Het vijfde seizoen van de Netflix-serie ‘The Crown’ is sinds 9 november in België te streamen, met onder meer de beruchte ‘revenge dress’ van Lady Diana. Welke andere jurken maakten ooit wereldnieuws?
Diana’s ‘revenge dress’ hing al drie jaar in haar kleerkast voordat het kledingstuk absoluut wereldnieuws werd. De zwarte off-shoulderjurk met hartvormige halsuitsnijding van ontwerpster Christina Stambolian was te uitdagend, te sexy voor een royal. De prinses had er nog niet de juiste gelegenheid voor gevonden.
Tot een broeierige zomeravond in 1994. Charles, toen nog Prince of Wales, gaf die dag tijdens een televisie-interview onhandig toe dat hij Diana al jaren bedroog met zijn jeugdliefde Camilla Parker Bowles. Voor dat oude nieuws bleef Diana echter niet thuis. Ze vertrok, zoals gepland, naar het Vanity Fair-feestje in Londen waarvoor ze uitgenodigd was. Ze zou geen passieve slachtofferrol spelen in het zoveelste mediaschandaal. ‘Diana wilde er onweerstaanbaar uitzien’, vertelde wijlen Anna Harvey, haar styliste en voormalig Vogue-journaliste, ‘en zo gebeurde.’
Zodra ze arriveerde in Kensington Gardens stonden ook nu weer de paparazzi op de uitkijk. Diana stapte uit de wagen in haar zwarte avondjurk, met een parelketting met ovale saffier om de hals, een zwarte clutch en een kamerbrede glimlach. De ‘revenge dress’ was geboren. En dat was uiteraard voorpaginanieuws. ‘Revenge is chic’, kopte de boulevardkrant The Sun. ‘Di last night showed Charles what he’s missing.’
Het duurde uiteindelijk nog twee jaar voor het koninklijke koppel officieel scheidde. Intussen bleef de inkt rijkelijk vloeien over de pijnlijke driehoeksrelatie tussen Diana, Charles en Camilla.
By the way, een jaar nadat Diana’s wraakjurk de wereld had veroverd, verscheen Camilla – al dan niet met opzet – in een soortgelijke zwarte jurk, inclusief parelketting. Opnieuw smulden de tabloids van dat moment.
De jurk was niet echt ‘koninklijk’. Te sexy, te uitdagend.
Uiteraard is het iconische ‘revenge dress’-moment te zien in het vijfde seizoen van ‘The Crown’, dat afgelopen week in première ging op Netflix. Met de Australische actrice Elizabeth Debicki die deze keer in de huid kruipt van Diana.
‘Het is fascinerend hoe de mensen zich de jurk herinneren’, vertelde Debicki aan het Amerikaanse magazine Entertainment Weekly. ‘Toen bekend werd dat ik de rol van Diana te pakken had, kreeg ik massa’s berichten van vrienden die vroegen of ik het ‘revenge dress’-moment zou recreëren.’
Netflix kreeg van Stambolian de toestemming om de jurk na te maken. De designer zelf was aanwezig op de set toen de scène werd gedraaid. ‘Toen Elizabeth uit die auto stapte, had iedereen een wow-gevoel’, vertelde de ontwerpster aan Vanity Fair. ‘Vergelijk het met toen actrice Emma Corrin voor het eerst verscheen in Diana’s trouwjurk. Filmsets zijn vaak lawaaierig, maar op die momenten moest niemand zeggen: “Oké iedereen, stilte, actie!” De set werd vanzelf stil.’
Op 16 mei 1962 viert de Amerikaanse president John F. Kennedy zijn 45ste verjaardag en heeft hij zijn 15.000 beste vrienden uitgenodigd voor een avondje vol muziek en speeches. Plaats van het societygebeuren: de Madison Square Garden, in hartje Manhattan. Alle 15.000 genodigden én de president houden hun adem in als Marilyn Monroe op het podium verschijnt, gekleed in een lange, witte bontjas. Monroe is niet zomaar een actrice. Het gerucht dat ze de presidentiële minnares zou zijn, doet op dat moment al een tijdje de ronde.
