Wat is de gelijkenis tussen een aardappel, een tafel en een vliegtuigticket? Ze werden de jongste tijd fors duurder. Tussen juli 2021 en juli 2022 bedroeg de stijging van het gemiddelde prijspeil in België meer dan 9 procent. Wil dat zeggen dat uw spaargeld ook in gevaar is? En kan u zich tegen inflatie wapenen?
Vorig jaar kocht u een laptop voor 700 euro en kostte een beurt bij de manicure 35 euro. Vandaag kost diezelfde laptop 763 euro en legt u voor die mooie nagels 39 euro neer. Dat is inflatie, een stijging van het prijspeil.
In België meten we de inflatie door elke maand de prijzen te noteren van enkele duizenden goederen en diensten. Doorheen de jaren kan je dan zien hoeveel duurder of goedkoper het leven wordt.
Waar komt inflatie vandaan?
Inflatie heeft meestal niet één oorzaak. Prijzen kunnen stijgen als de vraag naar goederen en diensten hoger ligt dan het aanbod. Ze kunnen stijgen als de kosten van lonen, grondstoffen, brandstoffen … toenemen, die kosten worden dan doorgerekend aan de consument.
Ook beleidsmaatregelen kunnen een invloed hebben. Als de Europese Centrale Bank (ECB) aan ieder gezin een extra premie van enkele duizenden euro’s toekent, zal het niet lang duren voor de prijzen stijgen. Ook als de regering de btw op bepaalde producten aanpast of subsidies uitkeert, heeft dat een invloed op de prijzen.
We hebben wat inflatie nodig om de economie en onze welvaart te helpen groeien. Maar ook niet te veel.
De devaluatie van een munt kan eveneens een oorzaak van inflatie zijn. Door devaluatie wordt het voor buitenlanders interessanter om bij ons te kopen. Maar voor ons worden buitenlandse producten duurder omdat de waarde van onze munt is gedaald ten opzichte van de dollar, yen of roebel.
Inflatie heeft meestal een combinatie van oorzaken, die elkaar doorheen de tijd kunnen versterken. Zo is de hoge inflatie niet alleen te wijten aan de oorlog in Oekraïne (stijgende energie- en voedselprijzen door beperkter aanbod, ‘Poetinflatie’ genoemd), maar ook door herhaaldelijke lockdowns (bijvoorbeeld in China waar fabrieken plots op een lager toerental draaien) en de daaropvolgende problemen van bevoorrading.
Hoeveel inflatie is normaal?
In de eurozone is 2 procent het richtcijfer. Dat is volgens de ECB genoeg om de prijsstabiliteit en een robuuste groei in onze regio mogelijk te maken. Een stijging van het prijspeil met 2 procent helpt iedereen zekerheid in te bouwen en plannen te maken voor de toekomst. Als de inflatie te hoog is of te veel schommelt, is het moeilijk voor bedrijven om de juiste prijzen te bepalen en voor gezinnen om hun uitgaven te plannen.
In de nasleep van de Europese schuldencrisis kwam de inflatie in de eurozone na 2012 zelden in de buurt van die 2 procent. Maar in 2021 schoot de inflatie plots omhoog. De ECB ging er aanvankelijk vanuit dat de hogere inflatie tijdelijk zou zijn, maar beseft ondertussen dat de weg naar een normalisatie nog lang is. We kunnen er wellicht van uitgaan dat het plafond van de grote prijsstijgingen al bereikt is.
Is inflatie altijd slecht?
Als alles duurder wordt, dan is dat geen prettig nieuws voor uw portemonnee. Terwijl u een jaar geleden uw winkelkar kon vullen voor 200 euro, betaalt u vandaag bijna 220 euro voor dezelfde winkelkar.
We mogen erop hopen dat de prijsstijgingen zullen plafonneren naarmate het algemene rentepeil zal stijgen.
Inflatie heeft niet alleen nadelen. Als er geen inflatie zou zijn, dan zou niemand gehaast zijn om geld uit te geven. Aankopen uitstellen zet namelijk een rem op de economische groei. En als de economie stilstaat, stagneert de welvaart meestal.
Hoe kan inflatie worden beperkt?
Om de inflatie de kop in te drukken stopte de ECB ondertussen met het opkopen van obligaties. Daarnaast verhoogde ze in juli onder meer de depositorente van -0,50 naar 0 procent. Dat is de rente die banken ontvangen voor het geld dat ze verplicht bij de centrale bank parkeren. Tot voor kort betaalden banken dus een strafrente. In september zal de ECB de rente opnieuw optrekken. Dat betekent dat banken dan opnieuw rente ontvangen voor het overtollige geld dat ze bij de ECB plaatsen.
Wat betekent dat voor uw spaargeld?
In de nasleep van de financiële crisis liet de ECB de rente fors dalen. Dat deed ze om sparen te ontmoedigen en investeren te stimuleren. Nu de inflatie piekt en het spaarboekje nog altijd weinig oplevert, is dat nefast. De waarde van ons spaargeld stijgt minder snel dan de prijzen van goederen en diensten. Het spaargeld verliest dus waarde, en dat vermindert de koopkracht. Gelukkig brengt de indexatie van lonen, pensioenen en sociale uitkeringen in ons land soelaas. De keerzijde van de loonindexatie is echter dat het inflatiepeil in België hoger is dan in de meeste andere Europese landen, waar de lonen minder snel worden aangepast.
Moet u al uw spaargeld beleggen?
De voorbije maanden toonden de beurzen zich van hun meest volatiele kant, met een erg belabberd eerste halfjaar, gevolgd door een plotse opstoot in juli. Wie wil beleggen, denk best na over een evenwichtige mix tussen spaar- en beursproducten. Het komt erop aan uw vermogen zo samen te stellen dat de stabiliteit en veiligheid van een spaarboekje de schommelingen op de markt deels uitvlakken en dus de nodige gemoedsrust bieden. Verder is een spaarbuffer van drie tot zes maanden netto-inkomen essentieel om onverwachte uitgaven op te vangen. Een spaarrekening met een hoger rendement helpt u het verlies aan waarde te beperken. Vergelijken loont meer dan ooit de moeite.
Met behulp van de spaarvergelijker van Santander Consumer Bank kan u snel en makkelijk alle Belgische spaarrekeningen vergelijken.
Disclaimer: de aanhoudende stijging van de prijzen kan ervoor zorgen dat het gestorte geld waarde verliest.