5 innovaties met potentieel

ATOM-project

FARMA EN FIJNCHEMIE  ZITTEN IN DE FLOW

Bedrijven in de farma- en fijnchemiesector maken hun componenten al 150 jaar via het klassieke ‘batch per bat-ch’-productieproces. Daarbij gebeurt de chemie in afzonderlijke ketels. Bij bedrijven uit de basischemie verlopen de processen eerder via een continu systeem, waarbij de stromen door verschillende installaties gepompt worden. ‘Die aanpak biedt veel voor delen’, weet Wim Dermaut, R&D-manager bij Agfa-Gevaert NV. ‘Flowprocessen zijn beter controleerbaar, efficiënter, goedkoper, duurzamer en veiliger. Maar het is gemakkelijker om ze te ontwikkelen voor één grote productie, dan voor een gespecialiseerde productie in kleine hoeveelheden.’

Het ATOM-project (industriAl plaT-form for flOw CheMistry) brengt daar verandering in. ‘Hiermee introduceren we de flowprocessen in farma en fijn-chemie’, zegt Dermaut. ‘Agfa- Gevaert ging vijf jaar geleden op zoek naar gelijkgestemde partners in de sector van de chemie en life sciences. Dat leidde tot een samenwerking met 3M, Ajinomoto Bio-Pharma Services en Janssen Pharmaceutica. We zijn geen rechtstreekse concurrenten, en dat bevordert open innovatie. Bovendien kunnen we rekenen op de research van vier universitaire groepen van de KULeuven, UGent en UHasselt.’

Het project werd opgezet door de speerpuntcluster Catalisti en wordt financieel ondersteund door VLAIO. Het leidde al tot het toepassen van meerdere geavanceerde flowprocessen op industriële schaal en waardevolle investeringen in installaties bij de verschillende partners.

Dow Silicones

ECOLOGISCH EN  HERBRUIKBAAR BAKPAPIER

Dow Silicones Belgium bracht een vernieuwende soort bakpapier op de markt, op basis van vloeibare siliconen. Het product biedt heel wat voordelen voor milieu en gezondheid. Bovendien is het gebruiksgemak sterk toegenomen. Bakpapier is door de jaren heen sterk geëvolueerd. Zowel de productie als de samenstelling werd aanzienlijk complexer. ‘De meeste concurrenten gebruiken een techniek van fluor-houdende lagen, maar die is niet milieuvriendelijk’, zegt Pierre Chevalier, R&D Principal Scientist bij Dow Silicones. ‘De innovatieve oplossing die wij onlangs op de markt brachten, is beter voor het milieu en voor de gezondheid.’

Dow brengt vloeibare siliconen in dunne laagjes aan, waardoor het bespaart op water, energie en papierpulp. ‘Dat siliconen bakpapier is gebruiksvriendelijker en levert de consument tijdswinst op. Bovendien kunnen professionelen het meer dan vijf keer hergebruiken.’ Dow exporteert zijn bakpapier in heel Europa, maar mikt ook op groeilanden. ‘Onze oplossing verkleint de afvalberg in een wereld waarin het bevolkingsaantal sterk toeneemt.’

KIOmed Pharma

PARIJSE CHAMPIGNON   HELPT TEGEN ARTROSE

Wereldwijd lijden 100 miljoen mensen aan artrose, onder wie 1 miljoen Belgen. De bestaande medicijnen combineren vaak beperkte voordelen met grote risico’s. Daarom ontwikkelt het Luikse KiOmed Pharma een nieuw genees-middel, dat potentieel efficiënter is. Behandelingen tegen artrose bestaan vandaag uit injecties van medicijnen die gebaseerd zijn op een polymeer van dierlijke oorsprong of een bacteriële fermentatie. Maar in meer dan 30 procent van de gevallen reageren patiënten niet gunstig op die producten. KiOmed Pharma, een spin-out van KitoZyme, wilde die baten-risicoverhouding verbeteren en het gunstige responspercentage van de patiënten vergroten. Daartoe ontwikkelde het een innovatieve intra-articulaire injectie op basis van KiOmedine®. Dat is een polymeer afkomstig van schimmels. Of met andere woorden: een medicijn op basis van een champignonextract.

