Regering sleutelt aan wet op overheidsopdrachten in strijd tegen spionage

Overal waar Chinese apparatuur opduikt in veiligheidsomgevingen, breekt dezer dagen controverse uit. Het was onlangs het geval met de scanners van het Chinese merk Nuctech, die de Belgische douane gebruikt in onder andere de havens. Er was de onrust in nogal wat Vlaamse steden over de veiligheidscamera’s van het merk Hikvision. En er was een politiek stormpje over de routers en servers van Huawei, die de militaire inlichtingendienst ADIV had aangekocht nadat het computernetwerk van Defensie gehackt was. Er waren de voorbije jaren ook heel wat cyberaanvallen, waar de hand van Rusland wordt in gezien.

‘We hebben de voorbije jaren al verschillende dossiers gezien waarbij bepaalde risico’s bestaan. We moeten daar niet naïef in zijn’, zegt minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD). ‘We moeten waken over onze strategische onafhankelijkheid, gelet op de geopolitieke ontwikkelingen van de voorbije jaren, met als exponenten de oorlog in Oekraïne en de economische wedloop met China. Vrije concurrentie bij overheidsopdrachten is belangrijk, maar ze mag ons niet blind maken voor risico’s als het gaat over onze nationale veiligheid en strategische belangen.'

We moeten niet met een kanon op een mug schieten, maar proportioneel te werk gaan, stellen veiligheidsbronnen. ‘Niet alle Chinese technologie is per definitie spionage. Maar elk Chinees bedrijf heeft wel links met de Chinese overheid. Het komt erop aan dat alle overheidsdiensten alert moeten zijn en bij belangrijke aanbestedingen een veiligheidsbril moeten opzetten.’ De regering liet daarvoor een set regels ontwikkelen door de Staatsveiligheid.

Bij het uitschrijven van overheidsopdrachten moet een ‘quickscan’ uitgevoerd worden aan de hand van verschillende parameters. Daaruit moet blijken of de overheidsopdracht een risico vormt voor de nationale veiligheid. Als dat het geval is, moeten maatregelen getroffen worden.

In de eerste plaats moet worden nagegaan of de overheidsopdracht valt onder de wet Defensie & Veiligheid. Dat is het geval als het gaat om leveringen, werken of diensten met betrekking op militaire of gevoelige doeleinden. ‘Die wet laat de uitsluiting van bedrijven toe die niet voldoende betrouwbaar zijn of die de verplichtingen voor de gegevensbeveiliging niet kunnen garanderen', stelt het kabinet-Justitie. 'Ook voor bedrijven uit derde landen zijn er specifieke bepalingen, waardoor de gunning beperkt kan worden tot bedrijven uit de Europese Economische Ruimte.’

Ook als de overheidsopdracht valt onder de gewone wet voor de overheidsopdrachten komen er instrumenten om te kunnen afwijken van de regels voor openbare aanbestedingen. Er is dan wel een motivering vereist waarom bepaalde opdrachthouders geweigerd kunnen worden ter bescherming van essentiële veiligheidsbelangen.

De nieuwe regels staan in een omzendbrief van de minister van Justitie, maar er komt ook een aanpassing van de wet op de overheidsaanbestedingen, klinkt het. 'Om onder meer spionagerisico’s weg te werken, hebben we nood aan een sterkere veiligheidscultuur’, zegt Van Quickenborne.