Monroe trippelt naar de microfoon, gooit de witte bontjas van zich af en onthult een nauw aansluitende jurk bezet met 6.000 kristallen. Als ze met haar hese stem ‘Happy Birthday Mr. President’ begint te zingen, barst een applaus los. Er bestaat slechts één vage opname van, maar toch is haar korte optreden legendarisch. Was ze niet echt nuchter? Wou ze extra zwoel overkomen? Waarom was de first lady niet aanwezig? Het wakkert de roddels aan. Het zou het laatste publieke optreden van Monroe zijn. Nog geen drie maanden later vindt haar huishoudster Marilyn Monroe dood in haar slaapkamer in Los Angeles.
De witte jurk van de Franse couturier Jean Louis wordt sindsdien niet meer gedragen. Ruim vijftig jaar later koopt het Amerikaanse curiositeitenmuseum ‘Ripley’s Believe It or Not!’ in Florida het iconische stuk voor een slordige vijf miljoen dollar. Een recordbedrag voor één jurk.
Tot realityster slash shapewearproducente slash miljardair Kim Kardashian een rodelopermoment bedenkt. Voor het Met Gala, het jaarlijkse bal in het Metropolitan Museum in New York, diept ze de intussen zestig jaar oude jurk weer op.
Monroe liet in de Madison Square Garden haar jurk, net voor ze op het podium kwam, nog strakker maken door een ploeg naaisters. Om erin te passen, volgde Kardashian drie weken een crashdieet.
Meer dan enkele minuten heeft Kardashian de hyperstrakke jurk – die ze zelf de ‘allereerste nude dress’ noemt – niet aan. Ze laat zich op de rode loper fotograferen door de horde gretige fotografen, verdwijnt dan even uit beeld om het originele kledingstuk te wisselen voor een replica.
Maar zelfs dat ene korte rodelopermoment is genoeg om de gilde van de textielrestauratoren op stang te jagen. De jurk moet eigenlijk in een donkere kluis bewaard worden op een constante temperatuur van 20 °C en een vochtigheidsgraad tussen veertig en vijftig procent. ‘Er is een reden waarom we kledingstukken archiveren. Die jurk maakt deel uit van ons cultureel erfgoed. Ik ben sprakeloos’, reageerde Cara Varnell, een modeconservator in de LA Times.
Foto’s bewijzen haar gelijk. Sommige kristallen zijn verdwenen, andere hangen amper vast aan een draadje, op verschillende plaatsen is de jurk uitgerekt. Hoewel Ripley en Kardashian het tegendeel blijven beweren.
Maar verdwenen kristallen of niet, de jurk heeft het toch maar weer, en voor een tweede keer, voor elkaar gekregen. Kardashian was – net als Monroe – the talk of the town.
Op een lenteavond in mei 1994 vertrok de 29-jarige Elizabeth Hurley met haar toenmalige partner Hugh Grant naar de première van ‘Four Weddings and a Funeral’. Ze was als actrice en model nog relatief onbekend. Niet veel meer dan het ‘vriendinnetje van’, maar door haar outfit werd ze plots naar alle voorpagina’s gekatapulteerd.
Een little black dress, samengehouden door 24 oversized veiligheidsspelden, een paar gouden oorbellen, simpele zwarte pumps, een uitdagend hoge split en een duizelingwekkend decolleté. Meer had Hurley niet nodig om de aandacht van elke paparazzo te veroveren. Haar zwarte Versace-jurk staat zelfs vandaag nog bekend als ‘that dress’.
Nochtans had Hurley tot enkele dagen voor de première geen idee wat ze zou dragen. ‘Iemand raadde ons aan om bij de grote modehuizen aan te kloppen om een jurk te lenen. Elizabeth werd overal afgewezen, omdat ze te onbekend was. Alleen bij Versace kon ze één jurk ophalen’, vertelde Hugh Grant aan de BBC.
