Publieke investeringsfondsen zoals het Europese Investeringsfonds (EIF) en het Vlaamse PMV zetten de toon in de transitie naar een duurzame economie. ‘We zijn die weg ingeslagen. Belangrijk is nu iedereen mee te krijgen’, aldus Michel Casselman, algemeen manager van de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV.
Duurzaamheid staat bovenaan de prioriteiten bij het EIF en zijn Vlaamse partnerorganisatie PMV. ‘Tegen 2050 moet Europa klimaatneutraal zijn. Om daar te geraken moet de helft van de investeringen van de EIB Group tegen 2025 naar duurzaamheid gaan. Dat is het uitdagende klimaatplan dat we zijn overeengekomen met onze aandeelhouders. Ook het EIF zal zijn bijdrage leveren’, vertelt Roger Havenith, Deputy Chief Executive van het EIF, een Europese instelling die in fondsen investeert en kmo’s en sociale ondernemingen helpt om financiering te vinden via banken en andere financiële tussenpersonen.
‘Het mag ondertussen voor iedereen duidelijk zijn dat het thema duurzaamheid niet zal verdwijnen. Dit is geen mode die over een aantal jaren weer overwaait’, vult PMV-topman Michel Casselman aan. ‘Een concreet gevolg van het Europese investeringsbeleid zal bijvoorbeeld zijn dat voor duurzame activiteiten makkelijker en goedkoper geld gevonden kan worden. Wees dus maar beter een leider in duurzaamheid, want anders riskeert u vele jaren achter te lopen.’
Wat bedoelt u precies als u over duurzaam investeren praat?
Roger Havenith: ‘Bij duurzaam investeren streven we meerdere objectieven na. Naast het financiële plaatje houden we ook rekening met het milieu (E), sociaal beleid (S) en goed bestuur (G). Het idee achter dat ESG-kader is bovendien dat we die doelstellingen tegelijk nastreven.’
Michel Casselman: ‘Bij PMV was het van bij de start het opzet maatschappelijke doelen na te streven. Die zijn doorheen de tijd wel gegroeid en geëvolueerd. Milieu en klimaat zijn bijvoorbeeld belangrijker geworden, maar het sociaal aspect en goed bestuur zijn ook zeer aanwezig.’
Het thema duurzaamheid zal niet verdwijnen. Dit is geen mode die over een aantal jaren weer overwaait.
We staan voor grote uitdagingen, zoals de klimaatsverandering. Welke rol kunnen publieke investeringsmaatschappijen zoals het EIF en PMV spelen om die uitdagingen het hoofd te bieden?
Roger Havenith: ‘Ten eerste promoten we, in samenwerking met onze partners zoals PMV, financiële instrumenten die dienen om te investeren in duurzaamheid. In welke domeinen precies heeft Europa beslist via de zogenaamde taxonomie. Een tweede punt is dat we ook privaat kapitaal mobiliseren door te co-investeren met onze publieke middelen. Zo zorgen we niet alleen voor een multiplicatoreffect, we maken ook dat de privésector zich inschrijft op dezelfde beleidsprioriteiten. We geven met andere woorden signalen aan de markt.’
Bij duurzaam investeren streven we meerdere objectieven na. Naast het financiële plaatje houden we ook rekening met het milieu, sociaal beleid en goed bestuur.
Michel Casselman: ‘Duurzaamheid gaat niet zozeer over het behalen van bepaalde doelen, want die zullen evolueren en meer ambitieus worden. Belangrijk is dat we een weg zijn ingeslagen en dat we iedereen daarin meekrijgen. Een positieve evolutie in de financiële wereld is bijvoorbeeld dat het echt een deel van een normaal proces is geworden om niet alleen naar de financiële return te kijken, maar naar alle aspecten van ESG. Ook kmo’s moeten die weg inslaan. Bijvoorbeeld om talent aan te trekken moet een kmo met ESG bezig zijn. Jonge mensen willen immers niet meer voor een bedrijf werken dat geen aandacht heeft voor de natuur of zijn personeel niet fair behandelt. Sommige kmo’s staan daar al heel ver in. Andere zijn daar nog niet. Organisaties zoals de onze kunnen daarbij helpen door hen de nodige tools aan te reiken.’
Daarbij moeten soms moeilijke afwegingen gemaakt worden, bijvoorbeeld tussen duurzaamheid en winstgevendheid, of tussen focus op het milieu of eerder sociaal beleid of goed bestuur.
