De kleine lettertjes van de exit

Voor wie dat mogelijk is, blijft ook na 3 mei telewerk de norm. Maar om te kunnen herstarten bereiden bedrijven zich massaal voor op een terugkeer naar de werkvloer, omdat heel wat jobs nu eenmaal de fysieke aanwezigheid vereisen. ‘Wil de werkgever herstarten, dan kan de werknemer zijn terugkeer niet weigeren, tenzij hij door de huisarts in quarantaine is geplaatst’, zegt Geert Vermeir, jurist van SD Worx.

‘Natuurlijk moet de werkgever wel de veilige en gezonde werkomgeving voor de werknemers garanderen. Denk aan social distancing, waarbij iedereen zeker 1,5 meter afstand houdt, en aan hygiënemaatregelen zoals het voorzien van ontsmettingsgels, plexiglas, mondmaskers of beschermingskledij’, zegt Ellen Van Grunderbeek, juriste bij Acerta.‘De Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk legt de laatste hand aan een uitgebreid generiek document en op sectorniveau worden gidsen voor werkgevers opgesteld. Die bevatten ook praktische zaken, zoals een regeling waarbij de ochtend- en middagploeg elkaar niet kruisen. De eerste ploeg stopt bijvoorbeeld om 11.45 uur en de tweede begint om 12.15 uur, zodat er ook voldoende tijd is om het materiaal te ontsmetten’, zegt Vermeir.

Al zijn er grenzen aan wat toegestaan is om te vermijden dat het coronavirus de werkvloer bereikt. Werknemers een medische vragenlijst voorleggen waaruit moet blijken dat ze niet ziek zijn, mag niet. En ook werknemers van wie de werkgever vermoedt dat ze ziek zijn, verplichten thuis te blijven mag niet.

Over de vraag of de lichaamstemperatuur gemeten mag worden, lopen de interpretaties uiteen. In het algemeen geldt dat werkgevers de privacy en de persoonlijke integriteit van hun werknemers niet mogen schaden. Hoewel het onder bepaalde omstandigheden en in bepaalde situaties wel kan, adviseert Unizo het niet te doen. ‘Het is beter de werknemer zelf te vragen waakzaam te zijn voor symptomen en eventueel contact te laten opnemen met de huisarts’, zegt Unizo.Volgens Acerta zou een werkgever de temperatuur kunnen afnemen wegens de bijzondere omstandigheden en zich baserend op de overmachtssituatie.

De rol van de arbeidsarts is daarbij belangrijk omdat hij mee instaat voor het bepalen van noodzakelijke of aangewezen maatregelen op de werkvloer. Werknemers kan worden gevraagd hun lichaamstemperatuur zelf te meten of dat door een vertrouwenspersoon in de onderneming te laten doen. Bij een positief resultaat kan dat aan de arbeidsarts gemeld worden. Als een werknemer dat weigert, verzaakt hij aan zijn verplichting de veiligheid en de gezondheid van zijn collega’s te garanderen. De werkgever kan dan strikt juridisch de toegang tot de werkvloer weigeren. Het zal belangrijk zijn om daarover altijd in dialoog te gaan.

Werkgever zijn niet verplicht alle maatregelen in een document te formaliseren. Maar ‘ze kunnen ervoor kiezen een gedragslijn op te stellen en de werknemers dat document te laten tekenen, zodat iedereen weet wat van hem verwacht wordt’, zegt Van Grunderbeek. Werknemers moeten op dat vlak de instructies van hun werkgever opvolgen. Wie merkt dat zijn collega’s dat niet doen, kan dat aankaarten bij zijn chef en de preventie-adviseur. Wat als de werknemer bezorgd is voor zijn gezondheid onderweg naar het werk, bijvoorbeeld in het openbaar vervoer? ‘Dat is geen reden om niet te gaan werken. Werknemers zijn zelf verantwoordelijk voor de verplaatsing van en naar het werk. Die vervoersmaatschappijen treffen zelf maatregelen om de veiligheid van hun klanten te garanderen’, zegt Vermeir.

