Weg met de lange zomervakantie!

De zomervakantie van 2023 blaast stilaan haar laatste adem uit. Het kaftpapier is misschien al gekocht en de nieuwe brooddoos zit klaar in de boekentas. Veel ouders kijken wellicht reikhalzend uit naar september, als de routine van de schooldagen en -weken zich weer in de gezinnen installeert. Hopelijk betekent de schoolstart ook de aftrap van het echte debat over de schoolkalender in Vlaanderen, en wordt 2024 de laatste zomervakantie die eindeloos lang duurt.

Uiteraard is vakantie belangrijk voor leerlingen en leerkrachten. Even je hoofd leegmaken, tijd doorbrengen met vrienden en familie, ontspannen, op kamp en op gezinsvakantie gaan, andere ervaringen opdoen… Maar de Vlaamse schoolvakanties strekken zich wel erg ver uit: negen weken, en voor de leerlingen van de secundaire scholen is dat de facto bijna tien weken. Het laatste examen is meestal al een kleine week voor het uitreiken van het schoolrapport afgelegd.

Mijn pedagogenhart bloedt als ik merk hoe Vlaanderen talmt om het debat te voeren en - ook door het beleid - valse argumenten worden aangevoerd om alles bij het oude te laten. De grote meerderheid van de onderwijsexperts en de wetenschappers is het erover eens dat een te lange zomervakantie een schadelijk 'zomerverlies' inhoudt. Kennis en vaardigheden die de leerlingen eind juni nog hadden, deemsteren weg.

Dat betekent dat de leerkrachten de eerste weken van het nieuwe schooljaar een inhaalbeweging moeten maken. Hoe langer de vakantie, hoe meer verlies. Kort je de vakantie in tot zes of zeven weken, dan kan je het zomerverlies beperken.

Studies tonen aan dat het verlies groter is bij zwakkere leerlingen en bij leerlingen uit sociaal of economisch kwetsbare gezinnen. We weten dat we de kloof met lange vakanties groter maken.

Bergen beklimmen in januari

In de opinies aan het begin van de zomervakantie kwam nog een ander argument bovendrijven. De lange vakanties voelen voor veel ouders als een bergbeklimming, waaraan ze al in januari moeten beginnen, op zoek naar opvang en kampjes, al dan niet met wachtlijsten. Ook daar vallen de kansarme kinderen uit de boot. Hun ouders hebben vaak niet de middelen om hen aan creatieve vakantieactiviteiten deel te nemen.

Is het verantwoord zo veel gezinsstress te trotseren om met z'n allen een langere periode met vakantie te kunnen? En om het zomertoerisme te laten primeren?

Onze Franstalige landgenoten hebben het debat gevoerd en hebben - gevoed door de inzichten die ook corona bracht - de kordate beslissing genomen hun schoolkalender aan te passen. Wat blijkt? Het bilan is al na een jaar hoofdzakelijk positief. De kinderen zijn mentaal en fysiek beter uitgerust en leerkrachten zien de betere spreiding van de werklast over het hele jaar als een positieve ontwikkeling. Meer opvangmogelijkheden organiseren tijdens de langere herfst- en krokusvakantie vormt nog een uitdaging. Maar er wordt aan gewerkt. In totaal is er niet minder vakantie, alleen zijn de weken rust beter gespreid over het jaar.

Kunnen we dat in Vlaanderen ook? Zeker. We hoeven alleen maar resoluut het belang van de kinderen en de jongeren voorop te stellen. Alle andere argumenten zijn vals. Koppig bij het oude blijven en kiezen voor de weg van de minste weerstand is schuldig verzuim.