Spanje roept noodtoestand uit en gaat in lockdown

Na ruim zeven uur vergaderen is de kogel door de kerk. De Spaanse regering heeft zaterdagavond de noodtoestand afgekondigd in het land. De ploeg van premier Pedro Sánchez grijpt naar die uitzonderlijke maatregel in een poging de opmars van het coronavirus af te remmen.

Na Italië is Spanje sinds begin deze week het zwaarst getroffen land in Europa. Meer dan 6.250 mensen zijn besmet met het virus. Al ruim 190 mensen bezweken aan de longziekte. De regio Madrid is het zwaarst getroffen. Daarna volgen Catalonië, Baskenland en La Rioja.

Iedereen thuis

Omdat de afgelopen dagen steeds meer gevallen opdoken, klonk de roep om radicaal ingrijpen door de overheid steeds luider. De noodtoestand blijft zeker twee weken van kracht en kan, indien nodig en met instemming van het Spaanse parlement, verlengd worden.

'Door de noodtoestand wordt de Spaanse regering voor het hele grondgebied bevoegd', zei de Spaanse premier Pedro Sánchez zaterdagavond tijdens een persconferentie. Daardoor volgen de lokale en regionale politie de volgende twee weken bijvoorbeeld bevelen van het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken op.

Zolang de noodtoestand geldt, beperkt de linkse coalitieregering de bewegingsvrijheid van het leeuwendeel van de zowat 46 miljoen inwoners van het Zuid-Europese land. Zij beveelt hen zoveel mogelijk thuis te blijven. Enkel om volgende redenen mogen de burgers vanaf maandag 8 uur hun huis nog uit:

* om voedsel en basisproducten of geneesmiddelen te kopen

* om naar het ziekenhuis te gaan

* om te gaan werken als telewerk onmogelijk is

* om terug te keren naar de plaats waar ze hun domicilie hebben

* om zorg te dragen voor minderjarigen, ouderen, mensen met een beperking of kwetsbare groepen

* om naar een bank te gaan of om te gaan tanken

* in geval van nood of overmacht.

Scholen en universiteiten gaan ook dicht. 'In de mate van het mogelijke kan de onderwijssector ervoor kiezen via internet de activiteiten voort te zetten', zei Sánchez. Het leeuwendeel van de winkels blijft de volgende 14 dagen op overheidsbevel dicht. Supermarkten, voedingswinkels, apotheken, benzinestations en winkels met dierenvoeding vallen niet onder die maatregel.

Net als in ons land houden musea, bibliotheken, sporthallen, restaurants en bars de deuren gesloten. Religieuze bijeenkomsten kunnen in beperkte kring doorgaan. De Spaanse premier garandeerde zijn landgenoten dat de energie- en voedselbevoorrading verzekerd blijft. 

Ziekenhuizen

De voorbije dagen was sprake van een quarantaine in de regio Madrid. Dat de regering-Sánchez uiteindelijk kiest voor een lockdown in het hele land, verbaast niet helemaal. De geruchten over de quarantaine in Madrid zetten verschillende inwoners van de hoofdstad er de afgelopen dagen toe aan naar andere delen van het land te trekken. De kans is groot dat het virus met sommige van hen meereisde.

Door draconische maatregelen te nemen hoopt de Spaanse regering de druk wat weg te nemen van de ziekenhuizen. Die kwamen de voorbije dagen zwaar onder druk te staan door de toestroom van coronapatiënten.

De Spaanse gezondheidszorg incasseerde in de nasleep van de financiële en economische crisis van 2008-2009 zware klappen. In een poging de overheidsfinanciën te saneren zette de toenmalige rechtse regering van Mariano Rajoy onder meer de onderwijssector en de gezondheidszorg op een stevig dieet. Met minder bedden en minder medisch en verpleegkundig personeel in ziekenhuizen tot gevolg.

Kostenplaatje

De noodgreep van zaterdag heeft een fiks kostenplaatje. De vierde economie van de eurozone dreigt de volgende weken zware klappen te incasseren. De toeristische sector, een belangrijke economische motor, zet zich schrap voor duistere tijden. Toeristen zullen wellicht maanden het Zuid-Europese land mijden. De horeca wacht een helse periode. Maar ook andere sectoren vrezen de impact van het coronavirus.

In de ministerraad vonden zaterdag dan ook zware discussies plaats over de gevolgen van de quarantaine voor de economie. De vicepremier voor Economie Nadia Calviño en de minister van Financiën María Jesús Montero - beide lid van de socialistische PSOE - verzetten zich tegen een immens stimuluspakket uit schrik voor een drastische ontsporing van de begroting en een oplopende schuldenberg.

De radicaal-linkse vicepremier Pablo Iglesias pleitte voor een shocktherapie om de arbeiders te steunen. Hij eiste dat mensen die hun job verliezen door de gezondheidscrisis - alleen al in de toeristische sector dreigen dat er honderdduizenden te zijn - een werkloosheidsuitkering krijgen zolang de epidemie niet uitgeroeid is. Normaal is die uitkering beperkt in de tijd op basis van het aantal gewerkte dagen.

Eenheid

Of definitief afgeklopt is op een stimulusprogramma, liet Sánchez zaterdagavond in het midden. 'We gaan onze werknemers, onze gezinnen, onze zelfstandigen en onze bedrijven beschermen en ontslagen proberen te vermijden. En we gaan geld injecteren in de economie', stelde hij. Maar in detail trad hij niet.

De Spaanse premier riep ten slotte op tot eenheid. 'In deze omstandigheden is eenheid belangrijk. Eenheid tussen de Spaanse regering en de regiobesturen. Politieke kleuren tellen niet. Onze burgers en hun gezondheid moeten voorop staan. Samen kunnen we dit virus overwinnen.'