Hebt u voor uw verbouwing een vergunning en dus een architect nodig? Het antwoord op die vraag bleef lang onduidelijk, ook al werden de regels en principes over stedenbouwkundige vergunningen in 2010 vereenvoudigd. Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) besloot in juni duidelijkheid te scheppen. Een veranda, waarvoor geen bouwvergunning nodig is, moet bijvoorbeeld minstens driekwart uit glas bestaan en mag maximaal 40 vierkante meter groot zijn. Een klein muurtje bouwen als basis voor de ramen of een zijmuur om de privacy te garanderen mag dus.
Maar wie een bijbouw met een plat dak plaatst, komt wellicht niet aan driekwart glas. In dat geval moet hij een vergunning aanvragen en een architect inschakelen. Heeft u voor uw verbouwing een vergunning nodig en wat kan een architect voor u betekenen ? Een overzicht.
Wie is het eerste aanspreekpunt?
‘Voor sommige percelen en projecten gelden lokale regels. Ga altijd eerst langs bij de gemeente’, zegt Marnik Dehaen, voorzitter van de Vlaamse Raad van de Orde van Architecten en zaakvoerder van C20 Architects. ‘Leg de bouw- of verbouwplannen voor en de gemeente antwoordt gratis of u een vergunning moet aanvragen of dat een melding volstaat.’
In dat geval moet u een document met een korte beschrijving van de werken indienen. Als het dossier in orde is, bezorgt het schepencollege binnen 30 dagen een meldingsakte. Dan pas mogen de werken starten.
De meldingsplicht geldt voor alle kleine werken, zoals de bouw van een garage of een veranda, met een maximale oppervlakte van 40 vierkante meter. De oppervlakte van eerder geplaatste kleine bouwwerken telt mee in de totaalberekening van die 40 vierkante meter.
Welke ingrepen mag u binnen uitvoeren?
Als het project geen constructieprobleem met zich meebrengt of de stabiliteit niet wijzigt, mag u uw huis verbouwen zonder bouwvergunning. Een gevel bepleisteren of er een steen voorzetten kan, op voorwaarde dat de fundering niet wijzigt. Ook de openingen van ramen en deuren mogen gewijzigd, aangebracht of dichtgemaakt worden.
‘Daartegen wordt vaak gezondigd, want u raakt snel aan de constructie. Ramen mogen alleen naar beneden vergroot worden. Als u ze breder maakt, moet de betonbalk of de metalen ligger veranderen en die behoort tot de constructie. Velen beseffen dat niet. Een typisch voorbeeld is de living laten doorlopen om een open keuken te installeren. Gauw even een muurtje afbreken of een deur verbreden, mag niet zomaar. De constructie wordt geraakt en er dreigt gevaar voor de stabiliteit van de bovenverdieping.’
Wie een huis in appartementen, studentenkamers of studio’s opdeelt, wijzigt de functie ervan. Dat is altijd en overal vergunningsplichtig, zelfs als hij geen werken uitvoert. Een huis inrichten als zorgwoning kan zonder bouwvergunning als geen verbouwingen nodig zijn. U moet dat wel op voorhand melden. Een huis ombouwen tot zorgwoning is wel vergunningsplichtig.
Welke ingrepen mag u buiten uitvoeren?
U mag zonnepanelen en -boilers op het dak plaatsen en dakvensters of lichtkoepels aanbrengen. In het dak mag een uitbouw komen als die maximaal een vierde van het dak bedraagt. Voor de plaatsing van verluchtings-, ventilatie- of afzuiginstallaties moet u evenmin een vergunning aanvragen. Dat hoeft ook niet voor zonnetenten en -luifels, zolang u die kunt inrollen of -klappen. Tot slot mag u een schotelantenne plaatsen zonder melding of vergunning.
In de tuin mag u een duiventil, een volière of een dierenhok plaatsen dat niet groter is dan 40 vierkante meter. De kroonlijst mag niet hoger komen dan 3 meter en de nok niet hoger dan 4,5 meter, inclusief de afsluiting. Een tuinhuisje, bergplaats, garage of carport mag onder dezelfde voorwaarden. Een serre, veranda of overdekt terras moet ook binnen die afmetingen passen. Informeer vooraf bij de gemeente of er geen specifieke voorschriften gelden.
Ook wie in de diepte wil bouwen, om een zwembad of vijver aan te leggen, heeft geen bouwvergunning en architect nodig. Een niet-overdekte constructie tot 80 vierkante meter in de zij- of achtertuin mag. Binnen die 80 vierkante meter vallen bestaande niet-overdekte constructies als een terras of een siervijver. Daarnaast moet een zwembad een meter van de perceelgrens liggen, maar niet verder dan 30 meter van de woning. Ook daar kunnen specifieke voorwaarden gelden. Ga dus altijd eerst langs bij de gemeente.
Welk advies kunt u aan een architect vragen?
Voor werkzaamheden waarvoor wel een vergunning nodig is, moet u een architect inschakelen. ‘Een architect zet dromen om in een architecturaal project. Een stabiele vertrouwensrelatie is de beste garantie voor een geslaagd project. In het eerste gesprek bespreekt u de bouwstijl, het budget, het programma, de planning. De grote lijnen moeten duidelijk zijn. Meestal is zo’n gesprek gratis’, zegt Dehaen.
Neem zo vroeg mogelijk een architect mee, als u overweegt het pand te kopen.
Hij pleit ervoor vroeg een architect in te schakelen voor advies. ‘Neem hem mee als u overweegt een pand te kopen. Hij kan snel inschatten welke verbouwingen noodzakelijk en mogelijk zijn, en welk budget u moet uittrekken. Vaak komen wij te laat in het spel. Als een nieuwe keuken is geïnstalleerd en iemand daarna de living wil vergroten, staat die misschien in de weg. Zulke problemen kan een architect voorzien en dat bespaart op termijn centen. Zo’n advies hoeft niet duur te zijn, zelf reken ik 80 euro per uur aan.’
Wat doet een architect?
De architect tekent de plannen voor de aanvraag van de vergunning en de uitvoering van de werken. ‘Daarnaast controleert hij of de werkzaamheden volgens de wettelijke bepalingen en de regels van de kunst gebeuren. Tijdens de werken komt hij regelmatig langs.’
‘Daarnaast kan hij helpen bij de planning en de coördinatie. Hij houdt rekening met de vakbekwaamheid en de referenties van de uitvoerders en uw financiële slagkracht. Hij geeft ook raad over technische oplossingen en uitvoeringsmethodes in overleg met u en de aannemer. Dat is geen wettelijk verplichte taak. Het is belangrijk goede afspraken te maken zodat later geen discussie ontstaat.’
Kunt u een oud bouwmisdrijf regulariseren?
Wie de meldings- of vergunningsplicht niet respecteert, begaat een bouwmisdrijf. Minister Schauvliege heeft een voorstel klaar om kleinere bouwmisdrijven te regulariseren. De overtredingen moeten meer dan tien jaar geleden gepleegd zijn, er mogen geen procedures lopen en de overtreding moet in overeenstemming zijn met de omgeving. Het is de bedoeling het kleine grut eruit te halen. Grove bouwovertredingen glippen niet door de mazen van het net.
