De 10 belangrijkste beslissingen van de Vlaamse regering

'Ik zweet van de hitte maar glim van trots'. Met kleine oogjes na 20 uur onderhandelen stelde Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) zaterdagochtend op een persconferentie de beslissingen voor die de regering vrijdagnacht in een reeks belangrijke dossiers nam. 'Deze regering is de grootste hervormingsregering ooit', stelde een zichtbaar tevreden Bourgeois.

Een overzicht van de 10 belangrijkste beslissingen:

1. Betonstop: kan 9 miljard euro kosten

De omstreden betonstop is een onderdeel van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV), dat de ruimtelijke ordeningsprincipes voor de komende decennia vastlegt. Volgens het principe mag in Vlaanderen tegen 2025 nog slechts 3 hectare ruimte per dag worden ingenomen. Tegen 2040 mag Vlaanderen van Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) geen nieuwe ruimte meer aansnijden. 

Eind 2016 keurde de regering het witboek met de principes van de betonstop goed. Nu legt de regering ook het Instrumentendecreet vast, dat bepaalt hoe de Vlaamse overheid eigenaars zal vergoeden die de waarde van hun grond zien dalen. De hele operatie zal de Vlaamse overheid 2 à 9 miljard euro kosten.

Woonuitbreidingsgebieden die slecht ontsloten zijn, zullen in de toekomst moeilijk kunnen aangesneden worden. In dat geval betalt de Vlaamse overheid een vergoeding . 'Vlaanderen betaalt de factuur', klonk het.

2. Boskaart: verdwenen

Als onderdeel van het BRV moest er ook een oplossing komen voor kwetsbare waardevolle zonevreemde bossen. De bevoegde minister Schauvliege maakte vorig jaar een 'boskaart' op met alle bossen die moesten worden geschrapt, maar minister-president Bourgeois trok die kaart na groot protest bruusk in. 

De boskaart is nu volledig van tafel. Wanneer iemand wil bouwen op zo'n bos in een woon- of industriegebied, zal de Vlaamse regering zelf nagaan of het bos waardevol is. Die beslissing steunt op 4 principes, waaronder de grootte van het bos. 

3. Verpakkingsplan: geen gratis plastic zakjes in winkels

Het verpakkingsplan moet tot minder afval leiden. Het plan voorziet daarom onder meer in een verbod op gratis plastic kassazakjes en het verplicht gebruik van herbruikbare bekers op evenementen. De Vlaamse en lokale overheden mogen nergens plastic bekers of bestek gebruiken. Ook stickers met scancodes op groenten en fruit, die het composteren bemoeilijken, zijn weldra verboden.

De verpakkingssector krijgt scherpe doelstellingen opgelegd. Zo moet tegen 2025 95 procent van alle huishoudelijke verpakkingen ingezameld en gerecycleerd worden. 65 procent van alle soorten plastic moeten tegen 2023 ingezameld en gerecycleerd worden.

 Tegen 2022 eist de regering een inzameling en recyclage van 90 procent van alle drankverpakkingen, terwijl dat vandaag nog maar de helft is. Ook wordt de inhoud van de blauwe PMD-zak uitgebreid. 

 Als de doelstellingen niet worden gehaald, dreigen er forse boetes voor de verpakkingssector

4. Statiegeld: ten vroegste in 2023

Het statiegeld op plastic flesjes en blikjes komt er voorlopig niet. Joke Schauvliege vond het statiegeld essentieel om het vele zwerfvuil tegen te gaan, maar Open VLD en de N-VA waren daar niet voor te vinden. 

Als compromis zal het statiegeld er pas komen als de sector de strikte doelstellingen van het verpakkingsplan in 2023 niet haalt. Dan zal de sector 'gevraagd worden statiegeld te organiseren of een beloningssysteem in te voeren'.

Een beloningssysteem werkt zoals een papierslag: een sportclub of gemeente kan een inzamelactie van zwervuil organiseren, waarbij de vrijwilligers een vergoeding krijgen per opgehaald kilo zwervuil. 

