In de Haven van Antwerpen ligt het grootste windmolenpark van het land. Op de Linkerscheldeoever verrijzen de komende vijf jaar nog eens om en bij de 25 windturbines, naast de 21 turbines van Wind aan de Stroom die er nu al staan. ‘Na jaren missioneringswerk komen bedrijven nu zelf vragen om een windturbine op hun terrein te kunnen bouwen’, zegt Giovanni Vercammen, CEO van Wind aan de Stroom.
Wind aan de Stroom (W@S) is een publiek-privaat bedrijf dat voor 75 procent in handen is van Havenbedrijf Antwerpen en de Maatschappij Linkerscheldeoever. ‘Het overige kwart van de aandelen is van Groene Energie Haven Antwerpen, op zijn beurt een consortium van ervaren windenergieontwikkelaars Aspiravi, Vleemo en het Polders Windfonds’, legt CEO Giovanni Vercammen uit. ‘De taak van W@S is duurzame energie leveren aan de haven en haar gemeenschap, met windturbines.’
Kwetsbaar leefgebied
‘In de haven wonen geen mensen. Het lijkt dus een ideaal gebied om windturbines te ontwikkelen, maar dat klopt niet helemaal. De haven is eveneens de habitat van talloze trek- en pleistervogels die permanent of tijdelijk in deze omgeving verblijven, een Natura 2000-gebied, beschermd door Europa.
‘KBC staat ons bij met projectfinanciering en samen zochten we de optimale financiële structuur.’
Een uitgebreide avifaunastudie bracht in 2010 de vliegbewegingen van vogels en vleermuizen in kaart. Aan de hand daarvan hebben we bepaald in welke zones we al dan niet konden bouwen. Om een lang verhaal kort te maken, in 2012 vroegen we de eerste vergunningen aan, in 2016 waren 16 turbines operationeel en ondertussen draaien er al 21.’
De jongste jaren nam de aandacht voor duurzaamheid flink toe. ‘Onze drie partners willen graag de productie van duurzaamheid opdrijven, onder andere door meer windturbines te bouwen in het havengebied. Maar hoe vreemd het ook klinkt, onze grootste uitdaging is daarbij de natuur, naast veiligheid van de infrastructuur en de operationele activiteiten van de haven. Duurzame energie opwekken, moeten we in evenwicht brengen met de natuur, dat wil zeggen met de fauna en flora.’
‘Ondertussen is een nieuw, uitgebreid milieueffectenrapport goedgekeurd, waardoor we het fundament voor 20 à 30 nieuwe windturbines konden leggen. De eerste vergunningen zijn ingediend, en wij zijn hoopvol gestemd aangezien we ondertussen feeling kregen voor wat kan en wat niet, bijvoorbeeld als het over externe veiligheid en luchtvaartverkeer gaat.’
‘Vroeger moesten we bedrijven overtuigen om een stukje terrein af te staan voor een windturbine. Tegenwoordig bellen ze ons zelf.’
Als al de 25 nieuwe windturbines op de Linkerscheldeoever van de Haven van Antwerpen draaien, kunnen ze samen makkelijk 200.000 megawattuur per jaar opwekken, goed voor het verbruik van ongeveer 100.000 gezinnen. Ter vergelijking: de stad Sint-Niklaas telt 32.669 huishoudens. ‘De jongste jaren is de houding tegenover duurzame energie helemaal omgeslagen. Vroeger moesten we als een missionaris bedrijven overtuigen om een stukje terrein af te staan voor een windturbine. Tegenwoordig bellen ze ons zelf en vragen ze om een turbine én om hen rechtstreeks erop aan te sluiten, een fijne evolutie.’
‘Trouwens, de meeste opgewekte energie blijft in de haven hangen. Als er toch overproductie is, bijvoorbeeld op een feestdag, dan bevoorraden onze slimme windturbines onder meer de koelmagazijnen van een klant rechtstreeks extra met groene energie. De temperatuur daalt daar dan een paar graden dieper, waardoor hij de daaropvolgende dagen minder stroom nodig heeft.’
Projectfinanciering
De bouw van een windmolenpark is een dure aangelegenheid en de financiering is niet eenvoudig. ‘In 2013 is KBC aan boord gekomen. De bank stond ons bij met projectfinanciering en samen zochten we een optimale financiële structuur, we bekeken de economische parameters in detail en sloten de cirkel tussen alle partijen met evenwichtige contracten en garanties. De terugbetaling van het krediet vond plaats van zodra we operationeel werden. De audits waren – terecht – erg streng, maar het vertrouwen is groot, langs beide kanten.’
Inwoners van Antwerpen en buurgemeentes kunnen vanaf 15 juni 2019 intekenen op de coöperatieve vennootschap Wind voor ‘A’ om windturbines op de Rechterscheldeoever mee te financieren. ‘Zulke plannen bestaan voorlopig niet voor de Linkerscheldeoever, maar wij staan er wel voor open’, besluit Vercammen.