Econoom Stijn Baert: ‘Steigerende inflatie ondermijnt concurrentiekracht’

De Belgische inflatie scheert met 8,97 procent drie maanden na het begin van de oorlog in Oekraïne hoge toppen. Eind april lieten economen zich nog voorzichtig optimistisch uit over een plafond rond 8,3 procent. Voor het eerst sinds begin 2021 ging de inflatie toen niet verder omhoog.

Maar de hoopvolle signalen bleken voorbarig. 'We hoopten op een knik naar beneden', zegt econoom Stijn Baert die deel uitmaakt van de indexcommissie. 'Maar vooral de brandstofprijzen leiden toch tot een verdere ontsporing.'

Net als in de afgelopen maanden is de stijging van de levensduurte voor een groot deel te wijten aan de hoge energieprijzen. Die zijn goed voor 4,8 procentpunten van de totale inflatie. Hoewel aardgas in mei iets goedkoper werd, is de brandstof nog altijd 130 procent duurder dan vorig jaar.

Koopkracht

Verontrustend is ook dat de winkelkar hard wordt geraakt. Zo bedraagt de inflatie voor brood 11,8 procent. Ook meel, granen en eetbare oliën zijn fors duurder geworden. Tonnen graan en zonnebloemolie zitten vast in Oekraïne. Verschillende landen, zoals India, besloten te hamsteren, wat de prijzen verder opdreef.

Toch wijst Baert erop dat de hoge inflatie niet gelijkstaat aan een dalende koopkracht. ‘Het is nonsens dat onze portemonnee daardoor minder goed gevuld is. De lonen en uitkeringen stijgen automatisch mee. In combinatie met de steunmaatregelen van de overheid leidt dat zelfs tot een koopkrachtstijging bij veel Belgen.’ Mensen die niet voor de overheid werken of een sociale uitkering krijgen, moeten voor de indexering wel wachten tot januari volgend jaar.

Op de vingers getikt

Baert wijst er ook op dat de Europese Commissie zich momenteel nog coulant opstelt, maar dat niet met geld kan worden blijven gestrooid. De regering werd al op de vingers getikt over haar gulle steunmaatregelen die leiden tot een ontsporende begroting.

‘De automatische indexering veroorzaakt bovendien ook stijgende loonkosten. Die ondermijnen de concurrentiekracht van onze bedrijven, waardoor banen verloren kunnen gaan', zegt Baert. 'Ondertussen rollen politieke partijen over elkaar voor nog extra steunmaatregelen, maar ze vergeten dat de rekening moet kloppen.’

Titanenopdracht

Onder meer de groenen kwamen al op de proppen met een koopkrachtverhoging die 3 miljard euro zou kosten. Ze kijken daarvoor naar een hogere effectentaks, een verhoging van de werkzaamheidsgraad en de overwinsten in de energiesector. De PS stelde dan weer een plan van 6,5 miljard euro voor. Een hoger tarief voor de effectentaks, een rijkentaks voor vermogens van meer dan 1,25 miljoen euro en een meerwaardebelasting op aandelen zouden het plan moeten bekostigen.

Het behoeft geen betoog dat de liberalen de hakken in het zand zetten tegen de voorstellen. Er wacht premier Alexander De Croo (Open VLD), die tegen de zomer knopen wil doorhakken over verschillende thema's waaronder koopkracht, een titanenopdracht om met beide zijden tot een akkoord te komen.

Een bijkomend probleem is dat de stijgende lonen gebaseerd zijn op de gezondheidsindex, waarin brandstoffen niet opgenomen zijn. 'De vakbonden zullen daardoor nog meer koopkrachtmaatregelen vragen', zegt Baert.