Michel Casselman: ‘Kijk, in een bedrijf is er ook altijd een korte en een lange termijn. Soms moet een bedrijf focussen op het eerste en soms op dat tweede, maar beide moeten altijd in gedachten worden gehouden. Dat is ook wat hier nodig is. Een bedrijf kan niet alles vandaag doen, maar moet een pad uitstippelen voor waar het naartoe wil binnen vijf of tien jaar. Van dat pad moet het niet afwijken.’
Roger Havenith: ‘Wij denken inderdaad nog te vaak in binaire termen. Natuurlijk zijn er trade-offs, maar het is niet het ene of het andere. De vraag is meer hoe die verschillende overwegingen te combineren. Ik denk dat het onze rol is als publieke instellingen om dit te stimuleren. Maar er zijn uiteraard ook risico’s aan verbonden. Het terugdringen van de milieu-impact wordt een integraal onderdeel van risicomanagement. Die twee elementen geven bedrijven veerkracht en maken ze futureproof. Het spreekt voor zich dat ze in de toekomst nog nauwer verbonden zullen zijn.’
Duurzaamheid gaat niet zozeer over het behalen van bepaalde doelen, want die zullen evolueren en meer ambitieus worden. Belangrijk is dat we een weg zijn ingeslagen en dat we iedereen daarin meekrijgen.
Zet u hiervoor in op actief aandeelhouderschap, een belangrijke trend in duurzaam investeren?
Michel Casselman: ‘Als we ESG-risico’s zien bij een bedrijf zullen we daarover discussiëren voor we investeren. Bij de investering zetten we ook targets en meten we de vorderingen. Als die targets niet gehaald worden, zullen we opnieuw in discussie gaan. Actief aandeelhouderschap is essentieel. Hoe we dat concreet aanpakken, verschilt van financieel product tot financieel product, bijvoorbeeld of het om kapitaal gaat dan wel om een lening.’
Om uit te maken of een investering duurzaam is, is wel transparantie vereist.
Roger Havenith: ‘Klopt. Transparantie is echt de sleutel. De Europese Commissie heeft bijvoorbeeld net ingevoerd dat grote bedrijven bekend moeten maken hoeveel van hun omzet en investeringen in lijn liggen met wat volgens de taxonomie duurzame activiteiten zijn. En er zijn nog nieuwe regels op komst rond rapportering over duurzaamheid. Maar ook helderheid van onze kant als investeerders is belangrijk. Wat te verwachten en waarom? Wij vragen bijvoorbeeld meer te rapporteren over gendergelijkheid en dat de fondsen waarin we investeren een ESG-vragenlijst invullen. Zo kunnen we de bewustwording daarover ondersteunen.’
Michel Casselman: ‘We vragen nu veel meer dan vijf of tien jaar geleden, maar dat maakt het moeilijker voor jonge bedrijven. We steunen hen in hoe ze moeten rapporteren en tegelijk proberen we het ook eenvoudig te houden. Daarin moeten we een goed evenwicht vinden. Onze eisen voor start-ups mogen niet dezelfde zijn als die voor multinationals.’
Het terugdringen van de milieu-impact wordt een integraal onderdeel van risicomanagement.
Duurzaamheid is gewoon heel complex. Dat geldt wellicht ook voor het EIF en PMV als organisatie.
Roger Havenith: ‘Het vraagt een volledige transformatie, van de strategie tot de backoffice. We zijn heel veel met tools bezig zoals ESG-vragenlijsten en de taxonomie, maar het is bovenal een kwestie van mindset en cultuur. Wij moeten eerst zelf veranderen, want het zijn onze mensen die in contact staan met tussenpartijen als PMV en – via hen - met de 2.000.000 kmo’s die we ondersteunen.’
Michel Casselman: ‘Als organisatie moeten we blijven groeien in de nieuwe rol die we spelen. Neem nu onze vragenlijst over ESG. Drie jaar geleden hadden we die nog niet. Ondertussen zit die standaard in elk dossier dat we behandelen. Maar we leren elke dag bij. Die lijst zal dus verder evolueren. Dat is wat ik bedoel met de weg die we zijn ingeslagen en verder moeten bewandelen. De keuze is gemaakt, maar we moeten nog een eind afleggen.’