Het aantal langdurig zieke werknemers in België steeg vorig jaar naar een absoluut record van bijna 500.000 mensen. Veel werkgevers zoeken een wondermiddel om het absenteïsme in hun organisatie te bestrijden. Helaas bestaat dat niet. ‘Al zijn er wél domeinen waarop gewerkt kan worden’, weet onderzoeker Cédric Velghe.
De werkelijke kost van absenteïsme voor ondernemingen is moeilijk te bepalen. Een formule die soms gebruikt wordt, is het vermenigvuldigen van het aantal dagen afwezigheid met de loonkosten.
‘Deze methode leidt echter tot over- en onderschattingen’, zegt Cédric Velghe, managing partner bij The VIGOR unit, een spin-off van Universiteit Gent. Samen met professor Frederik Anseel (UNSW Business School Sidney) analyseerde hij de voorbije jaren absenteïsme vanuit verschillende invalshoeken.
‘De kosten van absenteïsme stijgen als het langer duurt en meer middelen vergt om een medewerker te vervangen. De krapte op de arbeidsmarkt kan daar een reden voor zijn, maar het kan ook om een top-performer gaan die moeilijk vervangbaar is.’
Diploma
Een eerste advies voor organisaties? Breng kritisch in kaart in elke afdelingen en bij welke processen en taken absenteïsme de sterkste impact kan hebben.
Nog belangrijker is op zoek gaan naar de factoren die absenteïsme veroorzaken. Cédric Velghe identificeert verschillende oorzaken. ‘We weten uit onderzoek dat absenteïsme hoger ligt bij medewerkers ouder dan 50 jaar, bij vrouwen, bij mensen zonder hoger diploma en bij ongehuwden.’
Ook fysiek en mentaal welzijn spelen mee. Het absenteïsme ligt hoger bij mensen met een zwakke gezondheid of overgewicht, bij medewerkers met burn-outsymptomen en als de jobtevredenheid laag is.
Begeleiding bij de terugkeer op de werkvloer kan het absenteïsme van een langdurig ongeschikte werknemer verkorten met gemiddeld 36 dagen per jaar.
Ziek op het werk
De kans op absenteïsme neemt toe bij mensen die weinig bewegen, een slaaptekort hebben of roken. ‘Ook wie vaak te laat opdaagt op het werk, wie ziek komt werken (presenteïsme) en zo anderen dreigt te besmetten of zelf onvoldoende is hersteld, heeft een grotere kans op absenteïsme’, vertelt Cédric Velghe.
Tot slot speelt ook de werkcontext mee. Een hoge werklast, herstructureringen, landschapskantoren, een onbalans tussen werk en privé en conflicten met een leidinggevende of collega’s vergroten de kans op afwezig zijn.
Lichaamsbeweging
Op basis van deze inzichten kunnen werkgevers stappen zetten om absenteïsme te voorkomen en te bestrijden. En dus ook om de kosten ervan te reduceren.
Cédric Velghe: ‘Maar wat werkt voor de ene groep, werkt niet bij een andere of draait negatief uit. Algemeen zijn programma’s die lichaamsbeweging promoten, inzetten op een gezonde voeding en wellbeing zelden verkeerd. Zeker niet als die omkaderd worden met info- en bewustwordingscampagnes, feedbacksessies, vorming en zelfevaluatietools.’
Het absenteïsme is significant lager in organisaties waar werknemers meer tevreden zijn over hun job, zich betrokken voelen bij de organisatie en geëngageerd zijn.
Doelen
Voor het versterken van het fysiek en mentaal welzijn op de werkvloer pleit de onderzoeker voor voldoende handhygiëne, griepvaccinaties en psychologische ondersteuning. Jobs kunnen ook bijgestuurd worden, bijvoorbeeld door de werkdruk te verlagen, rollen beter uit te klaren en doelen te verduidelijken.
Medewerkers begeleiden bij hun terugkeer op de werkvloer na een lange afwezigheid is altijd zinvol. ‘Dat kan het absenteïsme van een langdurig ongeschikte werknemer verkorten met gemiddeld 36 dagen per jaar’, besluit Cédric Velghe.