Fiscaal kader van gemengde fondsen is al jaren weinig transparant

In 2006 kwam de toenmalige federale regering na een nachtelijk begrotingsconclaaf met een draak van een fondsenbelasting. Voortaan zouden fondsen die in obligaties of geldmarktinstrumenten beleggen, belast worden op de intresten die ze halen uit die rentedragende activa. Enkel fondsen die meer dan 40 procent in zulke activa belegden, kwamen in aanmerking.

Voor de Belgische fondsensector had die belasting een ingrijpende impact. Want om de taks correct te kunnen toepassen, moest dagelijks bijgehouden worden hoeveel intresten werden opgestreken uit de rentedragende producten in het fonds. Bovendien leidde de invoering van de taks tot een forse uitstroom uit obligatiefondsen. Een afschaffing kwam er niet. Integendeel, in 2008 werd de taks uitgebreid. Niet langer enkel de intrest, maar de volledige meerwaarde werd belast. En de voorbije jaren onderging de taks verdere wijzigingen tijdens nieuwe begrotingsconclaven.

Intussen is de taks van toepassing op alle fondsen die minstens 10 procent in rentedragende instrumenten beleggen. De facto komt dat neer op alle obligatiefondsen en alle gemengde fondsen. Beleggers betalen bij de verkoop van hun fonds 30 procent roerende voorheffing op de volledige meerwaarde die de fondsen haalden uit de rentedragende instrumenten.

Troebel

De toepassing van de taks is makkelijk bij 100 procent obligatiefondsen. Voor gemengde fondsen ligt de berekening veel minder voor de hand. De beheerder moet een onderscheid maken tussen zijn aandelenposities en de obligatieposities. De eerste zijn niet belast, de tweede wel. En dus moeten fondsenhuizen voor die gemengde fondsen dagelijks een Taxable Income per Share (TIS) berekenen dat de belastbare inkomsten in kaart brengt.

Niet alle fondsenhuizen getroosten zich die moeite. Buitenlandse huizen waarvoor de Belgische markt belangrijk is, doen die berekening voor enkele van hun vlaggenschipfondsen, en ook voor de meeste Belgische fondsen is een TIS beschikbaar. Maar voor een belangrijk deel van de fondsen die in België worden aangeboden, is geen TIS beschikbaar. Banken grijpen dan terug naar een tweede manier om de taks toe te passen, gebaseerd op het percentage obligaties in het fonds. Maar als ook die informatie ontbreekt, riskeert de belegger belast te worden op de volledige meerwaarde van het fonds, dus ook op de meerwaarde die het fonds uit aandelen haalde.