Waarom we absoluut naar Mars moeten

In 2024 landt een kolossaal ruimtetuig van meer dan 100 meter op Mars en zet het er de eerste kolonisten af. En binnen veertig tot honderd jaar is onze naaste buur voorzien van een op zichzelf draaiende kolonie van 1 miljoen mensen. Het is de droom die Elon Musk deze week de wereld instuurde.

Het lijkt het zoveelste waanzinnige idee van de rockster-ondernemer die al CEO is van de fabrikant van elektrische wagens Tesla en de ruimtevrachttransporteur SpaceX.

Maar onrealistisch zijn Musks Marsambities niet, stelt Joris Melkert, professor ruimtevaarttechnologie aan de TU Delft. ‘Ik ben deze week op een conferentie in Zuid-Korea en we praten gefascineerd over zijn plannen. Er is natuurlijk het nodige voorbehoud. Maar wat hij zegt, is technisch niet onmogelijk.’

Musk is lang niet de enige grote naam die pleit voor een nieuwe bestorming van de ruimte. De beroemde Britse astrofysicus Stephen Hawking lanceerde al in 2008, bij de vijftigste verjaardag van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, een gelijkaardige oproep. ‘We kunnen in vijftig jaar Mars bereiken’, zei hij toen. Trok Hawking toen nog de sprint aan, dan walste Musk deze week over hem heen.

Innovatie

Maar waarom dan? Waarom moeten u en ik wakker liggen van een Marsmissie? Het antwoord gaf Hawking al in 2008: ‘Onszelf door de ruimte verplaatsen zal de toekomst van de mensheid veranderen. En bepalen of we überhaupt een toekomst hebben.’

Wat de mensheid uitspookt op de maan, Mars en daartussen, werkt simpelweg door op onze eigen aardkloot. Innovaties in de ruimtevaart spelen al jarenlang een cruciale rol in ons dagelijkse leven. ‘Ken jij nog iemand die op de kaart kijkt?’, vraagt Melkert. ‘De gps is te danken aan de ruimtevaart.’

Hetzelfde geldt voor andere toestellen die dagelijks ons gezichtsveld beheersen. ‘Zonder ruimtevaart, geen telecommunicatie. Of geen satelliet-tv.’

De cadeautjes die de ruimtevaart ons schenkt, hoeven evenwel niet altijd materieel te zijn, vindt Bas Langdorp. Hij is CEO van Mars One, een organisatie die zelf tegen 2026 een eerste ploeg van vier Marskolonisten wil afvaardigen naar de rode planeet.

‘Met zo’n missie los je via een omweg problemen op aarde op. De ruimtevaartrace in de jaren zestig, die uiteindelijk een man op de maan plaatste, haalde een angel uit de Koude Oorlog. Het was een inspiratiebron.’

Eeuwig ontdekken

De beloning die op de rode planeet wacht, is mogelijk nog veel groter. Er zijn al sporen van water gevonden op Mars, wat de ontdekking van leven op een andere planeet een stap dichterbij brengt. ‘De stap die we nemen als we landen op Mars, luidt een nieuw tijdperk in’, maakt Langdorp zich sterk. ‘Wie wil dan niet de pionier zijn die mee leven vond op Mars?’

Maar de grootste beloning is dat we met de stap naar Mars mogelijk ons eigen hachje redden. Musk hintte er deze week op: er komt een moment dat we er als mensheid in slagen om ons van kant te (laten) maken. Ofwel via de opwarming van de aarde, ofwel via een oncontroleerbare gebeurtenis zoals een asteroïde-inslag die ook de dino’s van de mat veegde. Tegen dan zijn we maar beter een ‘multiplanetaire’ soort.

Melkert en Langdorp vergelijken Musk en andere Marskolonisten met eerdere pioniers zoals Christoffel Columbus. ‘Mensen zijn er altijd nieuwsgierig op uitgetrokken’, stelt Langdorp. ‘Als oermens weg vanuit de grot, daarna de rest van de wereld over. Als de mensheid stopt met ontdekken, dan is het gedaan.’

Dat idee van de ‘eeuwige ontdekkingstocht’ spreekt aan, getuigt hij. ‘Als ik op een lezing vraag wie naar Mars zou willen gaan, zie ik een of twee handen. Maar de bredere interesse in Mars is enorm.’

Geen tweede kans

‘Wij zullen de verovering van Mars nog meemaken, daar kan je vergif op innemen’, vuurt Melkert dat enthousiasme nog aan. Maar gemakkelijk wordt het allerminst.

Zo zullen de komende jaren vele miljarden de lucht in vliegen. Musk rekende voor dat de ontwikkeling van het Mars-ruimtetuig zo’n 10 miljard dollar zal kosten. Wie daarin plaats wil nemen, moet 200.000 dollar neertellen. En dat is het meest ideale scenario, zonder enige budgettaire ontsporing.

Zij die dat bedrag voor een ticket bij elkaar kunnen schrapen, moeten bovendien ‘bereid zijn te sterven’, kondigde Musk aan. Dat is misschien dramatisch verwoord, maar riskant wordt het alleszins. Volgens Langdorp een pak riskanter dan de Mount Everest beklimmen, wat ook niet is weggelegd voor Jan met de pet.

De Marskolonisten zullen ook geconfronteerd worden met onbekenden zoals de kosmische straling. Op aarde beschermt de atmosfeer ons daartegen. ‘Daarbuiten heeft de straling vrij spel en kan ze cellen aantasten. Een ruimtepak helpt, maar hou je dat tijdens een reis van een paar honderd dagen continu aan?’, werpt Melkert op.

De puzzelstukjes zullen bij de Marsmissie al op voorhand perfect moeten vallen. Marskolonisten krijgen geen tweede kans. Dat heeft alles te maken met de afstand tussen de aarde en Mars en de manier waarop beide apart van elkaar voortbewegen. ‘Naar de maan vloog je in een paar dagen’, zegt Melkert. ‘Dat werkt zo niet met Mars.’

Het traject aarde-Mars haspel je in het gunstigste scenario in zeven tot acht maanden af, en dat is alleen als beide hemellichamen het dichtste bij elkaar staan. Die opportuniteit doet zich maar een keer om de 26 maanden voor. De volgende keer is in 2018. Het is niet toevallig nu dat Musk een debat op gang wil brengen.

Voor zij die de sprong aandurven en kunnen betalen, wacht misschien een plekje in de galerij naast Columbus. ‘En hij bracht ons de Big Mac-burger, niet?’ merkte Hawking in 2008 al grinnikend op.