Pandora Papers: offshoregeld stroomde naar Standard

Dit verhaal begint bij Mercury Management Inc, een postbusvennootschap die van belastingparadijs naar belastingparadijs hopt. Ze is opgericht in 1993 op de Britse Maagdeneilanden en in 2017 verplaatst naar een postbusadres op Samoa, een van de weinige landen die als belastingparadijs nog op de zwarte lijst van de EU staan. Mercury Management Inc heeft bankrekeningen in Dubai en een belastingdomicilie op het eiland Guernsey.

Wie gaat erachter schuil? De constructie leidt naar een trust van een Pakistaanse textielfamilie, van wie enkele begunstigden in 2018 in Pakistan voor ruim 2 miljoen euro een fiscale amnestieregeling moesten treffen. Het trustkantoor Asiaciti in Singapore bestempelt de constructie daarom als een ‘high risk client structure’.

FC Porto

Uit de Pandora Papers blijkt dat Mercury Management Inc een van de minstens 14 vertrouwelijke ‘limited partners’ is die samen tientallen miljoenen euro’s hebben geïnvesteerd in een fonds in Luxemburg: het Star Football Finance Fund. Dat fonds is gelanceerd in juli 2016 door een Londens investeringskantoor, J. Stern & Co, om geld te lenen aan voetbalclubs.

Die leningen zijn harde business: de clubs moeten ze snel terugbetalen - al na enkele maanden of hooguit twee jaar - met rentevoeten van 7 à 8 procent. De clubs gebruiken ze als een voorafname op tv-rechten, transferbedragen of andere betalingen die ze moeten ontvangen. Uit een vertrouwelijke mail van april 2018 blijkt dat het Portugese FC Porto het fonds elke maand 2,5 miljoen euro moest terugbetalen, van oktober 2019 tot januari vorig jaar, tegen een rente van 7,6 procent.

In dezelfde mail valt ook de naam van voetbalclub Standard Luik. Dat moest blijkbaar 7,25 procent betalen. Waarvoor? Het fonds sloot in maart 2018 een deal met de Rouches om 5 miljoen euro aan tv-rechten over te kopen ‘tegen een kortingprijs van 4,61 miljoen euro’. Het volgende jaar zou het fonds de volle 5 miljoen krijgen van Standard, zodra de Pro League de rechten effectief uitbetaalde.

Toen in april bekend raakte dat Standard zijn tv-rechten had verkocht aan een Duitse bank, noemde de tv-zender RTBf dat een ‘primeur in het Belgische voetbal’. Maar in alle discretie had de club dus al eerder zijn toevlucht tot zo’n deal genomen met een fonds waarachter mysterieuze geldschieters schuilgaan.

‘Uw info over onze transactie met Star Football Finance Fund is correct. We hebben de lening binnen de afgesproken termijn terugbetaald’, bevestigt de eigenaar van Standard Luik, Bruno Venanzi, ex- eigenaar van het energiebedrijf Lampiris. ‘We hadden liever gewerkt met de traditionele banken en tegen voordeliger rentevoeten, maar de Belgische banken doen dat niet meer voor voetbalclubs. Dat soort prefinanciering biedt ons ook zekerheid. In de Franse voetbalcompetitie was onlangs nog onzekerheid over de uitbetaling van de tv-rechten.’

Over de geldstromen achter het fonds en al zeker de links naar constructies op de Maagdeneilanden of Samoa zegt Venanzi niets te weten. ‘Ik wil benadrukken dat onze club alle wettelijke regels naleeft, ook in de strijd tegen het witwassen. We hebben daarvoor allerlei mechanismen op poten gezet, een interne audit van PwC ondergaan, we werken cashloos in het hele stadion, enzovoort.’

Het Londense kantoor achter Star Football Finance Fund wil niets kwijt over de achterliggende investeerders, noch over de leningen en de rendementen. ‘Wij zijn onderworpen aan strikte vertrouwelijkheidsverplichtingen. Wij kunnen niet vrijgeven wie onze klanten zijn.’ Het fonds benadrukt dat het strikt de regels volgde van de bevoegde financiële toezichthouders en de belastingadministratie. Het fonds zou onlangs zijn opgedoekt, officieel omdat het na de brexit in 2021 niet langer in Luxemburg kon voortwerken.

Het illustreert hoe voetbalclubs, verstoken van leningen door de gewone banken, hun toevlucht nemen tot alternatieve geldbronnen. De Rouches zitten al langer krap bij kas. Vorige maand raakte bekend dat Venanzi een investeerder zoekt voor de club. Hij wil niet langer zijn persoonlijk fortuin in de topclub pompen. Dat de traditionele banken geen leningen meer geven is volgens welingelichte bronnen ook de reden waarom Venanzi een aparte vennootschap oprichtte waarin hij het stadion Sclessin onderbracht. Voor dat vastgoed willen de banken wel nog kredieten toekennen tegen normale rentevoeten. De aparte vennootschap, die het stadion zal verhuren aan de club, kreeg onlangs een kapitaalinjectie van 3 miljoen euro.