PSD3, de volgende stap in open banking

De toegang tot je financiële gegevens was vroeger voorbehouden voor jezelf en je bank. Door de PSD2-regelgeving (Payment Services Directive, de Europese wet voor het betalingsverkeer van consumenten en bedrijven) kunnen die gegevens ook gedeeld worden met andere (financiële) dienstverleners. Hierdoor kan je als particulier bijvoorbeeld je rekeningen bij verschillende banken bundelen in één app. Of je kan de transacties op je rekening laten analyseren door een budget-app om een beter zicht te krijgen op je uitgavenpatroon.

'Sinds 2018 zijn banken verplicht om bepaalde gegevens, waaronder bijvoorbeeld rekeninginformatie, gratis ter beschikking te stellen aan derde partijen. Ze moeten hen ook de mogelijkheid bieden om betalingen te initiëren', verduidelijkt Marie Costers, VP Business Solutions bij Isabel Group. 'De Europese Unie voerde PSD2 in om de concurrentie en innovatie in de financiële sector te bevorderen.'

Minder gedoe en meer efficiëntie voor ondernemers

PSD2 bracht niet alleen meer gebruiksgemak voor consumenten. Er kwamen ook nieuwe financiële diensten en tools die ondernemers helpen om hun processen efficiënter te maken. Denk aan slimmere betalingsdiensten, cashflowbeheer, boekhoudkundige integraties en meer. 'Een herkenbaar voorbeeld? Vroeger maakte je een factuur op papier of in een pdf', blikt Jeroen De Wit, CEO van Teamleader, terug. 'Eens je die naar je klant had gestuurd, zat er niets anders op dan regelmatig in te loggen bij de bank en daar te checken of de factuur betaald was. Om vervolgens al dan niet een betaalherinnering te sturen. PSD2 heeft er mee voor gezorgd dat je dat proces van A tot Z kunt automatiseren op één platform, dat je sneller betaald wordt én dat je je klant een betere ervaring biedt.'

Wat brengt PSD3?

PSD2 droeg bij aan de overgang naar open banking, maar er is nog ruimte voor verbetering. Daarom legde de EU in juni 2023 een ontwerp voor PSD3 op tafel. Hoewel die regelgeving wellicht pas in 2025 in voege zal treden, zijn de krijtlijnen van PSD3 al grotendeels duidelijk. In vergelijking met PSD2, neemt PSD3 een aantal belangrijke stappen in de richting van een nog transparanter, veiliger en klantgerichter financieel ecosysteem. Enkele verbeteringen die relevant zijn voor ondernemers:

1. Meer gebruiksgemak

'Als je vandaag toestemming geeft om financiële data te delen, geldt die consent voor een periode van 180 dagen – tot voor kort was dit 90 dagen. Dat is een vrij omslachtig proces; zo moet je jezelf authentificeren via jouw bankomgeving. En als de toestemming vervalt op de dag dat de persoon die de authentificatie doet afwezig is, draaien je processen natuurlijk in de soep', geeft De Wit aan. 'PSD3 zal de flow om akkoord te geven en te vernieuwen een stuk vereenvoudigen.'

Momenteel is er een plafond op hoe vaak je je accountinformatie kan refreshen: vier keer per dag. De Wit: 'Met PSD3 zal dat plafond wegvallen, waardoor je financiële informatie in realtime zal kunnen bekijken. Telkens je een factuur of bonnetje oplaadt, zal je dus je cashpositie kunnen raadplegen. Zeker in deze tijden waarin cash veel relevanter is dan enkele jaren geleden, is dat een welgekomen verbetering.'

2. Meer transparantie

'Als ondernemer is het vandaag een gedoe om te weten aan wie je toestemming gaf om data op te halen, om te weten wanneer je consent verloopt, en wanneer je je consent opnieuw moet geven', vult Costers aan. 'Het is vaak ook onduidelijk of jouw gegevens na het verstrijken van je consent automatisch verwijderd worden of niet. Kortom, het is niet allemaal even transparant. Dankzij PSD3 zal je als gebruiker een overzicht krijgen van alle consents die je ooit gaf. Op die manier zal je per bank kunnen zien aan wie en aan welke softwaretools je toestemming gaf om je financiële gegevens te gebruiken.'