‘Ik moest naar een kantoor, waar ze de jurk letterlijk uit een witte, plastic zak visten’, vertelde Hurley in 2019 aan Harper’s Bazaar. ‘In ons éénslaapkamerappartementje deed ik mijn haar en make-up. Het was allemaal weinig glamoureus.’
Hurley hield geen grote acteercarrière over aan haar ‘moment de gloire’. Haar modellencarrière kwam wel in een stroomversnelling. Ze werd het gezicht van het cosmeticabedrijf Estee Lauder, waarmee ze tot vandaag samenwerkt. In 2005 lanceerde ze haar eigen badkledinglijn, die de 57-jarige vooral zelf op Instagram promoot.
De mediastorm die Hurley in de jurk veroorzaakte, betekende ook voor Versace een reputatieboost. In 2018 bracht Versace een jurk uit met hetzelfde silhouet, waarin Jennifer Lawrence schitterde. In 2019 kroop Hurley in een geüpdatete versie van de jurk, om de 25ste verjaardag van haar ‘rise to fame’ te vieren. Ook in Versace’s zomercollectie van afgelopen jaar kon je verscheidene ‘safety-pin dresses’ spotten.
Sommige jurken zetten de hele modewereld op zijn kop. Zeldzamer zijn de jurken die tot een technologische revolutie leiden. We kennen er maar één: Jennifer Lopez’ smaragdgroene junglejurk, die leidde tot de creatie van Google Images.
Lopez droeg het beruchte Versace-design op de Grammy’s-ceremonie in 2000. ‘Ik moest een award uitreiken. Zoals gewoonlijk was ik te laat, en was er weinig tijd om op de rode loper te poseren. Toen ik aankwam, hoorde ik veel geroezemoes en het geklik van de camera’s was intenser dan gewoonlijk. Maar ik moest snel door naar de backstage’, herinnert Lopez zich in een video op haar eigen YouTube-kanaal.
‘Toen ik op het podium kwam, kreeg ik een staande ovatie. Ik begreep niet helemaal wat er aan de hand was, dus stond ik maar wat schaapachtig te lachen. Nu weet ik dat het waarschijnlijk het belangrijkste modemoment uit mijn carrière was’, vertelt de New Yorkse zangeres en actrice.
Nochtans had ze de jurk bijna niet gedragen. ‘Mijn styliste was ertegen. De jurk was al drie keer eerder op de rode loper geshowd. Eén keer zelfs door ontwerpster Donatella Versace zelf, op het Met Gala. Die jurk nog eens dragen was not done. Maar mijn manager was wél enthousiast, dus ging ik ervoor.’
Terwijl Lopez de Grammy’s presenteerde, kropen thuis tienduizenden mensen achter hun computer om de jurk – en de superster erin – te googelen. Volgens toenmalig Google-CEO Eric Schmidt was het destijds de meest ingetikte zoekopdracht. Maar de mensen wilden vooral beelden zien. Zo kwam Google op het idee om de nieuwe feature Google Images te lanceren. ‘Ik wacht nog altijd op mijn cheque’, lacht Lopez.
Lopez heeft zo haar eigen vermoedens waarom de jurk zo populair was: ‘Iedereen was natuurlijk aan het wachten tot mijn borsten te zien zouden zijn’, lacht ze. ‘Maar we hadden alles goed met dubbelzijdige tape vastgemaakt. Die jurk verschoof geen millimeter.’
Ook voor Donatella Versace betekende de junglejurk een keerpunt. Ze had het modehuis overgenomen van haar broer, die drie jaar eerder was vermoord. Door die jurk kon ze eindelijk uit zijn schaduw treden.
