Belgische schuldenberg groter dan ooit

Volgens cijfers van Eurostat steeg de totale schuld van de overheid en de privésector vorig jaar naar 296 procent van het bruto binnenlands product (bbp). ‘De trend van snel stijgende gezinsschulden mag geen tien jaar duren’, waarschuwt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van de vermogensbeheerder Econopolis.

De schuldgraad groeide in België de jongste jaren veel sneller dan in de meeste andere landen. Slechts twee soorten landen hebben een hogere schuldgraad. De eerste categorie zijn de probleemlanden Griekenland en Portugal. De andere zijn belastingparadijzen Cyprus, Luxemburg en Ierland, die veel buitenlandse bedrijven aantrekken. Daardoor is de schuldgraad van de bedrijven in verhouding tot het bbp er hoog.

‘Een overdreven hoge schuld van de privésector houdt grote risico’s in voor de economische groei en de financiële stabiliteit’, zegt de Europese Commissie. Daarom houdt ze zowel de overheids- als de privéschuld in het oog. De Belgische privésector heeft een schuld van 190 procent van het bbp, veel meer dan de 133 procent die de Europese Commissie aanvaardbaar acht.

Woningschulden

De Belgische gezinnen hebben zich de afgelopen jaren diep in de schulden gestoken omdat ze meer moesten lenen om de steeds duurdere woningen te betalen. Om een nog grotere overwaardering van de huizenmarkt te voorkomen wil de Nationale Bank de banken verplichten een hogere kapitaalbuffer aan te leggen als de waarde van het woonkrediet hoger is dan 80 procent van de waarde van het pand.

De toenemende gezinsschulden baren onder meer Bart Van Craeynest zorgen. Over de relatief hoge schuld van de bedrijven is hij voorzichtiger. ‘Die is misschien fiscaal gedreven.’ Ook België heeft met fiscale stimuli, zoals de notionele intrestaftrek en de excess profit rulings, buitenlandse bedrijven aangetrokken en sommige daarvan hebben schulden.

ING-econoom Philippe Ledent beklemtoont dat tegenover de hoge schuld van België nog grotere activa staan. ‘De nettovermogenspositie is het belangrijkst. Daar scoort België zeer goed, omdat de activa van de gezinnen - het spaargeld en de beleggingen - veel groter zijn dan de schulden. Ons land heeft een netto financieel vermogen van 51 procent van het bbp. In de eurozone is het nettovermogen van de privésector en overheid alleen in Nederland en Duitsland nog hoger. Van Craeynest: ‘België staat niet op het punt failliet te gaan.’

Beide economen merken wel op dat niet alleen de nettocijfers belangrijk zijn. ‘De gezinnen en de bedrijven met een vermogen zijn niet dezelfde als deze die schulden hebben.’