De PTB aan de macht in Wallonië: een illusie?

Het Parlement van de Franse Gemeenschap keurt donderdag naar verwachting een hervorming van het Landschapsdecreet goed. Daarmee komen er nieuwe financieringsregels voor het hoger onderwijs. Tenzij op de valreep nog een kink in de kabel komt, zal de stemming een afspiegeling zijn van die in de commissie een week geleden. Toen werd de meerderheid van de PS, de MR en Ecolo aan diggelen geslagen door een wisselmeerderheid van de PS, Ecolo en de PTB. Dat 'verraad', zoals de liberalen het noemen, ging als een schokgolf door de verkiezingscampagne in het zuiden van het land.

Ideologisch gezien is de hervorming een schoolvoorbeeld van hoe twee tegengestelde opvattingen over het hoger onderwijs botsen. In het centrum en ter rechterzijde van het politieke spectrum vindt men dat het een financieringsprobleem vormt wanneer studenten hun academische carrière over verschillende jaren mogen spreiden. Elk extra jaar kost heel wat belastinggeld. Die partijen vinden ook dat het de diploma's devalueert, omdat ze zo makkelijker te behalen zijn. Links is van mening dat studenten de nodige tijd moeten krijgen. Ze zijn niet altijd rijp genoeg om meteen te kunnen slagen en bovendien moeten velen bijklussen om hun studies te betalen. Studeren en tegelijk werken is allesbehalve vanzelfsprekend.

Op politiek vlak is de hervorming een opvallende breuk met het verleden. De ontslagnemende coalitie is op sterven na dood. Voor het eerst was de stem van de PTB doorslaggevend om een voorstel goedgekeurd te krijgen. Zou het de voorbode kunnen zijn van een linkse alliantie tussen de PS, Ecolo en de PTB? Is het denkbaar dat na de verkiezingen de marxistische partij aan de macht komt in Wallonië? Of zou ze van buiten de regering een 'progressieve' meerderheid kunnen steunen? Het is bekend dat bepaalde kringen een dergelijke toenadering aanmoedigen. De vakbond FGTB maakt er geen geheim van. En wie de verkiezingsprogramma's van de verschillende linkse formaties leest, merkt meteen dat ze heel wat raakvlakken hebben.

Eenmalige stunt

Toch mogen we ervan uitgaan dat de stemming over het hoger onderwijs een eenmalige stunt zal blijven. De PS en Ecolo zijn ongetwijfeld gezwicht voor een electorale verleiding. Twee maanden voor de verkiezingen willen ze de studenten aan hun kant krijgen. Het is trouwens opmerkelijk dat ze over de tekst niet hebben onderhandeld met de PTB.

Vooral voor de PS is de wisselmeerderheid een riskant manoeuvre. Een van de belangrijkste argumenten die de socialisten tegen de marxisten gebruiken, is dat van de nutteloze stem. De PS verkondigt graag dat ze haar verantwoordelijkheid neemt en dat ze scoort in de regeringen waaraan ze deelneemt. Ze beschrijft de PTB als een steriele oppositiepartij met veel slogans, maar weinig wil om verandering te brengen. Stemmen op de PTB is bijgevolg zinloos, aldus de PS. Maar vanaf nu zal dat geluid veel minder te horen zijn.

Toch zal nog veel water naar de zee moeten vloeien voor de PTB aan de macht komt. Om te beginnen wil de PS het leiderschap aan Franstalige kant niet uit handen geven. Bovendien is de partij nog altijd een radicale beweging, die krachtig oppositie voert en weinig geneigd is tot toegevingen. Dat maakt haar uniek en het verklaart haar succes. De PTB zal die maagdelijkheid niet willen verliezen zonder daar enorm veel politieke winst uit te halen.

Over de belangrijkste eisen van de partij, die de kern van haar project vormen, moet trouwens op federaal niveau worden onderhandeld. Ze wil de pensioenleeftijd terugbrengen naar 65 jaar en de concurrentiewet uit 1996 afschaffen, waardoor grotere loonsverhogingen mogelijk worden. Daarnaast wil ze een vermogensbelasting invoeren en het juk van de Europese begrotingsregels afwerpen. De partij pleit ook voor de herfederalisering van een hele reeks bevoegdheden, waaronder gezondheid, werkgelegenheid, economie en mobiliteit.

Om dat alles te bereiken zal een alliantie met de PS en Ecolo niet volstaan. De PTB zou ook de Vlaamse partijen voor zich moeten winnen én links zou een meerderheid moeten halen op nationaal niveau. En dat is vrij - zeg maar héél - onwaarschijnlijk.