CIA meldde België dat Oekraïne wellicht Nord Stream saboteerde

Drie onderwaterontploffingen in de Baltische Zee veroorzaakten op 26 september vier lekken in de Nord Stream 1 en 2-gaspijpleidingen, gebouwd om Russisch gas naar Europa te vervoeren. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky noemde het in maart ‘belachelijk’ dat Oekraïne daarbij betrokken zou zijn geweest. Maar al kort na de aanslag kreeg onze militaire inlichtingendienst ADIV strikt vertrouwelijke informatie die wees op de vermoedelijke rol van Oekraïne bij de sabotage.

De Tijd vernam van welingelichte bronnen dat onze militaire inlichtingendienst toen 'een bezoekje kreeg’ van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA. Die deelde daarbij informatie over de mogelijke betrokkenheid van Oekraïne. Van wie de Amerikanen daarover informatie hadden verkregen, mocht de CIA niet vertellen. Dat had te maken met de regel van de derde dienst die heilig is in de wereld van de inlichtingendiensten. De CIA mocht zijn bron niet toevertrouwen aan onze dienst, omdat de Amerikanen op hun beurt mogelijk bepaalde informatie hadden gekregen van een andere inlichtingendienst.

Het illustreert hoe de westerse inlichtingendiensten, inclusief de Belgische, al maandenlang op de hoogte zijn dat Oekraïne vermoedelijk zelf de hand heeft in een van de meest brutale en gevaarlijke aanslagen op de Europese energie-infrastructuur. Dat had de alliantie met Oekraïne onder hoogspanning kunnen zetten. Zeker omdat Duitsland vóór de invasie zo afhankelijk was van Russisch aardgas en zowel het Franse Engie, de Nederlandse Gasunie als het Duitse Wintershall samen met het Russische Gazprom investeerden in Nord Stream 1.

Naar de buitenwereld werd lang de these verkondigd dat Rusland de dader kon zijn en dat het Kremlin de energietoevoer naar Europese landen wilde saboteren om ze vlak voor de winter onder druk te zetten. Dat voedde de onrust op de gasmarkt en deed de gasprijs stijgen. Onze regering schakelde het Nationaal Crisiscentrum in. Alle uitbaters van pijpleidingen werden opgeroepen tot verhoogde waakzaamheid. Op 5 en 6 oktober voerde onze Algemene Directie Energie veiligheidsinspecties uit op onze gasinfrastructuur in de Noordzee en andere kritieke energie-infrastructuren.

Diepzeeduikers

The Washington Post onthulde deze week dat de CIA - en de Amerikaanse president Joe Biden - in juni vorig jaar, drie maanden voor de sabotage plaatsvond, gedetailleerde informatie had gekregen over de Oekraïense plannen. Die wees erop dat in de Baltische Zee een klein team van diepzeeduikers zou worden ingezet. Ze zouden orders hebben gekregen van Valerij Zaloezjnyj, de opperbevelhebber van de Oekraïense krijgsmacht, waardoor Zelensky onwetend bleef en zijn betrokkenheid kon blijven ontkennen.

De Amerikanen zouden over de plannen zijn getipt door een Europese inlichtingendienst die door een informant in Oekraïne op de hoogte was gebracht. Hoewel de oorspronkelijke informant nog geen betrouwbare reputatie had opgebouwd en de CIA de informatie niet bevestigd kon krijgen, deelde de CIA het verslag wel meteen met Duitsland en enkele andere Europese partnerdiensten. De Tijd vernam dat onze militaire inlichtingendienst ADIV op dat moment nog niet op de hoogte werd gebracht. Dat gebeurde wel kort na de aanslag.

Gamingplatform

De sabotage bleek grote gelijkenissen te vertonen met de details die de Amerikaanse en de Europese diensten al drie maanden in handen hadden. Om een onbekende reden was het eerste uitgelekte plan om toe te slaan in juni vorig jaar uitgesteld. Volgens dat plan zouden zes Oekraïense duikers met een valse identiteit een boot huren om toe te slaan in de Baltische Zee. Net als bij de uiteindelijke sabotage in september. Wel zouden ze op een andere locatie in Duitsland aan boord zijn gegaan. Duitse speurders ontdekten na de feiten dat de zeilboot via een Pools schermbedrijf zou zijn gehuurd door Oekraïners van wie er zeker een voor het Oekraïense leger werkt. Na de sabotage zou ook nog communicatie zijn onderschept die wees op de Oekraïense betrokkenheid.

Of de VS Oekraïne hebben benaderd om de aanslag te verhinderen, wilde het Witte Huis The Washington Post niet zeggen. De krant kon de feiten deze week reconstrueren op basis van een van de geheime militaire documenten die de jonge Amerikaanse reservist Jack Teixeira lekte op het gamingplatform Discord. Zelensky bleef ook deze week alles ontkennen.