Kris Verburgh: ‘We gaan 200 jaar worden, en er 35 uitzien'

Kris Verburgh (33) stelde voor om af te spreken in de lobby van het Radisson Hotel tegenover Antwerpen-Centraal. De hotelbar is ingepalmd door een filiaal van de Amerikaanse koffieketen Starbucks. In de koeltoog liggen grote stukken cake, met siroop dooraderde granolarepen en in cellofaan gedraaide wraps. Niet meteen hapjes die ‘De zandloper’-test doorstaan. In zijn boek uit 2012 propageerde Verburgh een eetpatroon met weinig suikers, koolhydraten en dierlijke producten. De bestseller, 350.000 keer verkocht, leidde tot een stormloop op havermout. De supermarkten konden de vraag bij momenten niet bijhouden.

Verburgh - bordeaux kostuum, lichtblauw hemd, fantasierijke brogues en een dunne, ivoorwitte sjaal - bestelt alleen een grote kop groene thee. Hij heeft al gegeten, zegt hij. Blauwe bessen, sojayoghurt, wat noten en een glas water, zoals gewoonlijk. Daarbij slikt hij een indrukwekkende lijst voedingssupplementen. ‘Zelfs als je heel gezond eet, is het lastig aan voldoende voedingsstoffen te geraken.’

Hij wijst door het raam naar de betrokken hemel. ‘Vitamine D komt haast alleen van de zon en daar is er in de winter sowieso te weinig van.’ Behalve vitamine D slikt hij ook magnesium, jodium, mariadistel en NMN, een supplement dat veroudering zou vertragen. ‘Het is een van de interessantste supplementen van het moment, onderzocht door wetenschappers van de universiteit van Harvard. Het werkt op sirtuines, eiwitten die een rol spelen in het metabolisme en bij veroudering.’

Om dezelfde reden last Verburgh elke maand twee tot drie vastendagen in. Periodiek vasten is een hype onder gezondheidsfreaks. ‘Maar wel een onderbouwde’, zegt Verburgh. ‘Onderzoek leert dat na twee dagen vasten de stamcelpopulatie hernieuwt en de immuniteit een boost krijgt. Maar omdat ik denk dat helemaal niets eten te belastend is, slik ik wel elektrolyten zoals magnesium, calcium en kalium, belangrijk voor de hartslag en de zenuwen. Ik neem ook een paar eetlepels caprylzuur, een vet dat meteen in de mitochondriën wordt verwerkt. Anders krijg je te veel spierafbraak. Ik doe dus eerder aan ‘soft vasten’.’

200 jaar

Veroudering is Verburghs stokpaardje. Ook ‘De voedselzandeloper’, door velen gelezen als een dieetbijbel, was eigenlijk ‘een antiverouderingsboek met gewichtsverlies als neveneffect’. ‘Voeding is op dit moment ons krachtigste wapen tegen ouder worden. Ongezond eten en overgewicht versnellen het verouderingsproces. Wie gezond eet, kan het leven met tien à vijftien jaar verlengen. Maar met blauwe bessen en walnoten alleen word je geen 150. Daarvoor is technologie nodig, en die komt eraan.’

In zijn jongste boek, ‘Veroudering vertragen’ schrijft hij: ‘De kinderen die 135 gaan worden, zijn al geboren.’ Het is een kwestie van statistiek, zegt hij. ‘Biologisch ligt het plafond voor de homo sapiens op 115 à 120 jaar. Er zijn wetenschappers die denken dat het daar stopt. Maar dat klopt niet. We gaan dat plafond doorbreken. De eerste geslaagde studies zijn er al, met muizen die epigenetisch geherprogrammeerd zijn. Die muizen verjongen. Mensen gaan in de toekomst 200 jaar worden en er 35 jaar uitzien. We zullen niet alleen veel ouder worden, we worden gezond oud.’

Het klinkt als hocus pocus. Maar in de Verenigde Staten is ‘longevity’, het langst mogelijke leven, een bloeiende branche voor investeerders. De grootste techbedrijven pompen honderden miljoenen in levensverlengende innovaties. Alphabet, de moeder van Google, zette daarvoor het biotechbedrijf Calico in de steigers, met als opmerkelijke CEO Art Levinson, die ook voorzitter is van Apple. Verburgh werkt als adviseur voor het Amerikaanse Longevity Vision Fund, een fonds van 100 miljoen dollar, opgericht door - what’s in a name - Sergey Young.

Verburgh reist door Silicon Valley en langs de Amerikaanse topuniversiteiten, op zoek naar veelbelovend onderzoek en naar start-ups die geloven dat ze het leven kunnen omkeren. Hij vertelt over initiatieven die proberen in te grijpen op de mechanismen die een rol spelen bij veroudering. Initiatieven die versleten cellen uitschakelen, proteïneopstapeling bestrijden en celdeeltjes zoals de mitochondriën behandelen.

