Françoise Chombar, voorzitter bij Melexis, zet sinds 2016 mee haar schouders onder Eight.world: een organisatie die mensen in Afrika uit de armoede wil helpen door hen een universeel basisinkomen te geven. ‘De resultaten zijn verbluffend’, zegt mede-oprichter Steven Janssens.
Een universeel basisinkomen is een vast maandelijks bedrag dat zonder voorwaarden wordt toegekend. Iedere burger krijgt hetzelfde, ongeacht zijn of haar inkomsten of vermogen. Vanuit die filosofie zet Eight.world sinds 2015 projecten op in Afrika. ‘De inwoners van een ruraal dorp ontvangen gedurende twee jaar een basisinkomen’, zegt medeoprichter en filmmaker Steven Janssens.
Crazy Money
Het basisinkomen is een middel om te evolueren naar een rechtvaardiger en efficiënter beleid.
De impact daarvan verfilmde Janssens in Crazy Money. Het unieke aan deze documentaire is dat de mensen in het Oegandese dorp Busibi zelf hun verhaal op een doorleefde manier vertellen. Zij kregen via een mobiele telefoon maandelijks een basisinkomen op hun rekening gestort: 16 euro per volwassene, 8 euro per kind. De resultaten zijn indrukwekkend. Meer kinderen gingen naar school, mensen startten ondernemingen op, konden sparen en vervingen hun tijdelijke lemen huizen door stenen woningen.
‘Een universeel basisinkomen maakt mensen onafhankelijker’, zegt Françoise Chombar, sinds 2016 partner bij Eight.world. ‘Het geeft burgers de vrijheid om hun leven zelf op te bouwen, om hun carrière een andere wending te geven zonder zich daarbij financieel geremd te voelen.’
Mythes ontkracht
Onvoorwaardelijk geld doneren: ontwikkelingsorganisaties en beleidsmakers koesteren er een zekere argwaan voor. Maar Crazy Money ontkracht twee van de hardnekkigste mythes.
‘Een universeel basisinkomen maakt mensen niet lui’, zegt Janssens. ‘Het aantal ondernemingen in Busibi steeg van twee naar zevenentwintig. Vandaag, na het wegvallen van het basisinkomen, bestaan er daarvan nog twintig. Slechts vier procent spendeerde een deel van het geld aan alcohol en sigaretten. De overgrote meerderheid investeerde zijn geld productief.’
Een basisinkomen is geen hangmat maar een springplank.
Mythe nummer twee: een universeel basisinkomen zou onbetaalbaar zijn. Ook dat klopt niet, vertelt de film. ‘Het geld gaat rechtstreeks naar mensen in armoede via moderne betaaltechnologie. Er blijft niets aan de vingers kleven van administraties of lokale elites’, zegt Chombar.
Ook in België
Een universeel basisinkomen kan onze sociale zekerheid betaalbaarder, transparanter en respectvoller maken, menen Janssens en Chombar. ‘Het inkomen loskoppelen van arbeid is een toekomstgerichte oplossing, want door automatisering en digitalisering gaan er meer mensen uit de boot vallen.’
Volgens Eight.world hebben we voldoende innovatief vernuft om het lappendeken van vervangingsinkomens, kinderbijslag, pensioenen en werkloosheidsuitkeringen te vervangen door een basisinkomen.
‘Crazy Money’ is te bekijken via streamingdiensten Google Play, Apple iTunes en Vimeo en in de cinema: https://crazymoney.world/cinemabelgium