Chinees spionageschandaal doet Vlaams Belang blozen

Amper 48 uur nadat Tom Van Grieken in 'Terzake' had gezegd dat hij er zijn hand voor in het vuur stak dat zijn 'vriend' niets te maken had met het Chinese spionageverhaal, drong de partij aan op het ontslag van Steven Creyelman als voorzitter en lid van de Kamercommissie voor de legeraankopen.

'Ik stak m'n hand in het vuur met de info die ik toen had. Doordat hij niet alle info deelde, is dit harde oordeel gevallen', zegt de voorzitter van het Vlaams Belang in een reactie.

Na de onthullingen in De Tijd over de rol die Steven Creyelman speelde in de contacten van zijn broer Frank als informant van een Chinese spion, ging het donderdag plots snel. Steven Creyelman biechtte op dat hij daarover begin december een onderhoud had met de Staatsveiligheid, die hem wilde waarschuwen voor beïnvloeding. Bij Steven Creyelman ging het daarbij niet zoals bij zijn broer om actieve maar om passieve 'betrokkenheid'.

Dat hij daarover zijn partij niet had ingelicht, werd hem niet in dank afgenomen. 'De partij heeft hem gevraagd een stap opzij te zetten', aldus Van Grieken. Steven Creyelman gaf daar gehoor aan. Hij blijft wel Kamerlid voor het Vlaams Belang.

Wake-upcall

Van Grieken wordt steeds meer in het defensief geduwd. Er rijzen ook almaar meer vragen over de contacten van Vlaams Belang-nestor Filip Dewinter met Rusland en China. Dewinter houdt vol dat hij nooit uit de bocht is gegaan, maar geeft toe dat hij misschien te naïef is geweest.

Vlaams Parlementsvoorzitter Liesbeth Homans (N-VA) heeft de Staatsveiligheid al gevraagd hoe ze het gevaar op spionage in het Vlaams Parlement kan indammen. De federale minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) maakt vaart met strengere spionagewetten, zodat het gerecht beter kan optreden tegen spionage.

In de Kamer haalde premier Alexander De Croo (Open VLD) donderdag hard uit naar het Vlaams Belang, dat hij eerder al omschreef als het 'Chinees Belang'. 'Extremisten verdedigen onze belangen niet, ze verkopen ze. Het is schokkend om vast te stellen dat het Vlaams Belang-parlementslid Frank Creyelman via buitenlandse inmenging onze democratie trachtte te saboteren. Dit is opnieuw een wake-upcall over waar extreemrechts toe in staat is.'

Maar de premier kwam zelf onder vuur te liggen. N-VA-fractieleider Peter De Roover vroeg zich af waarom De Croo, die op 6 december was ingelicht door de Staatsveiligheid over Frank Creyelman, niet zelf aan de alarmbel had getrokken. In de conferentie van de voorzitters kregen de fractieleiders van Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS) te horen dat zij nergens van op de hoogte was gebracht.

'Als het niet in De Tijd had gestaan, zat Creyelman er nog, hoewel de premier op de hoogte was', aldus De Roover. 'Onbegrijpelijk.' Al blijkt De Croo nooit te zijn ingelicht over Steven Creyelman, alleen over Frank. Ook de premier hoorde pas dat over Steven Creyelman vragen rezen na de onthullingen in De Tijd.

Regeringsdeelname

De hele affaire komt het Vlaams Belang op een halfjaar voor de cruciale verkiezingen van 2024 bijzonder slecht uit. Al het werk dat Van Grieken heeft gestoken in het fatsoeneren van de partij, met het oog op een regeringsdeelname, lijkt een maat voor niets. Mogelijk denkt de kiezer twee keer na alvorens op het Vlaams Belang te stemmen.

Vandaar ook dat de partij onder vuur wordt genomen, schrijft politicoloog Carl Devos op X. 'Het VB staat altijd klaar om vernietigend uit te halen als bij andere partijen iets misgaat. Die slaan nu gretig terug. Het VB is kwetsbaar voor elke stommiteit van elke mandataris. Zeker als die de democratie verzwakken en de partij onbetrouwbaar maken.'

Dat het Vlaams Belang in het defensief zit, komt zeker ook N-VA-voorzitter Bart De Wever goed uit. Het is goed voor het moreel bij de N-VA. De strijd met het Vlaams Belang om de grootste te worden in Vlaanderen is nog niet gestreden.

De Wever kan nu nog harder kloppen op dezelfde nagel: als het Vlaams Belang mee wil besturen, moet de partij zich eerst proper maken en ontdoen van de ranzige figuren zoals Dewinter. Dat Dewinters contacten met foute regimes en personen worden opgerakeld, maakt het voor De Wever makkelijk om Van Grieken te verwijten dat hij de stal niet uitmest. De N-VA-voorzitter kan poneren dat zijn VB-collega wel de broers Creyelman aan de deur zet, maar Dewinter niet de baas kan. De lastige vraag of de N-VA in een coalitie met het Vlaams Belang zou stappen, kan eenvoudig worden weggewimpeld.