Wat zijn de gevolgen voor elke echtgenoot als het huwelijk wordt aangegaan in goede tijden en beëindigd tijdens of na de coronacrisis? In een economische opmars besluiten mensen eerder te trouwen en kinderen te krijgen dan in tijden van recessie of crisis. Meer nog onderzoek toont aan dat financiële problemen dan wel het doorstaan van een economische crisis ongeveer 30% van de echtscheidingen teweegbrengt. Grote marktfluctuaties hebben niet alleen impact op de emotie van partners maar ook op de financiële draagkracht van elke echtgenoot na de echtscheiding. ‘Net als bij het afwegen van een investering vormt timing een essentiële factor in de financiële outcome van een scheiding’, aldus Stefanie Keyser (Founding Partner Keyser advocaten).
Stellen die jong in het huwelijksbootje stappen, bijvoorbeeld tijdens of kort na de studies, gaan het huwelijk veelal aan vanuit een financieel gelijkwaardige positie. Dit kan doorheen de jaren veranderen. De professionele ambities kunnen in de loop der jaren uit elkaar lopen. Het gevolg voor veel stellen is dat er tegen de tijd van een scheiding, vaak 20 jaar later, een grote kloof is ontstaan tussen de verdienvermogens van de echtgenoten. ‘De praktijk leert ons dat de concrete financiële bijdrage van elke echtgenoot tijdens het huwelijk los staat van het gevoel van gerechtigdheid van beide partijen op deze inkomsten’, stelt Stefanie Keyser.
Het nieuwe huwelijksvermogensrecht biedt mogelijkheden voor ondernemers en investeerders om strategisch om te gaan met de verdeling van de huwgemeenschap. Het is altijd een troef om proactief vooruit te kijken op zulke situaties. ‘We merken dat stellen die voor hun 30ste in het huwelijk treden minder gericht zijn op prenuptial planning’. Doorgaans wordt er geen huwelijksovereenkomst opgemaakt en zijn partijen gebonden aan het wettelijk stelsel.
Strategische planning
Het nieuwe huwelijksvermogensrecht kwalificeert goederen als gemeenschappelijk dan wel als eigen onder meer op basis van de inbreng van elke echtgenoot. ‘Wanneer een goed voor meer dan de helft is aangekocht met eigen middelen, blijft de eigendom bij de echtgenoot-hoofdinvesteerder. Dit neemt niet weg dat de andere echtgenoot wel recht heeft op een vergoeding ten belope van zijn aandeel in de gemeenschappelijke middelen die werden geïnvesteerd. Vanuit een investeringsoogmerk vormt dit een groot verschil’, legt Stefanie Keyser uit. ‘Een investeerder die private equity heeft aangekocht waarvan het rendement pas over 10 jaar verwacht wordt terwijl de echtscheiding zich reeds 5 jaar later aankondigt, doet er uiteraard een goede zaak aan om de aandelen zelf aan te houden en de andere echtgenoot na 5 jaar op de dan geldende waardering uit te kopen. Te meer het een uitdaging is om toegang te hebben tot het juiste aanbod van private equity, passend in het kader van de investeringsfilosofie.'
‘Een strategische planning en timing van de verdeling van de huwgemeenschap kan een aanzienlijk verschil maken in de rekening’
In geval de echtgenoten voor de helft geïnvesteerd hebben met gezamenlijke middelen dan wel ieders voor een gelijk deel met eigen middelen, wordt het goed als gezamenlijk gekwalificeerd waardoor elke echtgenoot dan ook gelijke eigendomsaanspraken heeft. ‘Dit houdt in dat elke echtgenoot werkelijk de helft van de eigendom kan claimen en niet genoodzaakt is om een financiële compensatie voor zijn aandeel te aanvaarden. Dit houdt in dat beide echtgenoten de investering kunnen verder zetten en de investeringshorizon kunnen uitzitten tot het einde’, licht Stefanie Keyser toe.
Praktische verdeling van gemeenschappelijke goederen
Niet alle gemeenschappelijke goederen zijn makkelijk te verdelen. Bij beursgenoteerde aandelen kan dat bijvoorbeeld eenvoudiger dan bij vastgoed, lange termijn fondsen of private equity.
‘Bij goederen die niet voor verdeling vatbaar zijn maar wel gemeenschappelijk zijn, zoals bijvoorbeeld opbrengsteigendommen bestaande uit één kavel, krijgt elke echtgenoot de kans om dat goed over te nemen. Als er geen akkoord bereikt wordt, wordt het goed verkocht en de opbrengst verdeeld. Echtgenoten kunnen ook de keuze maken om een opbrengsteigendom nog tijdelijk gezamenlijk aan te houden. Dit kan een interessante keuze zijn wanneer er een waardevermeerdering verwacht wordt en het goed tijdsterwijl verhuurd wordt’, verklaart Keyser.
Timing en waardering
‘Als algemeen principe geldt dat gemeenschappelijke goederen worden gewaardeerd op het ogenblik van de effectieve verdeling van de huwgemeenschap. Dat is pas aan het einde van de echtscheidingsprocedure, nadat het echtscheidingsvonnis is geveld en de notaris werd aangewezen om over te gaan tot effectieve verdeling van de goederen van partijen.’
Tussen de start en het einde van een echtscheidingsprocedure kan veel tijd verlopen, waarin de waarde van een goed kan fluctueren. Dit heeft vooral zijn belang bij goederen die als eigen goederen gekwalificeerd worden waarbij de andere echtgenoot enkel voor de helft van de economische waarde wordt uitgekocht.
Keyser geeft een concreet voorbeeld: ‘Ingeval de aandelen van een echtgenoot-investeerder genoteerd staan voor een beursgang, kan het tijdstip waarop hij de andere echtgenoot dient uit te kopen cruciaal zijn in de uiteindelijk te betalen rekening.’
Verstandshuwelijken
Voor investeerders en ondernemers kan timing van essentieel belang zijn. ‘Soms besluiten stellen om nog een aantal jaar in een verstandshuwelijk te leven. We zien vaker dat dit voortvloeit uit een loutere gewoonte meer dan uit een weloverwogen keuze. De timing van de echtscheiding wordt hierdoor aangepast wat gevolgen heeft voor de waardering van de huwgemeenschap maar ook voor de onderhoudsplicht die langer doorloopt wanneer het huwelijk een langere duurtijd kent. Om diverse redenen blijft timing dan ook een essentieel onderdeel van de echtscheiding. Een prenuptial planning dan wel een divorce planning brengt een helder inzicht in de mogelijkheden’, aldus Stefanie Keyser
1. Hou er rekening mee dat het huwelijk korter kan duren dan de
investeringshorizon.
2. Gelijke opleidingen van de echtgenoten staan niet garant voor gelijke
loopbanen.
3. Risicoberekeningen en
timing zijn niet alleen relevant op de financiële markt.