EVP torpedeert ontbossingswet met steun van extreemrechts

Na de natuurherstelwet, die pas in extremis goedgekeurd raakte, heeft de Europese Volkspartij (EVP) haar pijlen nu gericht op andere wetgeving uit de Europese Green Deal. De EVP wil, veelal onder Duitse druk, komaf maken met de ontbossingswet. Die bepaalt dat bedrijven verplicht zouden worden de herkomst van cruciale grondstoffen zoals palmolie, soja, koffie, cacao, hout en rubber te traceren doorheen de hele keten, indien de gronden waarop ze geteeld werden in de loop van de voorbije vier jaar ontbost werden.

Het leidde tot veel kritiek. Landen als Brazilië of Indonesië, die veel van die grondstoffen telen, waren boos over de wetgeving, die ze te streng vonden. Ze vreesden dat de export zou dalen en dat kleine boeren de dupe zouden worden van de wet. De traceringsvereisten zijn bijzonder strikt: bedrijven moeten bewijzen dat er geen sprake was van ontbossing voor hun producten.

De Europese Commissie besefte rijkelijk laat dat zowel de bedrijven in de hele keten als de landen van herkomst onvoldoende voorbereid waren op de voorziene start van deze ontbossingswet, eind dit jaar. Commissievoorzitster Ursula von der Leyen kocht een jaar extra tijd om orde op zaken te stellen en wou de wet pas eind 2025 van kracht laten worden. Kleine bedrijven krijgen zelfs nóg een jaar langer tijd om orde op zaken te stellen.

Oorlogspad

De 27 Europese ministers bevoegd voor de materie hadden zich al achter dat uitstel geschaard. De stemming in het Europees Parlement daarover zou een formaliteit worden. Maar het draaide donderdag anders uit. En dat kwam eigenlijk niet onverwacht. De centrumrechtse EVP had al laten verstaan dat ze de ontbossingswet liever helemaal weg wilde. Bovendien was de partij na de moeilijke en onbesliste hoorzittingen van de vicevoorzitters van de Europese Commissie op oorlogspad tegen de sociaaldemocraten, de liberalen en de groenen.

Het voorstel om een jaar te wachten voor de ontbossingswet van kracht wordt, kreeg uiteindelijk de goedkeuring van het Europees Parlement. Maar het probleem was dat de EVP ook enkele amendementen op de wet had klaarliggen. En een wet die door het EU-Parlement geamendeerd is, moet opnieuw bekeken worden in de zogenaamde triloog -  het overleg tussen de Europese Commissie, het Europees Parlement en de lidstaten. De uitkomst daarvan is bijna zeker negatief.

Aparte categorie

De EVP kwam met een bijzonder vreemd amendement: er komt een aparte categorie landen die geen risico lopen op ontbossing. Daar zouden dan zo goed als geen controles plaatsvinden. Dat werd gestemd door de EVP en alle (extreem-)rechtse fracties, van Europa van Soevereine Naties (met daarin het Duitse AFD) over de conservatieve ECR van de Italiaanse Giorgia Meloni tot de grote groep Patriotten voor Europa (met het Vlaams Belang, het Rassemblement National, Viktor Orbáns Fidesz en het Spaanse Vox).

Het lijkt almaar duidelijker dat de EVP de coalitie met sociaaldemocraten, groenen en liberalen opzegt ten voordele van zeer extreme partijen. De Vlaamse EVP'ers Wouter Beke en Liesbet Sommen (CD&V) onthielden zich bij de stemming.

Ook andere maatregelen van de Green Deal, waaronder het CBAM-mechanisme dat bijvoorbeeld vervuild staal uit China bij de invoer in de Unie belast, zijn niet geliefd bij de EVP. Het CBAM staat trouwens ook bij de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump in rood omcirkeld.