Tien jaar na de lancering van de eerste cryptomunt, de bitcoin, beroeren de plannen van Facebook om zijn eigen digitale munt, de libra, te lanceren. Het aanvankelijke optimisme dat met de libra de cryptomunten definitief zouden doorbreken, heeft plaatsgemaakt voor ongerustheid. De Europese Centrale Bank (ECB), het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de G7 vrezen onder meer dat de lancering van een virtuele munt door een gigant als Facebook het financiële en bij uitbreiding economische systeem kan ontwrichten.
De cryptomunten plaatsen ook de belastingdiensten voor een uitdaging. Een wetgeving over de belasting op virtuele munten is er nauwelijks. In België hanteert de Dienst Voorafgaande Beslissingen (rulingdienst) sinds enkele maanden een lijst van 17 vragen om te oordelen of een belegger belastingen moet betalen op de meerwaarde op zijn portefeuille virtuele munten (lees kader).
Op basis van 17 vragen oordeelt de rulingdienst met welk motief u belegt in cryptomunten.
- Kadert de belegging in het normale beheer van uw privévermogen als goede huisvader, dan is de behaalde meerwaarde belastingvrij.
- Speculeert u op de forse koersschommelingen van de cryptomunten, dan wordt uw meerwaarde als divers inkomen tegen 33 procent belast.
- Ontpopt u zich tot een professionele trader, dan wordt de meerwaarde belast tegen de progressieve belastingtarieven voor beroepsinkomsten, gaande van 25 tot 50 procent.
Voor wie bitcoins of andere digitale munten erft, biedt deze vragenlijst geen uitsluitsel. ‘Het is een zeldzaam fenomeen, maar we hebben al erfenisaangiftes met virtuele munten in de nalatenschap verwerkt’, geeft Kris De Sagher, de woordvoerder van de Vlaamse Belastingdienst (Vlabel), aan.
Ook al zijn het virtuele munten, Vlabel heft er erfbelasting op. ‘Als een Vlaming overlijdt, moeten zijn erfgenamen op zijn wereldwijde patrimonium erfbelasting betalen. Die wordt berekend op de nettowaarde van alle goederen, ongeacht of die goederen in het binnen- of het buitenland zitten. Het betreft zowel roerende als onroerende goederen, als lichamelijke (zichtbare) en onlichamelijke (onzichtbare) goederen’, duidt Gertjan Verachtert, partner bij Sansen International Tax Lawyers.
Verkoopwaarde
Op welke waarde wordt de erfbelasting berekend? De Sagher: ‘De algemene regel is van toepassing. Centraal staat de verkoopwaarde op de datum van het overlijden.’ De waarde van bitcoins kan echter snel en fors schommelen. Verachtert: ‘Het volatiele karakter van de munten is een pijnpunt. Omdat het in de praktijk enkele maanden duurt om een aangifte van de nalatenschap in te dienen, kan het gebeuren dat een erfgenaam in een extreem geval meer erfbelasting moet betalen dan er ‘waarde’ aan cryptomunten is geërfd. Het omgekeerde kan natuurlijk ook.’
Wegens die volatiliteit mogen erfgenamen van beursgenoteerde aandelen de waarde ervan een of twee maanden na het overlijden aangeven. De Sagher beklemtoont dat bitcoins niet vallen onder die uitzondering op de algemene regel. ‘Voor munten als de dollar geldt enkel de wisselkoers op de dag van het overlijden.’ Dat is ook zo voor cryptomunten.
Een van de drijfveren van de pioniers van de bitcoin was volledige privacy. Die anonimiteit - de bitcoin is niet meer dan een virtuele code opgeslagen in een ‘wallet’ - kan de bezitters ervan verleiden de code aan elkaar door te geven zonder ze te vermelden in de erfenisaangifte. ‘Het is zoals met cash geld. Als de virtuele munten op een usb-stick of elders staan, zal de fiscus niet afweten van het bestaan ervan. Dat belet niet dat de erfgenaam het bedrag moet aangeven, anders zit hij met zwart virtueel geld’, waarschuwt notaris Carol Bohyn.
Fiscaal advocaat Verachtert vult aan: ‘Er zijn nog geen expliciete standpunten van de Vlaamse belastingdienst over bekend, maar het lijkt verdedigbaar dat de klassieke schenking van een portefeuille virtuele munten meer dan drie jaar voor het overlijden van de erflater de latere erfbelasting uitsluit.’
