Hoe kan ik meer sparen? Het is een vraag die velen zich stellen. Om extra spaarkracht op te bouwen, moeten we ons bewust zijn van de psychologische factoren die ons geldgedrag beïnvloeden. Zo sparen we liever in de toekomst dan vandaag, en geven we geld op een spaarrekening minder makkelijk uit dan geld dat op een zichtrekening staat.
Veel mensen bekijken geld uitgeven en sparen vanuit een rationele invalshoek. Toch laten we ons in onze omgang met geld ook leiden door psychologische factoren. Het is bewezen dat we anders met geld omgaan naargelang op welke mentale rekening het staat.
Nobelprijswinnaar Richard Thaler noemt dit “mental accounting” (mentaal boekhouden): in ons hoofd geven we geld al een bestemming voor we het uitgeven. Zo hebben we vaak (onbewust) een aparte mentale rekening voor vaste kosten, boodschappen, reizen, restaurantbezoeken, kledij. Ons inkomen in categorieën verdelen helpt om beslissingen te nemen over uitgaven en voorzichtiger om te gaan met geld.
Onlogisch geldgedrag
Dit mentaal boekhouden heeft als gevolg dat we soms vergeten te sparen. Wanneer we bijvoorbeeld loonsopslag krijgen, zijn we geneigd om ons een extraatje aan te schaffen of om duurdere spullen te kopen. Want het geld dat plots voorhanden is, hoort niet meteen in een van onze psychologische potjes thuis. Uit studies blijkt ook dat we sneller geld uitgeven dat we terugkrijgen van de belastingen, winnen in de loterij of toevallig vinden in onze jaszak. Toch is het aangewezen om (een deel van) dat extra geld opzij te zetten, bijvoorbeeld op een spaarrekening.
Uit studies blijkt ook dat we sneller geld uitgeven dat we terugkrijgen van de belastingen, winnen in de loterij of toevallig vinden in onze jaszak.
Mental accounting zorgt ervoor dat we niet altijd logische geldbeslissingen nemen. Stel: u staat in het rood op uw rekening maar hebt ook een spaarpotje voor vakanties. Dan wil u dat vakantiepotje sowieso vullen en er niks uithalen voor een ander doel, terwijl u het geld beter kan gebruiken om uw schulden af te lossen. Op die manier verliest u eigenlijk geld omdat u rente betaalt voor uw rekening die in het rood staat.
Sparen in de toekomst
We zijn sneller geneigd om te sparen in de toekomst dan vandaag. Als mensen denken aan een mogelijke loonsverhoging in de toekomst, zeggen ze bijna allemaal dat ze het geld zullen sparen. In het algemeen zijn we optimistisch over de toekomst van ons geld. We denken dat we meer gaan verdienen, beter zullen kunnen sparen en minder uitgeven.
Dat kan, op voorwaarde dat we de juiste geldkeuzes maken. Daar wringt het schoentje bij optimistische mensen: zij denken dat er tijd genoeg is om te sparen en dat er later voldoende geld zal zijn. Ze houden vaak geen rekening met de inflatie en gaan ervan uit dat geld van vandaag dezelfde waarde zal hebben in de toekomst. Gevolg: ze sparen te weinig. Een bijkomende reden hiervoor is dat ze instant gelukkig worden als ze geld kunnen spenderen aan leuke dingen, wat bij sparen minder het geval is.
De intentie om te sparen is er en we weten hoe belangrijk het is, maar dat strookt niet met wat er effectief opzij wordt gezet.
We gaan dus minder rationeel om met geld dan we denken. De intentie om te sparen is er en we weten hoe belangrijk het is, maar dat strookt niet met wat er effectief opzij wordt gezet. Dat ons geldgedrag wordt beïnvloed door psychologische factoren, is op zich geen probleem – het is eigen aan de mens. Het is wel belangrijk dat we er ons van bewust zijn. Zo krijgen we meer controle over de manier waarop we geld uitgeven en sparen, wat het risico op foute geldbeslissingen verkleint en extra spaarkracht geeft.
Meer spaarkracht
Het creëren van een mentale afstand tussen uzelf en uw spaargeld is een goede manier om beter te kunnen sparen. Het geld bevindt zich dan niet in een van de mentale spaarpotjes waar u meteen toegang tot heeft via uw zichtrekening. Uit onderzoeken en experimenten blijkt dat hoe verder weg geld is, hoe minder we geneigd zijn om het hier en nu uit te geven en hoe meer we denken op de lange termijn. Vergelijk het met kinderen die hun spaarcentjes in een spaarvarken steken: dat maakt het ook moeilijker om eraan te geraken en er ondoordacht mee om te gaan.
Volledig “safe” is het niet. Want in onze digitale tijden kunnen we eenvoudig en snel geld overschrijven van onze spaar- naar onze zichtrekening. Dat verkleint de afstand tot het spaargeld. Een spaarrekening afsluiten bij een andere bank dan die waarbij u dagelijks bankiert, kan uw spaarkracht positief beïnvloeden. Hoewel uw spaargeld daar even bereikbaar is, blijkt de drempel groter om geld van de rekening te halen. Het is ook goed om maandelijks een vast bedrag te sparen, bijvoorbeeld met een doorlopende opdracht aan het begin van de maand. Zo hoeft u er niet altijd aan te denken en bent u zeker dat uw spaargeld gestaag groeit.
Sparen doet u best op uw maat. Ontdek de verschillende spaaroplossingen van Santander Consumer Bank.
Disclaimer: de aanhoudende stijging van de prijzen kan ervoor zorgen dat het gestorte geld waarde verliest.