3. Betere bescherming tegen fraude

Met PSD3 wordt een IBAN-check verplicht voor alle betalingen (met uitzondering van instant betalingen). Telkens wanneer een betaling wordt geïnitieerd, zal het systeem automatisch controleren of het ingevoerde IBAN-nummer overeenkomt met de naam van de begunstigde. Dit helpt om frauduleuze betalingen te voorkomen, omdat het moeilijker wordt om geld over te maken naar een frauduleuze rekening die niet overeenkomt met de opgegeven naam van de begunstigde. Op die manier moet het moeilijker worden om factuurfraude te plegen. 'Recent deed ik bij wijze van proef een online overschrijving naar een vriend. Bij de naam van de begunstigde vulde ik Mickey Mouse in. Terwijl die betaling probleemloos werd uitgevoerd, zal dat in de toekomst niet meer mogelijk zijn. De check zal instant moeten gebeuren', geeft Costers aan.

De betere bescherming tegen fraude heeft ook implicaties voor banken. Bij dubbele betalingen of bij een betaling waarbij de begunstigde niet overeenkomt met het IBAN-nummer, kunnen banken aansprakelijk worden gesteld voor de gevolgen.

Gemiste kansen?

Hoewel PSD3 stappen in de goede richting zet inzake gebruiksgemak, transparantie en fraudebestrijding, schiet de regelgeving op bepaalde vlakken nog tekort. 'Ten eerste ontbreken bepaalde types data nog steeds in het kader, zoals gegevens van kredietkaarten. Bovendien vallen ook payment service providers zoals Adyen, Stripe, Ingenico en Mollie buiten de invloedssfeer van PSD3. Dit betekent dat we nog steeds geen toegang hebben tot die specifieke databronnen, terwijl veel ondernemers net deze gegevens willen gebruiken. Volgens ons had PSD3 hier een mogelijkheid om de toegang tot data te verbreden', vertellen De Wit en Costers.

Daarnaast bestaat het risico dat de datadeling niet volledig gratis blijft. 'Onder PSD2 zijn banken verplicht om bepaalde informatie gratis ter beschikking te stellen, wat van hen een aanzienlijke investering vergt', stipt Costers aan. 'Ze kunnen echter niet financieel profiteren van deze datadeling. PSD3 zal de deur openen voor banken om hiervoor een vergoeding te vragen, bijvoorbeeld als ze op eigen initiatief kredietkaartinformatie delen. Dit betekent dat de stroom van gegevens op langere termijn misschien niet volledig gratis blijft.'

Hoewel velen verwachten dat PSD3 zal leiden tot een grotere standaardisatie van datastromen, lijkt dat voorlopig niet aan de orde. De variatie in hoe data wordt gepresenteerd en verwerkt blijft een uitdaging.

Blik op de toekomst

Dat PSD3 wellicht pas in 2025 in werking treedt, belet Teamleader niet om hun systemen al klaar te stomen. 'We zijn volop nieuwe use cases aan het identificeren met het oog op de komende regelgeving. We bereiden ons voor om die meteen te implementeren wanneer de lichten op groen staan. We streven er continu naar om onze tools op de best mogelijke manier te laten samenwerken. Dat zal met PSD3 niet anders zijn.'

Ook Costers werpt een blik op de toekomst: 'We zijn een datahub en aggregator van datastromen op Europees niveau. Maar de puzzel is nog verre van compleet. Er zijn zoveel datastromen die vandaag nog niet toegankelijk zijn en die waarde kunnen toevoegen voor bedrijven. Denk aan kredietkaarten, verzekeringen… We blijven inzetten op de integratie van nieuwe databronnen en op partnerships die ons helpen om een completer beeld te krijgen van de financiële situatie van bedrijven. We kijken uit naar de volledige implementatie van PSD3 en zijn al benieuwd naar wat PSD4 ons kan brengen.'