Veertig procent van de mensen met een allochtone naam die in Antwerpen informeren naar een huurwoning wordt gediscrimineerd. Daarover berichten meerdere kranten maandag op basis van een onderzoek van de VUB.
De onderzoekers antwoordden op 943 advertenties voor huurwoningen in Antwerpen. Ze stuurden hetzelfde bericht in onberispelijk Nederlands, maar de ene keer ondertekend met een Maghrebijnse naam, de andere keer met een Vlaams klinkende naam. In 40 procent van de gevallen werd de persoon met de Vlaamse naam wél meteen uitgenodigd om de woning te bezichtigen, die met de Maghrebijnse naam niet.
Een overzicht van wel en niet mag als een eigenaar op zoek gaan naar een huurder.
Mag u een kandidaat-huurder weigeren?
De wet is duidelijk: discriminatie mag niet. U mag geen huurders selecteren op basis van geslacht, leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, vermogen, geloof, politieke overtuiging, taal, sociale afkomst, gezondheidstoestand of handicap. Een rechter kan u veroordelen als u kandidaat-huurders verschillend behandelt op basis van zo’n beschermd criterium.
Als er tien kandidaten zijn, vallen er sowieso negen uit de boot. Dat betekent niet automatisch dat er discriminatie in het spel is.
Concreet mag u aan de telefoon de huurprijs niet opdrijven omdat u vindt dat de naam van de kandidaat-huurder e exotisch klinkt. Ook een persoon met een handicap mag u niet zomaar weigeren. Als de kandidaat-huurder daarentegen in een rolstoel zit en uw pand zich op een verdieping bevindt die niet zonder trap bereikt kan worden, kunt u voor een andere kandidaat opteren. Dat verschil in behandeling is objectief en redelijk te rechtvaardigen.
‘Als eigenaar mag u een positieve keuze maken. U kunt een allochtone persoon weigeren als hij niet kan aantonen dat hij over voldoende middelen beschikt om de huur te betalen’, zegt Katelijne D’Hauwers van de Verenigde Eigenaars (VE). ‘Als er tien kandidaten zijn, vallen er sowieso negen uit de boot. Dat betekent niet automatisch dat er discriminatie in het spel is.’
Mag u loonfiches opvragen?
‘Een selectie op basis van het beroep of het soort inkomen mag niet. Alleen de hoogte van het inkomen telt. Een persoon met een ruime uitkering kan een betere huurder zijn dan een werknemer met een laag loon’, zegt D’Hauwers.
‘In Vlaanderen en Wallonië mag u vragen dat de kandidaat zijn inkomsten bewijst, bijvoorbeeld met loonfiches. In Brussel is dat niet toegelaten. Als hij niet wil zeggen waar hij werkt, kan hij de naam en het adres van zijn werkgever onleesbaar maken. Die informatie heeft u eigenlijk niet nodig.’
‘Ook van andere inkomstenbronnen kunt u een bewijs vragen, bijvoorbeeld van een werkloosheidsvergoeding, een ziekte- of invaliditeitsuitkering, een pensioen. Een aanslagbiljet van de personenbelasting vragen is niet toegelaten, tenzij de kandidaat een zelfstandige activiteit uitoefent.’
Mag u rokers weigeren?
Intensief roken veroorzaakt geurhinder en kan de muren en plafonds beschadigen. Toch kunt een kandidaat-huurder niet weigeren omdat hij rookt. U kunt hem ook niet verbieden te roken in uw woning. Dat neemt niet weg dat heel wat verhuurders een clausule in het huurcontract opnemen die roken in de woning verbiedt. De huurder kan dat als een aantasting van zijn recht op privacy beschouwen of als discriminerend ervaren.
Tips voor kandidaat-huurders
Wie een pand erg graag wil, komt het best met enkele documenten op de proppen. U verhoogt uw kansen als u aantoont dat u solvabel bent, bijvoorbeeld met recente loonfiches. Daarnaast kunt u referenties voorleggen zoals de naam en de contactgegevens van uw vorige huiseigenaar. Daarvoor moet u wel toestemming aan die persoon vragen. Katelijne D’Hauwers van de belangenvereniging Verenigde Eigenaars geeft nog een laatste tip. ‘Nodig de verhuurder bij u thuis uit om het nieuwe huurcontract te ondertekenen. Zo kunt u meteen laten zien dat u uw woning goed onderhoudt.’
‘Over de geldigheid van zo’n clausule heeft de vrederechter het laatste woord. Eventuele schade moet de roker sowieso vergoeden. Ook zonder een uitdrukkelijk rookverbod in de huurovereenkomst kunt u de vertrekkende huurder vragen de schade boven op de normale slijtage te herstellen. Om discussies te vermijden maakt u het best een gedetailleerde plaatsbeschrijving op’, stelt D’Hauwers.
Kunt u huisdieren verbieden?
Als eigenaar kunt u in het huurcontract een verbod op huisdieren opnemen, maar u kunt zo’n verbod evenmin afdwingen. Zolang het huisdier geen overlast veroorzaakt, is er voor de rechter geen reden om het contract te verbreken.
Welke identiteitsgegevens mag u vragen?
Bij een eerste contact mag u de naam en voornaam van de kandidaat-huurder vragen en eventueel een identiteitsbewijs. Een telefoonnummer of e-mailadres mag u op dat moment alleen vragen om hem te kunnen contacteren, bijvoorbeeld om de woning te bekijken. Later kunt u ook zijn adres vragen.
Het rijksregisternummer mag u niet vragen, evenmin als een uittreksel uit het strafregister, het vroegere ‘bewijs van goed gedrag en zeden’. U mag geen informatie vragen over bankrekeningnummers of over de vermogenstoestand van de kandidaat, bijvoorbeeld of hij onroerende goederen bezit. Het automerk en de nummerplaat mag u alleen opvragen als u bijvoorbeeld een autostaanplaats verhuurt.
Is een inlichtingenfiche verboden?
‘In Vlaanderen en Wallonië mag u alles vragen wat nodig is om de solvabiliteit van de huurder na te gaan, ook de gegevens van zijn vorige huiseigenaar of een bewijs dat hij de jongste drie maanden zijn huurgeld stipt betaalde’, zegt D’Hauwers. ‘We raden aan om de kandidaten een inlichtingenfiche te laten invullen. Daarmee kunt u de kandidaten objectief vergelijken en de kandidaat selecteren met wie u de beste klik heeft. U kunt zo’n formulier niet verplichten, maar een weigering kan veelzeggend zijn. Wie niets te verbergen heeft, heeft er meestal geen probleem mee.’
Als u twijfelt of de kandidaat meerderjarig is en rechtsgeldig kan tekenen, mag u zijn leeftijd vragen. U mag ook vragen met hoeveel personen hij in het pand wil trekken en of daar kinderen of bejaarden bij zijn. U mag ook informeren of hij een muziekinstrument speelt. Als de akoestiek dat niet toelaat, is dat een objectief criterium om hem te weigeren. Uitdrukkelijk discrimineren is uit den boze, iets te veel informatie vragen is veel minder riskant.
Kunt u kandidaat-huurders tegen elkaar uitspelen?
De verhuurder moet de huurprijs en de vaste kosten afficheren. Daardoor kan hij kandidaat-huurders niet tegen elkaar laten opbieden.
