Het alternatief voor de rationele, dominante leidinggevende is de sensitieve leider. Gevoelige leiders kunnen een meerwaarde betekenen in bedrijven, op voorwaarde dat ze opletten voor enkele valkuilen. Expert in sensitief leiderschap Ann Baeke legt uit.
Door recente crisissen zoals de coronapandemie begonnen veel mensen na te denken over wat ze écht willen, zeker qua werkomstandigheden. ‘Emoties worden meer bespreekbaar op de werkvloer. Bovendien worden bedrijven steeds complexer. Om hiermee om te gaan, moeten leidinggevenden oog hebben voor diversiteit. Het is belangrijk om zich te verplaatsen in de mening van hun medewerkers, ook als ze die niet delen’, zegt Ann Baeke.
Empathie en communicatie
Empathie is de grote sterkte van sensitieve leiders. Een rapport van het World Economic Forum voorspelt dat kritisch en probleemoplossend denken, sociale interactie en communicatie tot de meest gevraagde vaardigheden zullen behoren in 2025. Het zijn allemaal kwaliteiten van gevoelige leiders. De zelfzekere en dominante leidersfiguren waar bedrijven tot nu toe het vaakst voor kiezen, beschikken in veel mindere mate over deze kwaliteiten.
Grenzen stellen
Sensitieve leiders zijn erg geïnteresseerd in de mening van anderen. ‘Hierdoor krijgen ze meer input over wat er leeft binnen het bedrijf. Door naar feedback te vragen over zichzelf komen ze ook te weten hoe ze bij anderen overkomen. Studies tonen aan dat werknemers zich meer betrokken voelen als leidinggevenden om feedback vragen.’
Leiders moeten zich kunnen verplaatsen in de mening van hun medewerkers, ook als ze die niet delen.
Er is een grote mate van verbondenheid tussen gevoelige leiders en hun medewerkers. Dit is goed maar het is tegelijk een valkuil. ‘Soms trekken ze zich de persoonlijke problemen van teamleden té hard aan. Dan nemen ze bijvoorbeeld iemand werk uit handen omdat ze vinden dat hij het al lastig genoeg heeft. Maar hierdoor gaan ze zichzelf overbelasten. Als leider moet je echt grenzen stellen. Als je niet voldoende voor jezelf zorgt, kun je niet goed voor anderen zorgen. Sensitieve leiders kijken best vanop een afstand naar hun emoties zodat ze er niet door overspoeld raken.’
Voorbereidingstijd
Gevoelige leiders doen veel aan zelfreflectie. Nadenken over hun waarden is een goede basis voor hun leiderschap. ‘Soms keert die zelfreflectie zich tegen hen, namelijk als ze zichzelf te veel in vraag stellen. Wanneer er iets misloopt, hebben ze de neiging om de schuld bij zichzelf te leggen, zonder te kijken naar het aandeel dat anderen er misschien in hebben.’
De terughoudendheid van sensitieve leiders om deel te nemen aan spontane discussies stuit soms op onbegrip. ‘Voor ze een stelling innemen, willen ze die eerst inhoudelijk uitdiepen. De bedrijfscultuur houdt er niet altijd rekening mee dat sensitieve leiders zich willen voorbereiden. Het kan helpen om vooraf te vragen wat er op een meeting besproken zal worden.’
Een paar stappen voor
Empathische leidinggevenden ervaren soms dat de niveaus boven hen niet goed naar hen luisteren. ‘Dat kan aan de bedrijfscultuur liggen – wie het hardst roept, wordt het meest gehoord. Het kan ook komen doordat ze zichzelf te weinig profileren. Ze zouden zich meer bewust mogen zijn van hun sterktes. Hersenonderzoek heeft uitgewezen dat sensitieve mensen meer prikkels binnenkrijgen en ze op een dieper niveau verwerken. Gevolg: ze detecteren beter wat er binnen een organisatie leeft. Doorgaans zijn het mensen met een duidelijke visie en een neus voor toekomstige trends. Daardoor zijn ze anderen vaak enkele stappen voor. Dat is een grote meerwaarde voor het bedrijf.
Ann Baeke is auteur van het boek Leider zonder masker en van het e-book De kracht van sensitieve leiders. Meer info.