5. Energieplan: veel meer zon

De Belgische gewesten moeten elk een energie- en klimaatplan opmaken. Op basis daarvan wil België tegen eind dit jaar aan de Europese Commissie duidelijk maken hoe ons land de Europese klimaat- en energiedoelstellingen zal halen. 

Vlaanderen zet daarbij vooral op zonne-energie in. Tussen 2020 en 2030 moeten er 12,6 miljoen extra zonnepanelen komen, of twee stuks per Vlaming. Volgens Vlaams minister van Energie Bart Tommelein (Open VLD) is dat haalbaar omdat er nu maar op 5 procent van de geschikte daken zonnepanelen liggen.

De komende jaren wil de regering echter maar 20 windmolens extra per jaar bouwen. Volgens Tommelein kan dat aantal zelfs nog lager liggen omdat windmolens alsmaar krachtiger worden. 

Vanaf 2021 stopt de verkoop van nieuwe stookolieketels en mogen er ook geen tweedehandse meer worden geplaatst. Woningen in nieuwe verkavelingen krijgen geen aansluiting meer op aardgas, maar verwarmen met een warmtepomp. Voor een warmtepompboiler krijgen Vlamingen vanaf 2019 en tot 2024 een premie van 400 euro. 

6. Klimaatplan: lief voor de landbouw

De uitstoot van broeikasgassen moet in 2030 35 procent lager liggen dan in 2016. De industrie en gebouwen moeten hun uitstoot zelfs meer dan 40 procent doen dalen.

De landbouw wordt gespaard. Die moet maar 26 procent minder broeikasgassen uitstoten. 

7. Slimme kilometerheffing: ten vroegste in 2024

De Vlaamse regering heeft vastgelegd dat er een slimme kilometerheffing voor personenwagens moet komen. Volgens Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) gaat het vooral om een 'politiek engagement'. De volgende regering zal de eigenlijke beslissing moeten nemen.

Volgens Weyts komt de heffing er in het beste geval in 2024 of 2025. Een studie zoekt momenteel uit wat de beste technologie is om de heffing in te voeren. 

De invoering van de kilometerheffing moet een belastingsverlaging betekenen. De heffing komt namelijk in de plaats van de jaarlijkse verkeersbelasting en de belasting op inverkeerstelling (BIV). Tegelijk komen er inkomsten van niet-Belgen die zullen betalen om op de Vlaamse autosnelwegen te rijden. 

De slimme kilometerheffing maakt deel uit van het klimaatplan. De heffing moet ertoe leiden dat in Vlaanderen 15 procent minder kilometers wordt gereden, wat de uitstoot beperkt.

8. De Lijn: interne operator tot 2030

Tegen 2020 moet de Vlaamse Vervoermaatschappij De Lijn een benchmark met de privésector doorstaan. Dat eisen de Europese liberaliseringsregels. 

Als De Lijn die test doorstaat, mag het bedrijf tot 2030 als 'interne operator' de bussen en trams in Vlaanderen uitbaten. Dat besliste de Vlaamse regering onder druk van CD&V en de vakbonden. Na vijf jaar komt er een tussentijdse evaluatie. 

9. Luchtkwaliteitsplan: minder fijn stof

Het aantal Vlamingen dat leeft in een regio met een te slechte luchtkwaliteit moet met 75 procent dalen tegen 2030. Het plan legt voornamelijk de focus op minder fijn stof. 

10. Asbestafbouwplan: verplichte inventaris

In Vlaanderen is vandaag nog 2,3 miljoen ton asbesthoudende materialen aanwezig in gebouwen en infrastructuur. Zonder maatregelen zal dat asbest pas tegen 2070 verdwenen zijn. 

De regering beslist daarom risicovolle asbesttoepassingen versneld te verwijderen. Tegen 2022 moet bij de verkoop van een gebouw een asbestinventaris worden opgemaakt. Tegen 2032 geldt die verplichting voor alle gebouwen die voor 2001 zijn gebouwd.