Vanaf juli 2019 wordt het mogelijk halftijds te werken en halftijds met pensioen te gaan. Zo wil federaal minister van Pensioenen Daniel Bacquelaine (MR) oudere werknemers de kans bieden tot aan de wettelijke pensioenleeftijd uit te bollen. Die is nu 65 jaar, maar de leeftijdsvereiste stijgt naar 66 jaar in 2025 en naar 67 jaar in 2030.
Vervroegd pensioen
Het halftijds pensioen zal alleen mogelijk zijn voor werknemers die met vervroegd pensioen kunnen vertrekken. Nu moet men daarvoor minstens 63 jaar zijn en een loopbaan van 41 jaar achter de rug hebben. Vanaf volgend jaar moet u niet 41 maar 42 loopbaanjaren op de teller hebben staan.
Wie er een uitzonderlijk lange loopbaan heeft opzitten, kan al vanaf zijn 60ste met vervroegd pensioen. Dat veronderstelt vanaf 2019 een loopbaan van 44 jaar. Wil u op uw 60ste halftijds van uw pensioen genieten, dan kan dat slechts als u al vanaf uw zestiende aan het werk was.
Een vervroegd pensioen vanaf 60 jaar zal ook mogelijk zijn voor zware beroepen. Al is het nog altijd niet duidelijk wie precies een zwaar beroep uitoefent. Vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers lijken daarover maar geen consensus te vinden.
Het is te vroeg om te dromen van een eindeloopbaan waarbij u zes maanden werkt en zes maanden met de mobilhome de wijde wereld in trekt.
Hoe dan ook, wie op zijn 60ste of 63ste met vervroegd pensioen kan en liever toch nog wat doorwerkt, kan dat. Voor de periode dat u dan werkt, krijgt u loon, voor de andere helft een halftijds pensioen.
De formule is mogelijk voor werknemers en ambtenaren. Voor zelfstandigen heeft de invoering van een halftijds pensioen meer voeten in de aarde. Daarover is er nog overleg met het kabinet van Denis Ducarme (MR), de minister voor Zelfstandigen.
Halftijds, niet deeltijds
Een halftijds pensioen is wel letterlijk te nemen. Het zal niet mogelijk zijn om deeltijds met pensioen te gaan, bijvoorbeeld door vier dagen per week te werken en één weekdag als gepensioneerde door het leven te gaan. U zult de helft van de arbeidstijd moeten werken en de andere helft moeten doorbrengen als gepensioneerde. Afwijkende regelingen zouden de zaken té complex maken.
Wat ‘de helft van de tijd’ concreet betekent, moet nog worden ingevuld. Het is niet duidelijk of halftijds zal worden bekeken per week, per maand of per jaar. Die kwestie moet Bacquelaine nog bespreken in de federale regering en met de sociale partners.
Het is dus voorbarig om al te dromen van een eindeloopbaan waarbij u zes maanden per jaar werkt en zes maanden met de mobilhome de wijde wereld in trekt.
Het kabinet-Bacquelaine becijferde wel al wat zo’n halftijds pensioen voor uw geldbuidel kan betekenen.
Veronderstel dat Roel 61 jaar is en een loopbaan van 43 jaar heeft. Als Roel met vervroegd pensioen gaat, heeft hij een maandelijks pensioen van 1.430 euro (netto).
Als Roel op 61 jaar voor een voltijdse baan 45.000 euro bruto verdient en vanaf dan en tot aan zijn 65ste het halftijds pensioen opneemt, ontvangt hij maandelijks een nettoloon van 1.445 euro. Dat halftijdse loon wordt aangevuld met een halftijds pensioen van 715 euro. Het maandelijks inkomen van Roel bedraagt dan 2.160 euro (netto).
Voor een landingsbaan moet u 60 jaar zijn en 25 jaar als loontrekkende hebben gewerkt.
Let wel, een inkomen als loontrekkende wordt aan de bron anders belast dan een inkomen als gepensioneerde. Mogelijk moet u nadien nog belastingen bijbetalen!
Uw maandelijks inkomen zal uiteraard groter zijn als u meer verdient. Op het pensioen staat wel een bovengrens, een gevolg van het loonplafond. Voor werknemers met een loopbaan van 42 jaar (de loopbaanvoorwaarde voor vervroegd pensioen) is het maximale pensioen 2.315 euro. Als u dan zou kiezen voor het halftijds pensioen, dan zou u, boven op de helft van uw nettoloon, maximaal 1.157,5 euro pensioen ontvangen.
Landingsbaan
Naast het halftijds pensioen kunnen werknemers nog altijd voor een landingsbaan - officieel ‘tijdskrediet eindeloopbaan’ - kiezen. De federale regering heeft niet de intentie de landingsbanen af te schaffen.
Gelukkig maar, want landingsbanen zijn volgens cijfers van federaal minister van Werk Kris Peeters (CD&V) erg in trek. Midden dit jaar telde België een kleine 70.000 personen met een landingsbaan, het overgrote deel in Vlaanderen.
Ook een landingsbaan is vanaf 60 jaar mogelijk. ‘Op die leeftijdsvoorwaarde bestaan er tot eind dit jaar maar enkele uitzonderingen, onder andere voor werknemers met een lange loopbaan en voor het personeel van een onderneming in herstructurering. Alleen die werknemers kunnen nog tot eind 2018 voor hun 60ste verjaardag voor een tijdskrediet eindeloopbaan opteren’, meldt het kabinet-Peeters.
Het tijdskrediet eindeloopbaan is een alternatief voor het halftijds pensioen als u 60 bent en nog niet aan de relatief strenge voorwaarden voor het vervroegd pensioen voldoet.