Thuiswerken met kinderen

Thuiswerken en tegelijk uw kinderen begeleiden bij de preteaching. Dat huzarenstukje is nu de scholen gesloten zijn voor velen de realiteit. Minister van Werk en Consumenten Nathalie Muylle (CD&V) stelt een coronaouderschapsverlof voor ouders met minstens 1 kind jonger dan 12 jaar of met een handicap voor.Zij kunnen tot 30 juni zonder veel rompslomp deeltijds ouderschapsverlof opnemen, zonder dat hun rechten later dit jaar of als de kinderen groter zijn in het gevaar komen. Het voorstel is nog niet goedgekeurd door de regering.

Maar voor ouders wordt het ook in de zomervakantie, nog meer dan andere jaren, puzzelen. De zomerkampen gaan mogelijk niet door, terwijl de grootouders de kinderen niet mogen opvangen.Een evidente oplossing zonder loonverlies is het opnemen van vakantiedagen en eventueel overuren recupereren. Zijn uw kinderen jonger dan twaalf, dan kan ouderschapsverlof een uitweg bieden. Voltijds kan dat per week worden opgenomen. Onder acht jaar is tijdskrediet met zorg als motief een optie. In beide gevallen hebt u recht op een uitkering van de RVA.Hebt u die verlofopties uitgeput en gaat uw werkgever akkoord, dan is onbetaald verlof een mogelijkheid. Werknemers hebben ook recht op tien dagen onbetaald sociaal verlof per jaar. Maar dat geldt in principe enkel voor onvoorziene gebeurtenissen, zoals als uw kind dringend naar het ziekenhuis moet.

Tijdelijk werkloos zijn, beïnvloedt uw belastingen

Wie de voorbije weken tijdelijk werkloos was en nu weer aan het werk kan, moet niet vrezen dat dat een impact heeft op zijn wettelijk pensioen. De tijdelijke werkloosheid door corona is een gelijkgestelde periode. Dat betekent dat u dezelfde pensioenrechten opbouwt als wanneer u aan het werk bent. Dat geldt trouwens niet alleen voor tijdelijke werkloosheid. Ook als u ziek bent of een thematisch verlof opneemt om een zieke bij te staan, blijft u pensioenrechten opbouwen.Wel kunnen er gevolgen zijn voor uw belastingen.

Werknemers in de hogere inkomenscategorieën riskeren volgend jaar belastingen bij te betalen op de ontvangen uitkeringen. Dat zal zeker het geval zijn voor wie een of twee maanden tijdelijk werkloos is en de rest van het jaar gewoon loon betaald krijgt.Wie door de coronacrisis tijdelijk werkloos wordt, krijgt een uitkering van de RVA. Sommige werkgevers betalen daar een vergoeding bovenop. Bij de uitbetaling wordt 26,75 procent bedrijfsvoorheffing ingehouden, socialezekerheidsbijdragen moeten niet betaald worden. ‘Dat geldt ook voor de bijkomende vergoeding van de werkgever, op voorwaarde dat de som van het nettobedrag van de werkloosheidsuitkering en de aanvullende vergoeding niet meer bedraagt dat het nettoloon voor de tijdelijke werkloosheid’, zegt Bart Lombaerts van PwC Tax Consultants.

Maar de ingehouden bedrijfsvoorheffing is niet meer dan een voorschot op de verschuldigde belasting. De definitieve belastingafrekening loopt via de jaarlijkse aangifte. Daarbij wordt rekening gehouden met uw andere inkomsten, gezinssituatie en eventuele belastingvoordelen. ‘Fiscaal wordt de tijdelijke werkloosheidsuitkering door de coronacrisis op dezelfde manier behandeld als de bestaande werkloosheidsuitkeringen’, zegt Lombaerts. Uitkeringen worden belast tegen de gebruikelijke belastingtarieven. Die stijgen met het inkomen en schommelen tussen 25 en 50 procent.

