Japanse premier verliest meerderheid volgens tussentijdse resultaten

De gok van de Japanse premier Shigeru Ishiba om vervroegde verkiezingen uit te roepen lijkt op een foute inschatting te zijn uitgedraaid. Ishiba's Liberaal Democratische Partij (LDP) is er volgens tussentijdse resultaten, waarbij 445 van de 465 zetels zijn geteld, niet in geslaagd zijn meerderheid in het Lagerhuis te behouden. De rechts-conservatieve beweging haalt slechts 209 van de zetels. Ruim onder de 233 zetels die nodig zijn voor een meerderheid dus.

De LDP haalde voorheen nog een comfortabele meerderheid van 288 zetels samen met zijn kleinere coalitiepartner Komeito. Dat zal nu niet meer lukken, wat betekent dat de LDP op zoek moet naar nieuwe coalitiepartners. De LDP is nog altijd de grootste partij, maar haalt voor het eerst in 15 jaar geen absolute meerderheid meer in het Lagerhuis. Kiezers hebben Ishiba's partij gestraft vanwege een financieringsschandaal en de inflatie.

De grootste winnaar van de verkiezingen is de Constitutionele Democratische Partij van Japan (CDP). De oppositiepartij wint volgens de tussentijdse resultaten 143 zetels, ten opzichte van 98 eerder. Kleinere partijen zoals de Democratische Partij voor het Volk (DPP) met voorlopig 27 zetels of de Japan Innovation Party met 35 stuks kunnen een belangrijke rol spelen bij de vorming van een regering.

De positie van Ishiba komt zo onder druk te staan. Hij volgde begin deze maand Fumio Kishida op als partijleider en premier, nadat die had besloten na een reeks corruptieschandalen geen nieuw mandaat na te streven. Ishiba kondigde daarna tot ieders verrassing vervroegde verkiezingen aan om de oppositie in snelheid te pakken, zijn positie binnen de partij te versterken en een duidelijk mandaat te krijgen van de Japanse kiezers.

Maar dat is wellicht de verkeerde keuze geweest. Niet alleen begon hij in de campagne te flipfloppen, met onder meer uiteenlopende standpunten over het monetair beleid dat de Japanse centrale bank zou moeten voorstaan. Tegelijk heeft de reputatie van de LDP, die 's werelds vierde economie al sinds 1955 bijna onafgebroken bestuurde, de voorbije tijd schade opgelopen door politieke en financieringsschandalen rond heel wat leden van de beweging.

Bezorgdheid

Als Ishiba aan de kant geschoven wordt, zou hij de kortst zittende premier uit de recente Japanse geschiedenis zijn. Bovendien leidt het vooruitzicht op een coalitie van meer dan twee partijen in Japanse financiële en bedrijfsmiddens tot bezorgdheid.

Ishiba moet misschien een coalitiepartner kiezen die de rente in het land dicht bij nul wil houden, terwijl de centrale bank, Bank of Japan (BoJ), de rente geleidelijk wil verhogen. 'Met een onstabieler politiek landschap wordt het veel moeilijker om economisch beleid door te drukken dat bijvoorbeeld belastingverhogingen omvat om defensie-uitgaven te financieren', zegt Masafumi Fujihara, professor politiek aan de Yamanashi Universiteit. 'Zonder een sterke regering wordt het moeilijker voor de BoJ om de rente te verhogen en de zwakke yen onder controle te houden.'

Kmo's - die goed zijn voor zowat twee derde van de jobs in Japan - vrezen dan weer te kapseizen als de LDP onder druk van kleinere partners de minimumlonen snel fors zou verhogen.

Nadat is gebleken dat de regerende coalitie de meerderheid in het parlement wellicht verliest, daalde de yen met 1 procent. Dat is het zwakste niveau in zo'n drie maanden. De zwakkere yen, die gunstig is voor de exportgerichte economie van het land, hielp de Topix - een brede aandelenindex - met 1,6 procent te stijgen. Amerikaanse aandelenfutures stegen.