Over een jaar of vijf zien we de eerste toepassingen die veroudering vertragen, denkt hij. En over 15 jaar kan veroudering omkeren. ‘Het zou een enorme winst voor de geneeskunde zijn. Bijna alle ziekten worden veroorzaakt door veroudering: hart- en vaatziekten, alzheimer, kanker, bot-en spierpijnen. Nu kunnen dokters alleen de symptomen aanpakken, maar dan zullen ze echt kunnen genezen.’

‘Stel dat je vandaag alle hart- en vaatziekten kan voorkomen. Dan zouden mensen gemiddeld 2,8 jaar langer leven: bijna niets. Want als ze geen hartaanval meer krijgen, sterven ze iets later aan een andere verouderingsziekte. De beste manier om deze ziekten te behandelen en te voorkomen is de basis aan te pakken, en dat is veroudering.’

Biologische aristocratie

Een gesprek met Verburgh is een ervaring. Als een waterval stort hij een overdonderende hoeveelheid medische termen en onderzoeksresultaten over je uit. Er is amper een speld tussen te krijgen. Kritische vragen over het hypegehalte van zijn vakgebied pareert hij met cijfers en citaten.

Als we beginnen over de controverse die zijn vorige boek initieerde - enkele wetenschappers uitten kritiek op zijn methode en gezondheidsclaims - gaat hij fel in de verdediging. ‘De aanval was vals en ongegrond. Ik vind het lastig bekritiseerd te worden door mensen die minder over voeding en veroudering weten dan ik.’

‘Het probleem is dat journalisten altijd Vlaamse experts bellen, waardoor conservatieve meningen blijven circuleren. Mijn werk is nagelezen door experts van Harvard. Daar staan ze achter dit model. Ik heb gepubliceerd in Aging Cell, een toptijdschrift over veroudering. Ik had veel kritiek op de verouderde Belgische voedselpiramide. En kijk, de overheid heeft ze omgekeerd. Ze is nu in lijn met wat ik jaren geleden schreef: minder zetmeelhoudende producten en minder vlees, meer groenten en goede vetten.’

Verburgh vertelt verder over de waanzinnigste innovaties. Over bedrijven die varkens kweken die genetisch zo zijn afgesteld dat hun hart geschikt is voor transplantatie bij de mens, zonder afstotingsverschijnselen. Of over een bedrijf dat onderzoekt of we een nieuwe lever in de eigen buikholte kunnen kweken door levercellen te injecteren op de lymfeknopen. ‘Dan is het enorme donortekort opgelost.’

Hij spreekt enthousiast over ‘de vierde industriële revolutie’. ‘Het menselijk lichaam heeft de voorbije tweehonderdduizend jaar geen deftige upgrade gehad, maar dat wordt nu mogelijk. We kunnen onze genetische software herschrijven zoals we dat twintig jaar geleden voor het eerst met computers hebben gedaan.’

Dat heeft risico’s, erkent Verburgh. ‘Er dreigt voor het eerst een biologische aristocratie te ontstaan, met mensen die zichzelf jonger, sterker en slimmer kunnen maken.’ En al die baanbrekende technologie kan ook minder nobele doelen dienen dan verjongen en genezen. ‘Bepaalde gene drives, genetische sequenties die zich kunnen voortplanten in een soort, zijn een genetisch massavernietigingswapen.’

‘Ze worden nu onderzocht om de malariamug uit te roeien. Maar ze kunnen ook andere soorten ten gronde richten, of mensen. Sommige wetenschappers speculeren dat biohacks over een paar eeuwen nieuwe mensensoorten doen ontstaan. Maar het zou ook kunnen dat de mens is uitgeroeid. Via bioterreur kan je een virus creëren dat wordt overgedragen als een verkoudheid, maar dat kanker veroorzaakt. Je kan bacteriën ook genetisch manipuleren zodat ze resistent zijn tegen alle antibiotica.’

Verburgh wijst erop dat onder meer de ondernemer Elon Musk en de fysicus Stephen Hawking hebben gewaarschuwd voor de gevaren van artificiële intelligentie. ‘Maar biotech kan veel gevaarlijker zijn, omdat het over onze eigen genetische code gaat. Het zou best kunnen dat we op een bepaald moment virusscanners voor mensen ontwikkelen zoals we dat ook voor computers hebben gedaan, en dat luchthavens worden uitgerust met biosensoren om bioterrorisme snel te detecteren.’

Hij is 33, de onvermijdelijke veroudering is al begonnen. Hoe gaat hij daarmee om? ‘Ik probeer zo lang mogelijk te bestaan. Ik eet gezond, let op mijn slaap, doe aan sport, mediteer. Maar bezig zijn met wetenschap maakt ook nederig, over de plaats van de nietige mens in het gigantische heelal. Ik ben dus heel nuchter. Ik aanvaard mijn sterfelijkheid.’