Het Grondwettelijk Hof maakte begin dit jaar een einde aan het systeem van de virtueel terugdraaiende teller voor zonnepaneeleigenaars met een digitale meter. Wie een digitale meter in huis heeft, moet die met ingang van 1 maart ook als dusdanig gebruiken. Dat betekent dat de eigen elektriciteitsproductie niet langer in mindering wordt gebracht van het totale verbruik. De afname en de teruggave worden aparte gegevens, elk met hun eigen tarieven.
Zodra het vonnis in het Staatsblad gepubliceerd werd, moest er een afrekening komen. De netwerkbeheerder Fluvius deed daarom in de nacht van 28 februari een meteropname. Op basis van die gegevens volgde een tussentijdse factuur. Al 100.000 eigenaars van zonnepanelen hebben een digitale meter. Voor 30.000 van hen valt de factuur hoger uit dan verwacht.
Geen dubbele aanrekening
Her en der werd gesuggereerd dat de hogere factuur het gevolg was van een dubbele aanrekening van de netkosten. De Vlaamse energieregulator VREG maakte duidelijk dat dat niet het geval was. De regulator beklemtoonde dat voor de periode tot 28 februari de nettarieven, zoals altijd bij mensen met zonnepanelen en een terugdraaiende teller, op twee manieren worden aangerekend. Enerzijds gebeurt dat met het prosumententarief en anderzijds met een kWh-tarief op basis van het nettoverbruik, met andere woorden het volledige verbruik min de eigen productie. Het prosumententarief wordt aangerekend pro rata het aantal dagen waarop de factuur betrekking heeft.
De facturatieperiode van een elektriciteitscontract loopt normaal over een periode van twaalf maanden. Maar contracten kunnen op elke datum zijn afgesloten, waardoor de datum van de jaarafrekening ook voor elk contract verschilt. In sommige gevallen komt de eindafrekening in september of later. Precies voor die eigenaars kan de afrekening van begin maart hoger dan verwacht zijn. De boosdoener is hier niet het pro rata aangerekende prosumentarief, maar de netheffing op het nettoverbruik.
Zomerproductie ‘verloren’
In de winter produceren zonnepanelen weinig stroom en halen eigenaars veel elektriciteit van het net. Omdat ze hun hoge zomerproductie ‘verliezen’ en ze dus hun winterafname niet meer kunnen compenseren, betalen ze meer distributiekosten dan in andere jaren.
Kris Voorspools, zaakvoerder van het consultancybedrijf 70GigaWatt Consulting, vindt het een foute redenering dat eigenaars van zonnepanelen hun factuur kunnen temperen als ze de komende zomer mee in rekening kunnen brengen. Volgens hem kan alleen de logica van de beslissing van het Grondwettelijk Hof worden gevolgd.
Het zou rechtvaardiger zijn als niet 1 maart als eindpunt van de terugdraaiende teller gebruikt wordt, maar telkens de datum van de volgende afrekening.
‘In de logica voor 1 maart betaal je het prosumententarief en het tarief op je nettoafname, dus je totale afname min wat je produceert en terugstuurt naar het net’, verduidelijkt hij. ‘In de logica na 1 maart betaal je geen prosumententarief maar het distributietarief op je totale afname. Dat brutoverbruik ligt veel hoger dan het nettoverbruik, en dat zou voor het overgrote deel van de betrokkenen duurder geweest zijn, soms tot 600 euro.’
Andries Gryffroy, energiespecialist van de N-VA in het Vlaams Parlement, kan zich niet in die redenering terugvinden. ‘Ik wil me niet bij een zogenaamd voldongen feit neerleggen’, zegt hij. ‘Er zijn mensen benadeeld en die moeten worden vergoed. Het zou rechtvaardiger zijn als niet 1 maart als eindpunt van de terugdraaiende teller gebruikt werd, maar telkens de datum van de volgende afrekening.’
Compensatie
Een compensatie voor de gedupeerde eigenaars van zonnepanelen ligt met de bestaande reglementering niet voor de hand. Het Vlaams Energiedecreet zegt dat de tarieven die van toepassing zijn niet met terugwerkende kracht kunnen worden aangepast. Daarom heeft Gryffroy samen met Willem-Frederik Schiltz (Open VLD) en Robrecht Bothuyne (CD&V) een voorstel van decreet ingediend om die bepaling te wijzigen. Het voorstel kreeg al een gunstig advies van de Raad van State en werd al in de commissie-Energie van het Vlaams Parlement goedgekeurd. Volgende week volgt de stemming in de plenaire.
Door het voorstel kan de VREG de tariefmethodologie en de elektriciteitsdistributietarieven met terugwerkende kracht aanpassen. Het moet ook voorkomen dat dergelijke situaties zich in de toekomst voordoen, zodat de overige 470.000 eigenaars van zonnepanelen evenmin een hogere factuur ontvangen als hun meter op een ongunstig moment wordt vervangen.
Volgens de initiatiefnemers van het voorstel krijgen de gedupeerde eigenaars van zonnepanelen gemiddeld 150 euro terugbetaald. Er wordt op gespeculeerd dat de VREG het prosumententarief zal terugbetalen. Maar het blijft wel afwachten hoe de regulator de zaak precies aanpakt.
De politici van de Vlaamse meerderheid maken zich ook sterk dat de regeling niet op de begroting weegt of tot hogere energiefacturen leidt. Ze beklemtonen dat het gewoon gaat om een terugbetaling van een som die te veel werd aangerekend.