Ook dankzij die formule kunnen werknemers in de private sector het vanaf een bepaalde leeftijd rustiger aan doen. Zo kunt u beslissen om vanaf de leeftijd van 60 jaar maar vier vijfde of zelfs maar de helft van de tijd te werken. Voor de dagen waarop u dan niet werkt, ontvangt u geen pensioen, maar een onderbrekingsuitkering van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening ( RVA).
Veronderstel dat Jan, net als Roel, een bruto jaarloon van 45.000 euro voor een voltijdse baan heeft. Jan neemt een landingsbaan op en beslist de helft minder te werken. Tussen zijn 61 en 65 jaar heeft Jan dan recht op de helft van zijn loon of 1.445 euro netto.
Is hij alleenstaande, dan ontvangt Jan van de RVA een uitkering van 421 euro netto per maand of in totaal 1.866 euro. Als hij samenwoont, bedraagt de maandelijkse uitkering 330 euro netto en ontvangt Jan, samen met zijn loon, 1.775 euro per maand.
In vergelijking met Roel , die van het halftijds pensioen geniet, moet Jan het maandelijks met (2.160 - 1.886 =) 274 euro minder stellen als hij alleenstaande is en met (2.160 - 1.775 euro =) 385 euro minder als hij samenwoont.
Als u echter meer verdient en het maximale halftijdse pensioen van 1.157,5 euro per maand geniet, kan het verschil met een landingsbaan hoger oplopen. Met een eindeloopbaan tijdskrediet verdient u dan maandelijks enkele honderden euro’s minder.
‘Normaal zal het bedrag van het halftijds pensioen hoger zijn dan de RVA-uitkering bij een landingsbaan. Immers, om het halftijds pensioen te kunnen opnemen moet u voldoen aan de loopbaanvoorwaarden voor het vervroegd pensioen en al een loopbaan van minstens 42 jaar achter de rug hebben’, verklaart het kabinet van Bacquelaine.
Om in aanmerking te komen voor een landingsbaan volstaat, naast de leeftijdsvoorwaarde van 60 jaar, een loopbaan van 25 jaar als loontrekkende.
Pensioen
Rest de vraag wat de gevolgen zijn voor het pensioenbedrag als u de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar bereikt.
1. Als u halftijds werkt en halftijds met pensioen gaat, bouwt u verder pensioenrechten op, doch slechts op de dagen dat u nog werkt.
2. Kiest u voor een landingsbaan, dan bouwt u ook pensioenrechten op. Niet alleen op de dagen dat u werkt, maar ook op de dagen dat u van de RVA een onderbrekingsuitkering ontvangt.
Op de niet-gewerkte dagen echter bouwt u wat minder pensioenrechten op dan op de gewerkte dagen. Want bij die niet-gewerkte dagen wordt voor de berekening van het pensioen geen rekening gehouden met wat u normaal op een dag verdient, maar met een beperkt fictief dagloon, gebaseerd op een fictief jaarinkomen (24.730,99 euro in 2018).
Op die regel bestaan uitzonderingen. U moet nauwelijks iets aan pensioen inboeten in de volgende situaties: als u werkt in een onderneming in moeilijkheden of herstructurering (ongeacht of u gaat voor 1/2 of voor 1/5 tijdskrediet), als u voor het 1/5 tijdskrediet enkele jaren een zwaar beroep hebt uitgeoefend, of als u bij 1/2 tijdskrediet een zwaar beroep hebt uitgeoefend dat tegelijkertijd een knelpuntberoep is. In die situaties wordt uw fictief dagloon berekend op uw werkelijk inkomen van het voorgaande jaar.
Roel is vanaf zijn 61ste al halftijds met pensioen. Vanaf zijn 65ste ontvangt hij een pensioen van 1.445 euro.
Jan die vanaf de leeftijd van 60 jaar in een landingsbaan stapte, geniet als hij 65 is een maandelijks pensioen van 1.480 euro of 35 euro meer.
Daar tegenover staat dat Roel tussen zijn 61 en 65 jaar meer zal hebben verdiend, namelijk 18.480 euro meer als Jan samenwoont en 14.112 euro meer in de hypothese dat Jan alleenstaande is.
Qua pensioen levert een halftijds pensioen minder op dan een landingsbaan. Maar als halftijds gepensioneerde, kunt u wel nog gedurende een paar jaren meer verdienen. Wat u als halftijds gepensioneerde meer verdient, compenseert het lagere pensioen vanaf 65 jaar ruimschoots.
Thematische verloven
U kunt tijdens uw loopbaan als werknemer altijd nog verlof opnemen voor een specifieke reden, de zogenaamde thematische verloven. Het gaat om ouderschapsverlof, palliatief verlof, verlof voor bijstand of verzorging van een ziek familielid, vaderschapsverlof en adoptieverlof.
Thematische verloven blijven zonder gevolg voor uw wettelijk pensioen, op voorwaarde dat u een onderbrekingsuitkering van de RVA ontvangt.
De enige uitzondering op die regel is de vierde maand ouderschapsverlof. Maar de kans is eerder gering dat u op uw 60ste nog een beroep op die specifieke formule doet.
Deeltijds werken
Naast het tijdskrediet eindeloopbaan of de thematische verloven staat het u natuurlijk vrij om vanaf een bepaalde leeftijd niet meer te werken of slechts deeltijds. Dat alternatief is vanuit financieel oogpunt het minst interessant. U ontvangt geen loon voor de niet-gewerkte dagen en u bouwt dan ook geen pensioenrechten op.
Deeltijds werken kan tot gevolg hebben dat u uiteindelijk langer moet werken. Om met pensioen te kunnen vertrekken, moet u immers voldoende loopbaanjaren op de teller hebben. Een jaar telt maar mee als u minstens 104 voltijdse dagen in een kalenderjaar hebt gewerkt.