‘Voor vervangingsinkomsten is er wel een specifieke belastingvermindering’, zegt Lombaerts. De berekening bestaat uit een basisvermindering en eventueel een bijkomende vermindering. Als u enkele weken tijdelijk werkloos en de rest van het jaar aan het werk was, kunt u aanspraak maken op de basisvermindering. De bijkomende is voor wie geen ander inkomen heeft dan werkloosheidsuitkeringen, eventueel aangevuld met andere uitkeringen en/of vervangingsinkomsten.

De basisvermindering bedraagt maximaal 1.828,41 euro, maar wordt afgebouwd in functie van uw inkomsten. ‘Als uw werkloosheidsuitkering en aanvullende vergoeding een klein deel uitmaken van uw totaal belastbaar inkomen, zal de belastingvermindering zeer beperkt of nul zijn. Daarbij wordt niet alleen rekening gehouden met uw beroepsinkomen, maar ook met andere belastbare inkomsten uit bijvoorbeeld vastgoed en beleggingen’, zegt Lombaerts. ‘Er is geen belastingvermindering als u voor 2020 een belastbaar inkomen van minstens 29.600 euro hebt.’

Veilig videobellen onder collega's

De traditionele vergaderingen op het werk zijn vervangen door videoconferenties via Zoom, Slack, Teams of Skype. Dat zal nog een tijdje zo blijven, want met tien collega’s in een krappe vergaderzaal kruipen, is nog niet voor morgen. Maar is het wel een goed idee om uw intiemste bedrijfsgeheimen in dat soort kanalen te delen?‘Als je voor videovergaderingen een beroep doet op een derde partij voor de verbinding moet je altijd op je hoede zijn’, zegt Jan Guldentops, beveiligingsexpert van BA Security. ‘Veel valt en staat met de manier waarop bedrijven de videoverbindingen encrypteren’, zegt hij.

Microsoft kiest bijvoorbeeld voor in-transitencryptie, terwijl de data onderweg zijn. En niet voor end-to-endencryptie, waarbij de data op de machine van de zender zelf versleuteld worden en alleen de ontvanger de boodschap kan ‘ontsleutelen’. Een cybercrimineel moet al van goeden huize zijn om zo’n encryptie te kraken, maar onmogelijk is het niet. Guldentops wijst naar programma’s die een end-to-endencryptie hebben, zoals Signal, de favoriete chat- en belapp van de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden.

‘Bij Jitsi, dat ik zelf vaak gebruik, is dat ook mogelijk. Dat is een opensourceprogramma, waarbij iedereen de broncode van de software kan inkijken en naar fouten of verdachte zaken zoeken. Er zijn twee manieren om Jitsi te gebruiken. Ofwel via een derde partij, die je voldoende moet vertrouwen dat ze je gesprekken niet meevolgt. Of - en wat nog interessanter is - je kan Jitsi volledig zelf hosten op je eigen machines. In dat geval heb je de volle controle over hoe je de software opzet, beveiligt, wie je toelaat en wat wel en niet kan.Zelf zet ik het programma op een virtuele machine bij een cloudaanbieder, wat een paar tientallen euro’s per maand kost.’ Dat lijkt een ideaal scenario, maar bedrijven die dat willen opzetten, moeten daarvoor de kennis en de mankracht in huis hebben.Moeten we de commerciële aanbieders van videodiensten dan links laten liggen? Zover wil Guldentops het niet drijven.

‘Ik denk vooral dat het gezond verstand moet primeren. Als je ‘mission critical’ bedrijfsgeheimen wilt bespreken, doe je dat het best persoonlijk en in beperkte groep. Laat uitnodigingen voor sessies niet rondslingeren en ga er vertrouwelijk mee om. Kijk na wie allemaal in je sessie zit en meeluistert en deel geen vertrouwelijke zaken zoals wachtwoorden in de chat of op het scherm. Zet je microfoon op stil als je een andere call binnenkrijgt en sluit je camera en microfoon goed af na je vergadering. Kijk ook altijd na of er een privacystatement is waarin wordt uitgelegd wat de aanbieder logt, gebruikt en garandeert. Dat ontbrak vroeger weleens bij publieke Jitsi-aanbieders als Praatbox.be of Belnet. Praatbox.be heeft dat opgelost, maar bij Belnet vind ik het nog altijd niet terug.’