In de oorlog om talent zijn freelancers een kostbaar goed. Maar onze bedrijven beseffen dat nog niet genoeg, zegt Marleen Deleu, die al ruim dertig jaar in de hr-wereld werkt en het boek ‘Mis geen talent’ schreef.
Bedrijven voelen de krapte op de arbeidsmarkt. ‘De vijver van mensen die op zoek zijn naar een vaste job raakt steeds leger’, zegt Marleen Deleu. ‘Veel mensen met kostbare skills zijn overgesprongen naar de vijver van de freelancers. In die vijver vissen de bedrijven nog veel te weinig. Ze creëren zo hun eigen schaarste.’
Freelancers zijn vaak hoogopgeleid: 52 procent heeft minstens een masterdiploma, 82 procent een bachelor. ‘Ze hebben dikwijls veel ervaring en weten wat ze waard zijn op de arbeidsmarkt. Binnen organisaties krijgen zij dan ook kerntaken toegewezen. Hun belang is enorm, maar het wordt dikwijls onderschat.’
Politieke en academische leemte
De onderschatting die Deleu aankaart, heeft te maken met het hr-beleid dat bijna uitsluitend gericht is op loontrekkenden. Voor freelancers met cruciale functies is er nauwelijks een plan van aanpak. ‘Organisaties zonder visie en beleid rond extern ingehuurde talenten, krijgen vroeg of laat een probleem. Het is een groeiende populatie van competente mensen met skills en die zichzelf steeds relevant houden op de arbeidsmarkt. Dit zijn niet de kneusjes van de arbeidsmarkt. Als je die groep mist, heb je een probleem. Als je hen bovendien niet laat aansluiten op jouw visie en missie, kunnen zij niet optimaal bijdragen aan jouw succes.’
Veel mensen met kostbare skills zijn overgesprongen naar de vijver van de freelancers. In die vijver vissen de bedrijven nog veel te weinig.
‘Niet alleen organisaties onderschatten het belang van freelancers. Ook op de politieke agenda staat helemaal niets dat het werken als freelancer faciliteert.’ En vooral ook de academische wereld mist de boot, zegt Deleu. ‘Studies en cijfermateriaal over de rol en betekenis van freelancers ontbreken.’
Deleu noemt het gebrek aan visie en omkadering voor freelancers de olifant in de kamer. ‘De voorbije 15 jaar nam het aantal freelancers almaar toe. In sommige organisaties werkt de helft van de mensen op freelance basis. Toch doet iedereen alsof deze groep er niet is.’ Corona heeft er bovendien voor gezorgd dat het aantal freelancers nóg toegenomen is.
In haar boek ‘Mis geen talent’ stelt Deleu zich de vraag hoe het kan dat hr zich niet bezighoudt met freelancers. ‘Freelancers zijn toch ook mensen. De reden waarom de hr-departementen er zich niet om bekommeren, heeft volgens haar te maken met het ontbreken van de opdracht vanuit de directies. ‘En ook omdat het een vakgebied is waarvan ze dikwijls niets weten. Het wetgevende kader, de arbeidsmarkt, de manier om aan ‘talent acquisition’ te doen is totaal anders dan wat zij kennen voor hun werknemers.’ De fout zit aan de basis, zegt Deleu. ‘Aan de hogescholen en universiteiten wordt niets geleerd over de arbeidsmarkt van die groeiende groep flexibele werkers.’
Organisaties in nesten
Organisaties die niet evolueren, werken zichzelf in nesten. ‘Door de coronacrisis werken we veel meer remote dan vroeger. Dat zorgt ervoor dat leidende, internationale organisaties die op zoek zijn naar talent nu via online platformen met een paar klikken kunnen rekruteren over de hele wereld. Het is immers niet meer nodig om fysiek aanwezig te zijn. Belgische freelancers kunnen hierdoor zonder probleem ook voor pakweg een Amerikaans bedrijf aan de slag. Als je als lokaal bedrijf geen visie en beleid hebt rond freelance talent, mis je gegarandeerd dergelijk talent.’
Het is eigenlijk heel simpel: alles wat je hebt voor vaste mensen, probeer dat te vertalen naar freelancers.
Om zo’n visie en beleid uit te werken, geeft Deleu organisaties de tip om zelf in de huid van een freelancer te kruipen. ‘Op websites staat zelden een knop waarop freelancers kunnen klikken om te solliciteren. Daar begint het. Het is eigenlijk heel simpel: alles wat je hebt voor vaste mensen, probeer dat te vertalen naar freelancers. Binnen het wettelijke kader mag je heel veel doen voor hen, zolang het maar net anders is dan wat je doet voor mensen in loondienst. Het is geen copy-paste. Word een aantrekkelijke opdrachtgever: maak je opdrachten bekend, zorg voor een degelijke onboarding, geef freelancers feedback en betrek hen maximaal in het bedrijfsleven.’