Criekemans: 'Sancties zijn vooral waarschuwingsschot'

Turkije leek dinsdag niet meteen onder de indruk van de eis van de Verenigde Staten om de invasie in Noord-Syrië te stoppen. Het Turkse leger zette zijn offensief onverdroten voort en bombardeerde onder meer de grensstad Ras al-Ayn. Ook de Turkse beurs en munt reageerden amper. De lira steeg dinsdag licht van 6,54 per euro naar 6,47 per euro.

De Amerikaanse president Donald Trump probeerde de Turkse regering maandag onder druk te zetten met hogere invoerheffingen op staal, een stopzetting van de handelsgesprekken en sancties tegen Turkse ministers.

Onbetrouwbare partner

Maar die maatregelen zijn vooral symbolisch, zegt David Criekemans, professor internationale politiek aan de Universiteit Antwerpen. 'Ongeveer 5 procent van het Turks staal gaat naar de VS. Trump wil vooral de kritiek in eigen land verstommen. Die komt van overal: van de publieke opinie, maar ook uit eigen rangen. Je voelt dat hij begrepen heeft dat één telefoontje grote gevolgen heeft gehad. Er zijn intussen meer dan 150.000 vluchtelingen, de IS-kampen dreigen onbewaakt achter te blijven en de VS worden niet langer als een betrouwbare partner gezien.'

De sancties zijn relatief zacht, dus zijn ze vooral een waarschuwingsschot voor Turkije, gelooft Criekemans. Dat blijft voorlopig onverstoord. 'Turkije weet dat het nooit de volledige veiligheidszone zal veroveren, maar het probeert nu nog zoveel mogelijk te consolideren om dat als wisselmunt in toekomstige onderhandelingen te gebruiken.'

Mike Pence

Volgens Criekemans is het belangrijkste nieuws dat Trump vicepresident Mike Pence naar Turkije stuurt om te onderhandelen. Hij moet een alternatief uitwerken voor de 'legitieme veiligheidsbekommernissen' van de Turken. Die vielen Noord-Syrië binnen omdat ze zich bedreigd voelden door de Syrische Koerden.

Gedacht wordt aan een variant op het akkoord van Adana, dat Syrië en Turkije in 1998 sloten om de relatie tussen beide landen te normaliseren. Daarin beloofde Syrië onder meer dat het niet zou toestaan dat er activiteiten binnen zijn grenzen werden ontplooid die de veiligheid van Turkije konden bedreigen.

Het toont aan de Verenigde Staten zich deels willen blijven engageren. Trump kondigde ook aan dat de ongeveer 1.000 Amerikaanse manschappen die uit Noord-Syrië werden teruggetrokken in het Midden-Oosten blijven. Ze moeten verzekeren dat er geen herhaling van het scenario uit 2014 komt, toen toenmalig president Barack Obama te lang blind bleef voor het gevaar van IS, waardoor de terreurgroep grote delen van Syrië en Irak kon veroveren.