Netanyahu loopt risico op arrestatie in Europa na zet Internationaal Strafhof

Het Internationaal Strafhof heeft donderdag arrestatiebevelen uitgevaardigd voor figuren die een sleutelrol spelen of speelden in de oorlog in de Gazastrook. Het gaat om de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, diens voormalige minister van Defensie Yoav Gallant en de militaire leider van de radicale Palestijnse organisatie Hamas, Mohammed Deif.

De demarche komt niet als een verrassing. Hoofdaanklager Karim Khan had er in mei al op aangedrongen. Het hof geeft nu gehoor aan zijn verzoek omdat 'redelijke gronden' bestaan om aan te nemen dat Netanyahu en Gallant verantwoordelijk zijn voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid. 'Door de blokkade van de Gazastrook te bevelen veroorzaakten ze in het gebied een tekort aan voedsel, water, elektriciteit, brandstof en medicatie', merkt de rechtsinstantie op.

De Israëlische politici krijgen niet alleen het verwijt 'uithongering als oorlogswapen' te gebruiken. Volgens het orgaan met hoofdzetel in Den Haag dragen ze ook de verantwoordelijkheid voor misdaden als 'moord, vervolging en andere onmenselijke daden'. 'Het gevolg van hun beleid was dat veel burgers, onder wie ook kinderen, om het leven kwamen', klinkt het.

Raid op Israël

Deif staat dan weer op de radar vanwege zijn rol in de dodelijke raid van Palestijnse militanten op Israëlisch grondgebied op 7 oktober 2023. Bij die operatie kwamen circa 1.200 mensen om het leven. Daarnaast namen de militieleden van Hamas en andere radicale Palestijnse organisaties meer dan 200 mensen als gegijzelden mee naar de Gazastrook. Sommigen maakten zich ook schuldig aan verkrachtingen.

Of de militaire leider van Hamas ooit in de beklaagdenbank in Den Haag zal belanden, is nog maar de vraag. De Israëli's gaan er prat op Deif afgelopen zomer uitgeschakeld te hebben bij een operatie in Gaza. Maar de Palestijnse beweging heeft de dood van haar topman nooit ontkend of bevestigd. 'We onderzoeken de kwestie verder', meldde het Strafhof donderdag.

Omdat het geen eigen politiemacht heeft om arrestatiebevelen uit te voeren, is het afhankelijk van de medewerking van de internationale gemeenschap om verdachten voor justitie te brengen. Hoofdaanklager Khan riep de 124 landen die partij zijn bij zijn rechtsorgaan, maar ook niet-leden, donderdag op 'mee te werken zodat we het internationaal recht kunnen doen naleven'.

'Absurd en antisemitisch'

Of het ooit tot een arrestatie van Netanyahu en Gallant komt, is afwachten. Net als de Verenigde Staten erkent Israël het Strafhof niet. In eigen land hoeven de premier en zijn ex-minister dus geen aanhouding te vrezen. Een bezoek aan de Europese Unie kan voor Netanyahu wel in boeien eindigen. Want de lidstaten erkennen de instantie in Den Haag wel.

EU-buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell riep de lidstaten op 'de beslissing van het Strafhof te respecteren en te implementeren'. Hij vond bijval bij de Belgische minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke (Vooruit). Maar landen als Frankrijk en Italië laten voorlopig in het midden of ze tot arrestaties overgaan als Netanyahu op hun grondgebied opduikt.

De kwestie kan wel eens tot spanningen met Israël leiden. Dat zette de actie van het Strafhof weg als 'beschamend, absurd en antisemitisch'. 'Netanyahu zal niet bezwijken onder de druk en hij zal niet rusten voor alle oorlogsdoelstellingen van Israël bereikt zijn', verzekerde het kabinet van de premier.