Niemand weet in welke mate het coronavirus zich verder verspreidt. Maar duidelijk is dat de maatregelen om de verspreiding van de ziekte in te dijken een zware impact hebben op de economie. Hoe langer de crisis duurt, hoe meer negatieve gevolgen ze kan hebben voor ondernemingen en zelfstandigen.
Als de zaken tijdelijk niet goed draaien, kunt u als zelfstandige ondernemer een versoepeling van uw RSZ-bijdrage aanvragen. De goedkeuring ervan wordt vlotter gemaakt, zo heeft de regering beslist. Voor de eerste twee kwartalen van 2020 wordt een uitstel van betaling van sociale bijdragen zo goed als automatisch goedgekeurd. De betaling ervan kan met een volledig jaar worden verschoven, zonder dat verhogingen worden aangerekend.
Zelfstandigen die hun activiteiten stopzetten kunnen na een maand een beroep doen op het overbruggingsrecht, zeg maar een werkloosheidsuitkering voor zelfstandigen. Wie zijn zaak ziet onderuitgaan door de coronacrisis moet voor de regering na zeven dagen kunnen gebruikmaken van het overbruggingsrecht. Tot de initiatieven van de regering in de praktijk zijn gebracht, kunt u op deze steunmaatregelen een beroep doen.
Scenario 1: U moet uw activiteiten stopzetten
In het allerslechtste geval moet u uw zelfstandige activiteiten een tijdje of voor altijd stopzetten. U kunt dan gebruikmaken van het overbruggingsrecht, waarmee u tot twaalf maanden een financiële uitkering ontvangt. Dat bedrag hangt af van het feit of u personen ten laste hebt: zonder krijgt u 1.266,37 euro, met krijgt u - los van het precieze aantal - 1.582,46 euro.
In de periode van uw overbruggingsrecht behoudt u het recht op ziekteverzekering, maar de periode telt niet mee voor uw pensioen. U kunt een beroep doen op een overbruggingsrecht om verschillende redenen: een faillissement of een collectieve schuldregeling, een gedwongen stopzetting na een natuurramp, een brand of een gedwongen onderbreking na een gebeurtenis of beslissing met economische impact, zoals de coronacrisis.
Aan het overbruggingsrecht zijn voorwaarden verbonden. Als zelfstandige moet u minstens een jaar - 4 kwartalen - in hoofdberoep of als meewerkende partner bij een sociaal verzekeringsfonds in het maxistatuut aangesloten zijn. U moet de afgelopen vier jaar - 16 kwartalen - zeker vier kwartaalbijdragen effectief betaald hebben. U moet officieel in België wonen. U mag geen beroepsactiviteit uitoefenen. En u mag geen recht hebben op een ander vervangingsinkomen.
‘Een beroep doen op het overbruggingsrecht kan maximaal twaalf maanden’, zegt Nathalie de Groot, juridisch adviseur van de hr-dienstengroep Acerta. ‘Periodes die de zelfstandige al eerder heeft opgenomen, worden daarvan afgetrokken. Wie na een eerder faillissement tien maanden heeft opgenomen, beschikt dus nog over twee maanden.’
Hoe langer u als zelfstandige werkt, hoe meer rechten u opbouwt. Werkt u minstens 15 jaar - 60 kwartalen - als zelfstandige, dan hebt u recht op 24 maanden, al blijft het aantal maanden uitkering beperkt tot twaalf per gebeurtenis met economische impact. ‘Wie zeker 15 jaar zelfstandige is en wegens het corona­virus een overbruggingsrecht wil aanvragen, kan daar dus maximaal twaalf maanden van gebruikmaken’, zegt de Groot.
Scenario 2: U wordt zelf ziek
Dat u als zelfstandige het coronavirus oploopt, is niet uitgesloten. In dat geval bent u arbeidsongeschikt en kunt u aanspraak maken op een uitkering van uw ziekenfonds. ‘Een overbruggingsrecht is dan niet mogelijk,’ zegt de Groot. ‘De uitkeringen kunnen niet gecumuleerd worden.’
Scenario 3: U moet in quarantaine
U bent zelfstandig ondernemer en moet in quarantaine omdat u contact had met een besmette persoon? In dat geval bent u niet arbeidsongeschikt en kunt u, tenzij de quarantaine in het ziekenhuis is, wellicht geen beroep doen op een ziekte-uitkering.
‘Een zelfstandige die geen recht heeft op een uitkering van zijn ziekenfonds komt mogelijk wel in aan­merking voor het overbruggingsrecht’, zegt de Groot. ‘De vereiste is dat de zelfstandige de activiteiten minstens één maand stopzet. Wie twee weken in quarantaine zit, heeft er dus geen recht op.’
Scenario 4: U werkt voort
Als u als zelfstandige voortwerkt, kunt u geen overbruggingsrecht krijgen. Maar als de berekeningsbasis van uw voorlopige bijdragen hoger ligt dan uw werkelijke inkomen, kunt u bij uw sociaal verzekeringsfonds een vermindering van uw bijdragen aanvragen.
‘Als dat niet volstaat, kan de zelfstandige een vrijstelling aanvragen voor een of meerdere kwartaalbijdragen’, zegt De Groot. ‘De voorwaarde is dan dat de zelfstandige financiële moeilijkheden van tijdelijke aard heeft, wat perfect kan in het geval van het coronavirus.’
