De stijgende loonkosten, de zoektocht naar een nieuw evenwicht tussen kantoor- en telewerk, het sociaal overleg. Aan stevige uitdagingen heeft HR volgend jaar geen gebrek. Jan Laurijssen en Geert Vermeir, HR-onderzoeker en juridisch adviseur bij SD Worx, blikken vooruit.
De stevige indexeringsronde die er in januari aankomt, plaatst de stijgende loonkosten prominent op de agenda. Zullen bedrijven meer nadenken over hun verloningspakketten?
Geert Vermeir: ‘De hoge inflatie laat zich via de automatische indexering wellicht nog diep in het volgende jaar voelen in de lonen. Daar komen voor sommige sectoren de plannen bovenop om bijvoorbeeld de verloning via auteursrechten in te perken. Ik verwacht dat bedrijven veel aandacht zullen hebben voor het extralegaal verloningspakket. Enerzijds omdat de regering bepaalde alternatieve loonvoordelen in het vizier neemt, anderzijds omdat die voordelen gedeeltelijk een soelaas blijven bieden voor de hoge loonkosten. Er is daarnaast ook de trend naar nog meer flexibele loonpakketten, waarbij werkgevers extralegale voordelen nog meer individualiseren in functie van de persoonlijke levenssituatie van elke werknemer. Denk aan meer vakantiedagen, een fietsvergoeding of een ruimere tussenkomst in de private pensioenopbouw.’
Jan Laurijssen: ‘We zitten nog altijd in een bijzonder krappe arbeidsmarkt. In budgettair moeilijkere tijden proberen werkgevers om werknemers ook aan het bedrijf te binden met niet-financiële voordelen. Flexibel maatwerk speelt daarin een grote rol. Daarnaast zal HR, nu het steeds lastiger wordt om de juiste profielen extern aan te trekken, moeten inzetten op opleidingen en interne mobiliteit. In een breed remuneratiebeleid zijn opleidingen een belangrijke aantrekkingsfactor.’
2022 is ook het jaar waarin werknemers opnieuw naar de werkvloer pendelden. Tegelijk kwamen er grote verschillen in telewerkbeleid naar boven. Blijft het nog even zoeken naar een nieuw evenwicht?
Jan Laurijssen: ‘Bedrijven moeten in eerste instantie uitmaken waarvoor ze mensen op kantoor laten samenkomen, waar die connectie toegevoegde waarde biedt. Dit is natuurlijk sterk afhankelijk van de bedrijfsactiviteit, maar zelfs in bedrijven of sectoren waar iedereen in theorie perfect vanop afstand kan werken, lijkt het me zinvol dat werknemers elkaar toch één tot twee dagen per week blijven ontmoeten. Tegelijk moet iedere bedrijfsleider beseffen dat thuiswerk op zich geen thema meer kan zijn anno 2022. Zodra de bedrijfsactiviteit het toelaat, kan je hier als bedrijf niet onderuit. Het is wat mij betreft een vorm van goed ondernemerschap. Als werkgever draag je er via een innovatieve arbeidsorganisatie toe bij dat je mensen graag komen werken.’
Geert Vermeir: ‘Vanuit het puur juridische perspectief kan ik enkel maar benadrukken dat telewerk vrijwillig is en blijft, voor beide partijen. Een werknemer heeft niet het recht om telewerk te eisen, net zomin als de werkgever iemand kan verplichten om thuis te werken. Momenteel lopen er binnen de Nationale Arbeidsraad onderhandelingen over een nieuw afsprakenkader voor telewerk, maar ook in die gesprekken zal het principe van de onderlinge afspraken daarover tussen werkgever en werknemer wellicht behouden blijven. Laat ons vooral niet vergeten dat pakweg de helft van de Belgische werknemers niet kán telewerken, omdat de aard van hun job dat niet toelaat.’
Een diversiteits- en duurzaamheidsbeleid lijken ook vanzelfsprekend. Klopt dat, of is er nog werk aan de winkel?
Jan Laurijssen: ‘Voor mij is een duurzaam en inclusief HR-beleid een absolute voorwaarde om competitief te blijven. Als werkgever moet je iedereen die voor jouw bedrijf wilt werken die kans bieden. Werkgevers die vandaag aarzelen om 50-plussers of mensen die langdurig ziek zijn geweest aan te werven, ontkennen de actuele arbeidsmarkt. Daarnaast moeten bedrijven beseffen dat ze vandaag geen mensen meer aanwerven voor een job, maar voor een loopbaan, waarin ze samen investeren.’
Welke andere belangrijke HR-trends zien jullie voor 2023?
Jan Laurijssen: ‘Ik denk in eerste instantie aan de gepersonaliseerde arbeidsrelatie. Werkgevers zullen hun medewerkers nog meer tegemoetkomen in wat zij belangrijk vinden, naargelang de levensfase waarin ze zich bevinden.’
Geert Vermeir: ‘2023 wordt een pittig jaar op vlak van sociaal overleg, in de aanloop naar de sociale verkiezingen van 2024. De loonnorm en de loonstijgingen kapen vandaag alle aandacht weg, maar ik zie ook de opleidingsverplichtingen, de flexibiliteit van de arbeidsorganisatie en het debat rond de landingsbanen en het SWT als belangrijke thema’s op dat vlak.’