk waard. Dat de Type 64 desondanks drie tot vijf keer zoveel waard is, is te danken aan een Oostenrijker en het woord ‘Ahnherr’.

In 1949 verkocht Ferry Porsche de Type 64 uit geldnood aan de Oostenrijkse coureur Otto Mathé, die de auto tot zijn dood in 1995 zou houden. Kooplustigen waren er altijd, maar Mathé was onverbiddelijk: de Type 64 was niet te koop. Hij wees zelfs Porsche de deur.

Toen het in de jaren zestig en zeventig beter ging met het merk, probeerde het jarenlang Mathé ervan te overtuigen de Type 64 te verkopen. De schier eindeloze briefwisseling met Mathé, waarin Porsche de auto respectvol ‘Der Ahnherr’ (de voorloper) van het merk noemt, is ingesloten in de documentatie die de nieuwe eigenaar van de Type 64 overhandigd krijgt.

Zwijgzaam

Toen het niet lukte Mathé te overtuigen de Type 64 te verkopen, bouwde Porsche dan maar een replica voor zijn museum. Waarmee Porsche de Type 64 overduidelijk in zijn hart sloot.

Nu de auto opnieuw te koop staat, doet Porsche er het zwijgen toe. In een summiere reactie spreekt het nergens over de Type 64 als ‘de eerste Porsche’. Maar het stelt wel dat het de eerste auto is ‘waarin de vorm van Porsche’ te zien is. En het concern uit Zuffenhausen wil ook niet kwijt of het gaat meebieden op zijn Ahnherr.

Maar of het nu meebiedt of niet, met een verwachte veilingprijs van meer dan 20 miljoen dollar wordt de Type 64 sowieso de duurste Porsche ooit. Het huidige record staat op 14 miljoen dollar voor een racemodel 917K uit 1970.

De Type 64 is hét pronkstuk van de jaarlijkse oldtimerveiling in het Californische Monterey, dat sinds enkele jaren te boek staat als de ultieme plek om de beste oldtimers tegen de hoogste prijs te verkopen. De duurste oldtimer ooit, een Ferrari 250 GTO, werd er vorig jaar verkocht voor 48,4 miljoen dollar. De Aston Martin DBR1 uit 1956, die in 2017 voor 22,5 miljoen in Monterey onder de hamer kwam, was de duurste oldtimer van dat jaar.