Dr. Annelies Raes (IMEC-KU Leuven onderzoeksgroep ITEC, campus KULAK Kortrijk) onderzoekt hoe technologie student en leerkracht kan ondersteunen. 'In 2030 is de leerkracht meer een inspirator en coach dankzij nieuwe onderwijstechnologieën.'
Kunnen we leerkrachten straks vervangen door een leger robots? 'Neen', zegt Annelies Raes. 'Maar nieuwe technologieën zullen het klaslokaal én de manier van lesgeven wel ingrijpend veranderen. Het idee dat iedereen altijd fysiek aanwezig moet zijn, is in 2030 voltooid verleden tijd. Maar menselijk contact blijft belangrijk. Technologie zal dit zo goed mogelijk moeten benaderen.'
In hybride klaslokalen volgen leerlingen nu al via camera’s les vanop afstand. Handig voor studenten die ziek zijn of die hun studies combineren met een job. Maar zijn die leerlingen wel even aandachtig? ‘In een klaslokaal kan een leerkracht dat aanvoelen, via een scherm niet. Daarom onderzoeken we hoe technologie verlies van aandacht kan herkennen.’
Talen leren met de chatbot
EdTech (educatieve technologie) neemt het onderwijs de komende jaren mee op een hoogtechnologische sneltrein. Chatbots die leerlingen helpen Frans of Engels te leren praten, een virtual reality-omgeving waarin leerlingen zich veilig door het verkeer leren bewegen, een projectie van menselijke aders op de arm van een studenten verpleegkunde die hen leert waar ze moeten prikken. Via simulaties kan een geneeskundestudent een levensechte pop, vol technologie, opereren. Vanuit een regiekamer simuleert de prof dat er complicaties optreden.
Chatbots kunnen leerlingen helpen om Frans te leren praten.
‘Ik pleit er niet voor om de echte ervaring weg te nemen, maar simulaties maken het mogelijk om studenten binnen de schoolcontext authentieke ervaringen aan te bieden.’
Ook in de kleuterklas is technologie een hulp. ‘We experimenteren met adaptieve games voor wiskunde- en taalinitiatie, op maat van elke kleuter. En met bluetooth-technologie die het gedrag van kleuters registreert. Die slimme observatie moet de administratieve last voor de kleuterjuf verminderen.’
Competenties van de 21ste eeuw
De leerkracht van de toekomst maakt handig gebruik van data. Fysiologische sensoren die polsslag en zweet meten, kunnen iets vertellen over de betrokkenheid van leerlingen. Maar ook als een leerkracht gebruikmaakt van video en online oefeningen als lesvoorbereiding (de zogenaamde flipped classroom), kan logdata de voorkennis en eventuele moeilijkheden bij leerlingen in kaart brengen. Door de hersenactiviteit te meten, kan nagegaan worden welke hersengebieden geactiveerd worden.
De rol van de leerkracht zal verschuiven naar coachen, monitoren en inspireren. ‘Technologie zal de leerkracht ondersteunen, maar zijn/haar rol blijft belangrijk. Computers kunnen veel, maar ze vervangen ons flexibele brein niet.’
‘Als er in de toekomst meer taken geautomatiseerd worden, betekent dit dat het onderwijs de werknemers van morgen moet voorbereiden op het niet-routineuze werk. Dat vereist kritisch denken, redeneren en samen problemen oplossen. Leerkrachten spelen daar een belangrijke rol in. Zij bouwen mee aan de competenties van de 21ste-eeuw.’