Uiteraard moest de twintigste verjaardag van de jurk in 2020 worden gevierd. Versace gebruikte de jungleprint voor een rist nieuwe ontwerpen in haar zomercollectie. En Lopez zelf schitterde op de catwalk in een nieuwe, nog blotere versie: Versace liet de mouwen achterwege.
De zangeres is trouwens niet alleen nostalgisch op het vlak van outfits. Ze recycleerde ook haar ex-vriendje Ben Affleck, na een breuk van twintig jaar. Ze stapten dit jaar in het huwelijksbootje.
Hoe kun je nog choqueren als je in het verleden al een bodysuit gemaakt van menselijk haar, een vuurspuwende beha en een victoriaanse jurk in vuurrood latex droeg? Met een jurk van 25 kilogram rauw vlees, dacht Lady Gaga. Steak, om precies te zijn.
Gaga stond in de beginjaren van haar carrière bekend om haar uitdagende outfits, maar zelden deed ze zoveel stof oplaaien als met de vleesjurk die ze droeg op de uitreiking van MTV’s Video Music Awards in 2010. Echt comfortabel zag haar vleesensemble, inclusief schoenen, tasje en biefstukhoedje, er niet uit. De jurk was gemaakt van verschillende rozige lappen vlees, vastgenaaid op een korset met een lange rauwe sleep – waardoor ze eruitzag als een gruwelbruid.
Dierenrechtenorganisaties waren not amused. PETA waarschuwde dat Gaga’s albumverkoop door de stunt zou kelderen. Quod non. Gaga werd de eerste artieste die in de nillies vier ‘nummer één’-hitalbums uitbracht.
Op de zetel bij talkshowhost Ellen DeGeneres – toen nog een overtuigde veganist, vandaag is ze dat niet meer – legde Gaga uit dat ze met haar vleesjurk kritiek wilde uiten op het ‘Don’t ask, don’t tell’-beleid van het Amerikaanse leger. Militairen uit de LGBTQI+-community mochten niet over hun seksualiteit spreken. ‘Als we niet opkomen voor datgene waarin we geloven, niet vechten voor onze rechten, hebben we binnenkort niet meer rechten dan het vlees aan onze botten.’
Over de originaliteit van Gaga’s idee vloeide heel wat inkt. Het werd haar verweten dat het idee van de vleesjurk – net als veel dingen in de popcultuur – herkauwd was. Een paar maanden eerder was ze zelf al in een vleesbikini verschenen op de cover van Vogue Hommes Japan.
Terwijl zelfs The Beatles in het verleden al vlees hadden ingezet om hun boodschap te verspreiden. In 1966 brachten ze het album ‘Yesterday and Today’ uit. De albumhoes veroorzaakte een kleine rel, omdat het kwartet verkleed was als slager en werd omringd door stukken vlees en onthoofde babypoppen. Een statement tegen de Vietnamoorlog. In tegenstelling tot Gaga werd het viertal wel voor de albumhoes afgestraft. Omdat veel platenzaken de ‘butcher cover’ weigerden te verkopen, werd de foto al snel vervangen. Vandaag is het een collector’s item.
Je kunt de ‘Meat dress’ nog altijd bewonderen in de Rock and Roll Hall of Fame in Cleveland. De jurk werd gelukkig eerst door een taxidermist onder handen genomen, zodat ze bewaard kon blijven.
Ook in de recente geschiedenis brengt de vleesjurk nog de gemoederen in beroering. Zangeres Billie Eilish, zelf dierenrechtenactiviste en overtuigd veganist, reageerde tijdens een interview kort met ‘yikes’ – ‘jakkes’ in het Nederlands –, toen de vleesjurk ter sprake kwam. Die reactie ging bij Gaga’s fans, a.k.a. Little Monsters, niet onopgemerkt voorbij. Plots was de hashtag #BillieEilishIsOverParty trending op Twitter, waar de monstertjes het zogezegde einde van Eilish’ carrière vierden. De Gaga-fans halen graag het grote hakmes boven.