‘De markt overschrijdt vandaag de 2 miljard euro’, zeggen CEO Houtaï Choumane, en François Blondel, voorzitter van de raad van bestuur en stichter van KiOmed Pharma. ‘Concurrerende producten zijn nog altijd gebaseerd op een technologie van meer dan 40 jaar oud. Die stoten op hun grenzen: beperkte efficiëntie, verschillende dure en vrij invasieve inspuitingen… Door de grootte van de markt, en aangezien vandaag onvoldoende aan de therapeutische behoeften wordt voldaan, heeft onze innovatie een groot potentieel.’ De technologie is ook milieuvriendelijker. ‘We maken gebruik van een natuurlijke en wijdverspreide schimmelbron: de Parijse champignon. Bovendien zijn onze productieprocessen minder vervuilend dan die voor producten van dierlijke afkomst.’

Quality Assistance

PROTEÏNECONCENTRATIE SNELLER EN NAUWKEURIGER METEN

Voor farmabedrijven en biofarmabedrijven is het ontzettend belangrijk om in hun producten de exacte concentratie aan proteïnen te bepalen. Op de traditionele manier zijn de resultaten niet altijd even betrouwbaar. Quality Assistance ontwikkelde een nieuwe analytische methode die nauwkeurige resultaten oplevert en die bovendien sneller gaat.

Een foutieve dosering van de proteïneconcentratie heeft enorme gevolgen voor de veiligheid en de werking van een geneesmiddel. Bovendien kan het de ontwikkeling van een medicijn vertragen. Als er in een vergevorderd stadium problemen ontstaan, moeten farmabedrijven op hun stappen terugkeren, wat uiteraard tijd en geld kost. ‘Dat is een van de sterkste troeven van onze innovatie: ze draagt bij tot een snellere ontwikkeling van geneesmiddelen, waardoor patiënten ook sneller toegang krijgen tot nieuwe behandelingen’, benadrukt Arnaud Delobel, onderzoeksdirecteur bij Quality Assistance.

De methode van Quality Assistance maakt het mogelijk om de hoeveelheid proteïnen in een product nauwkeuriger, sneller en efficiënter te meten. ‘Zowat de helft van de farmaceutische producten die we ontwikkelen is gebaseerd op therapeutische proteïnen. Het marktpotentieel is dus zeer groot. De belangrijkste toepassingsgebieden van onze innovatie zijn oncologie en auto-immuunziekten.’

De ongewone techniek zaaide in eerste instantie verwarring bij sommige farmabedrijven, maar tegenwoordig tonen ze steeds meer interesse. Ook de controle-instanties in de farma sector zijn op basis van de resultaten van de validatieonderzoeken overtuigd van de meerwaarde van het nieuwe meetproces.

Total

VAN YOGHURTPOTJE NAAR THERMISCHE ISOLATIE

In Europa wordt jaarlijks ruim 3 miljoen ton polystyreen geproduceerd. Total ontwikkelde in België een baanbrekende recyclagemethode, waardoor het dit kunststofmateriaal na gebruik kan omvormen tot thermische isolatie. Heel wat alledaagse gebruiksvoorwerpen zijn uit polystyreen gemaakt. Maar de recyclage van dat materiaal bleef beperkt. Total kan dankzij zijn innovatie nu veel verder gaan dan tot nog toe mogelijk was. ‘We gaan polystyreen recycleren na de gebruiksfase bij de consument. Ik denk bijvoorbeeld aan yoghurtpotjes of schaaltjes waarin vis verpakt was’, zegt Martine Slawinski, manager EcoDesign Polymeer R&D bij Total. ‘Dat is een revolutie, die bovendien beantwoordt aan de vraag naar een meer circulaire economie.’ Tijdens het recyclageproces wordt het polystyreen gereinigd en reukloos gemaakt. ‘Vervolgens wordt het omgevormd tot schuimplaten van geëxpandeerd polystyreen. Zo kan het ingezet worden als thermische isolatie in de bouw. Dat is een zeer gereglementeerd domein. Wij voldoen dan ook aan erg specifieke normen.’ Industriële tests hebben aangetoond dat het mogelijk is om tot 20 procent post-consument gerecycleerd  polystyreen duurzaam te integreren in nieuw geproduceerd polystyreen. ‘Nu al onderzoeken we of we deze technologie kunnen uitbreiden. Want op termijn is het onze ambitie om al het restafval in onze vuilnisbak te verwerken.’