De Raad van State velde op 12 juni een arrest met verregaande gevolgen voor de praktijk van de vermogensplanning. Fiscalisten vochten de nieuwe manier van belastingheffing door de Vlaamse Belastingdienst (Vlabel) aan.
Het arrest kwam er nadat Nicolas Geelhand van het kantoor Huber Crommen Geelhand Barbaix (HCGB) naar de Raad van State was gestapt. De aanleiding was een nieuw standpunt van de fiscus, waardoor het onmogelijk werd om belastingvrij geld en effecten met voorbehoud van vruchtgebruik via een Nederlandse notaris te schenken.
Later diende professor Jos Ruysseveldt een beroep tot nietigverklaring in van een ander standpunt: de schenking van delen van de maatschap met voorbehoud van vruchtgebruik.
In zijn arrest vernietigt de Raad van State beide standpunten. Opvallend is dat de Raad blijkbaar ook een andere populaire techniek - de gesplitste aankoop van vastgoed - viseert.
‘Door de vernietiging van het hele standpunt kunnen de planningstechnieken van weleer opnieuw gebruikt worden. De Vlaamse belastingdienst kan niet langer een verplichte registratie van een (voorafgaande) schenking - met de betaling van schenkbelasting - afdwingen’, zegt Ruysseveldt. Voor schenkingen aan (klein)kinderen en tussen partners is het tarief van de schenkbelasting 3 procent, voor anderen 7 procent.
Het is nog niet duidelijk wat de reactie van de Vlaamse Belastingdienst op het arrest is.
Een overzicht van de drie planningstechnieken.
1. Gesplitste inschrijving
De gesplitste inschrijving gaat over de schenking van geld of effecten met voorbehoud van vruchtgebruik. Met het vruchtgebruik kan de schenker nog zijn hele leven de intresten en dividenden innen, de effectenportefeuille beheren, stemmen op de algemene vergadering van de vennootschap, ….
Zo’n schenking kon tot 1 juni 2016 belastingvrij gebeuren via een Nederlandse notaris, ook wel de ‘kaasroute’ genoemd. Die hoeft de schenkingsakte niet in België te laten registreren, waardoor de begiftigde geen schenkbelasting hoeft te betalen. Op voorwaarde dat de schenker nog drie jaar blijft leven, moest ook geen erfbelasting op de schenking betaald worden.
Maar door het standpunt van Vlabel moet sinds 1 juni 2016 altijd erfbelasting betaald worden bij het overlijden van de schenker als nog geen schenkbelasting werd betaald.
‘Sindsdien zijn er zo goed als geen gesplitste inschrijvingen meer gebeurd’, zegt Ruysseveldt.
2. Maatschap
Ook het deel van het standpunt aangaande de schenking van delen van een burgerlijke maatschap (die effecten of gelden bevat) met voorbehoud van vruchtgebruik wordt vernietigd. De maatschap is een vehikel dat gebruikt wordt als de schenker de door hem geschonken goederen nog actief wil controleren en beheren.
‘Winst die niet uitgekeerd maar wel gereserveerd wordt in de maatschap beschouwde Vlabel als een belastbare gesplitste inschrijving. Door de vernietiging van het standpunt zal een registratie van de gereserveerde winsten niet meer nodig zijn, zodat de winsten belastingvrij in de maatschap gereserveerd kunnen worden’, zegt Ruysseveldt.
3. Gesplitste aankoop
Het is niet duidelijk of ook het deel van het standpunt over de gesplitste aankoop van vastgoed werd vernietigd, omdat het verzoekschrift alleen de vernietiging van het deel over de gesplitste inschrijving viseerde. ‘Maar de overwegingen van de Raad van State zijn duidelijk. Op basis daarvan mag ook de verplichte registratie van de voorafgaande schenking bij de gesplitste aankoop naar de prullenmand worden verwezen’, zegt Tim Melis, advocaat bij Cazimir.
De gesplitste aankoop is een veel gebruikte techniek als ouders op latere leeftijd investeren in vastgoed. De ouders kopen het vruchtgebruik – waardoor ze het vastgoed zelf kunnen bewonen of verhuren- en de kinderen de blote eigendom. Het geld voor de blote eigendom schenken de ouders vooraf aan hun kinderen.
Sinds 2015 aanvaardt de Vlaamse belastingdienst die schenking maar in twee gevallen. Ten eerste als ze in België geregistreerd werd en er dus schenkbelasting werd betaald. Ten tweede als er geen verband is tussen de schenking en de aankoop van de blote eigendom, omdat er bijvoorbeeld al tien jaar tussen zit.
‘Door de vernietiging van het hele standpunt is de registratie van de voorafgaande schenking niet meer vereist en moet dus geen schenkbelasting meer betaald worden. Het zal volstaan om vóór het verlijden van de notariële koop-verkoopakte van het vastgoed zonder meer het geld te schenken. Als de ouders nog drie jaar blijven leven, moet ook geen erfbelasting op de geschonken gelden betaald worden’, besluit Ruysseveldt.
