De Pandora Papers van een voormalig staatssecretaris

Behalve 35 huidige en voormalige regeringsleiders en staatshoofden vonden we in de Pandora Papers ook meer dan 330 politici en topambtenaren uit meer dan 90 landen. Voor ons land gaat het om de 69-jarige Open VLD-politicus Pierre Chevalier uit Brugge, die tussen 1988 en 2000 meermaals staatssecretaris was. Tussen 2003 en 2007 was hij senator en daarna een jaar speciaal gezant bij de VN-Veiligheidsraad. Tot hij in mei 2008 ontslag moest nemen bij de Verenigde Naties omdat hij - zonder dat de regering het wist - ook een topfunctie had gekregen bij de groep van de Belgisch-Congolese zakenman George Forrest. Daar was hij eerder, tot in 2006, bestuurder geweest.

Het is ook als de rechterhand van Forrest dat de voormalige staatssecretaris in dit internationale gegevenslek voorkomt. Chevalier is nog altijd ondervoorzitter van de Groupe Forrest International, de holding in Waver boven de filialen van de groep, die vooral in Congo zitten. Vorig jaar waren die goed voor een zakencijfer van ruim 92 miljoen euro. De Forrest-groep, die de voorbije jaren helemaal uit de Congolese mijnbouw gestapt is, focust op de bouw van wegen, ziekenhuizen en andere publieke en private gebouwen in Congo, naast energieprojecten. Forrest verkocht dit jaar het Luikse wapenbedrijf New Lachaussée en vorig jaar ook zijn belang van zo’n 66 procent in de Banque Commercial du Congo.

Alleen op papier

In de jaarrekeningen van de groep is evenwel niets terug te vinden over de postbusconstructie die opduikt in documenten van het kantoor Asiaciti Trust in Singapore. De postbusvennootschap draagt de naam HCS Human Capital Services Limited.

Chevalier is al sinds de oprichting in april 2013 bestuurder van die vennootschap in Hongkong, die alleen op papier bestaat. George Forrest is de uiteindelijke begunstigde achter de constructie, via nog een andere postbusvennootschap in Panama, Financial Central Management Corp. Ook die vennootschap bestaat alleen op papier en kreeg gewoon het adres van een Panamees advocatenkantoor. De Panamese constructie, die al blijkt te bestaan sinds 1988, heette vroeger Financial Zaire Management Corp. Of de origine zuiver is, valt niet meer te achterhalen.

Welingelichte bronnen bevestigen dat Forrest jarenlang werkte met een doolhof van Panamese holdings, die schuilgingen achter zijn business in Congo. Om te vermijden dat de Congolese autoriteiten zijn aandelen in beslag konden nemen of nog om andere redenen?

Waarom maakte Forrest in 2013 een overstap van Panama naar Hongkong? Is het toeval dat dat gebeurde in hetzelfde jaar dat de databank achter het Panamese bedrijfsregister was gehackt? Alle Panamese bedrijfsgegevens – en tal van schermconstructies - belandden in 2013 op het internet. Forrest bleek toen schuil te gaan achter vier Panamese vennootschappen: Rosilla Assets, Minvert Investments, Gerdmont Holdings en Marlight Equities. Waarvoor die dienden, raakte destijds niet bekend.

Dat weten we over de constructie in de Pandora Papers wel. Ze is volgens de gelekte papieren bedoeld om ‘expats’ te betalen die in Congo werken voor vier filialen van de Forrest-groep. Via de constructie zou zo’n 700.000 dollar per jaar naar kaderleden van de groep stromen. Het gaat bijvoorbeeld om kaderleden die werken voor het filiaal Entreprise Générale Malta Forrest, dat onder andere een presidentieel paleis renoveert in de Congolese hoofdstad Kinshasa.

Groot risico

De constructie opzetten ging vlot via het trustkantoor Asiaciti, maar de Hongkongse banken waren volgens de gelekte documenten niet happig om de nodige rekeningen te leveren. De banken vonden geldstromen uit Congo een te groot risico.

Waarom die dan afleiden via een postbusconstructie in Hongkong? Omdat je in Hongkong kan aanvragen geen belastingen te betalen op winsten die elders in de wereld zijn gerealiseerd? De constructie is in elk geval opgezet met de hulp van fiscale adviseurs uit Zwitserland, bij wie Forrest al jaren klant is.

De Forrest-groep ontkent met klem dat er verdachte geldstromen of fiscale optimalisatie mee gemoeid zijn, bijvoorbeeld om belastingen te onttrekken aan Congo. De woordvoerster, Caroline de Clercq, bevestigt wel dat via de structuur in Hongkong mensen worden uitbetaald die voor de groep in Congo werken. ‘Die komen uit alle uithoeken van de wereld, onder andere uit Europa, India, Canada, de Filipijnen, Indonesië en Noord-Afrika.’

‘In Congo, waar het personeel wordt ingezet, betalen we een winstbelasting van 14 procent op die buitenlandse prestaties. We hebben dit opgericht in 2013, met de hulp van consultants, om de groep beter te positioneren tegenover haar concurrenten. Er is gekozen voor een structuur in Hongkong omdat dat geografisch gunstig gelegen is voor de werkkrachten die wij en onze concurrenten zoeken.’