Hoe kunnen managers de bedrijfscultuur bijsturen in de richting waar een organisatie naartoe wil? ‘Een gedragsverandering vragen van een team behelst meer dan een richtlijn aanpassen of een nieuwe regel doorvoeren’, stelt expert cultuurverandering Alex Straathof.
Bedrijfscultuur is de verzamelnaam van gedragspatronen, overtuigingen en onderlinge verhoudingen binnen een organisatie. Ze heeft een impact op hoe medewerkers handelen, beslissingen nemen en uiteindelijk ook op hoe ze zich voelen. ‘De bedrijfscultuur kan alleen maar gedetailleerd beschreven worden door mensen binnen de onderneming’, weet Alex Straathof, lector Management van Cultuurverandering aan de Hogeschool van Amsterdam. ‘Buitenstaanders hebben daar te weinig zicht op; bedrijfscultuur behoort ook tot de interne keuken van een bedrijf.’
Het koffieapparaat is een soort thermometer van een bedrijf: medewerkers beoordelen er tijdens een informeel moment de plus- en minpunten van een bedrijf.
Dynamiek en evoluties
De bedrijfscultuur vertaalt dus het unieke DNA van een onderneming naar de praktijk. Belangrijk om te weten is dat de bedrijfscultuur niet in steen gebeiteld, maar wel dynamisch is. Die verandert en evolueert mee, bijvoorbeeld onder invloed van de markt, nieuwe klantenverwachtingen en wijzigende noden van de medewerkers. Soms evolueert de bedrijfscultuur heel organisch. En soms wordt ze bewust in een richting geduwd door het management. ‘Zo kunnen gesloten organisaties dankzij een feedbackcultuur opener en transparanter worden’, illustreert Alex Straathof.
Evenzeer belangrijk: natuurlijke ontwikkelingen en evoluties van de bedrijfscultuur mogen ook niet afgeblokt of tegen gehouden worden. Alex Straathof: ‘Wanneer dat gebeurt, verstoren managers het natuurlijke evenwicht en wordt het moeilijk om de bedrijfscultuur gezond te houden. Het is dan uiterst moeilijk om de organisatiecultuur te laten meeveren op de noden en verwachtingen van de omgeving.’ Maar een bedrijfscultuur mag ook niet té dynamisch zijn. ‘Scale-ups hebben soms moeite om de eigenheid van hun bedrijf te bewaren binnen hun snelle en grote groeiproces.’ In dat laatste geval is het cruciaal om te monitoren of een bedrijfscultuur niet ontspoort, zo kan er alsnog bijgestuurd worden.
Het koffieapparaat is dé plek waar mensen spreken over de bedrijfscultuur.
Bedrijfscultuur en werknemerswelzijn
Hoe zorgt een organisatie ervoor dat de medewerkers zich goed voelen bij de bedrijfscultuur? Want die heeft dus ook een invloed op het werknemerswelzijn. ‘Neem je ze bij de hand of geef je ze net veel autonomie?’ Alles begint bij het beantwoorden van die vraag, stelt Alex Straathof. ‘Elke onderneming zal daar het beste antwoord voor zichzelf op moeten vinden, afgestemd op de eigen activiteiten, doelstellingen, de werknemerspopulatie enzovoort.’
Tot slot bemerkt Alex Straathof dat er allicht geen andere momenten zijn binnen een organisatie waar mensen méér spreken over de bedrijfscultuur dan tijdens de koffiepauzes. Studies tonen dat aan. ‘Het koffieapparaat is een soort thermometer van een bedrijf: medewerkers beoordelen er tijdens een informeel moment de plus- en minpunten van de organisatie. Dat leidt niet per se tot concrete oplossingen, maar het is wel dé plek waar de stemming binnen een bedrijf wordt bepaald en gedeeld.’