Van ietwat kleurloze Belgische netbeheerder tot hoofdrolspeler in de lokale én internationale energietransitie: Elia onderging de voorbije jaren een stevige gedaanteverwisseling.
Elia geniet bij het brede publiek vooral bekendheid als netbeheerder, maar het bedrijf is de voorbije jaren ook fel geëvolueerd. Waar staan jullie vandaag voor?
Chris Peeters: ‘Elia bouwt en onderhoudt inderdaad de netinfrastructuur, wellicht het meest zichtbare van ons takenpakket. Daarnaast zorgen wij er ook voor dat het licht aanblijft: we beheren het nationale controlecentrum en de stroomreserves. Kortom, we waken erover dat het elektriciteitssysteem in alle omstandigheden goed functioneert en dat vraag en aanbod op elk moment in evenwicht blijven. Tot slot is er het luik marktfacilitering: Elia houdt de instapdrempels voor nieuwe commerciële spelers op de Belgische elektriciteitsmarkt zo laag mogelijk: we ontwikkelen diensten en mechanismen die de markt in staat stelt om handel te drijven via diverse platformen. Dit bevordert niet alleen het economische concurrentievermogen, maar zorgt ook voor meer welvaart voor iedereen.
Nieuwe uitdagingen vragen ook nieuwe infrastructuur, en vooral daar zijn jullie de voorbije jaren bijzonder actief geweest.
Chris Peeters: ‘Klopt. Door de omslag naar hernieuwbare energie moeten we de hele set-up van het systeem aanpassen. Vroeger stonden de grote elektriciteitscentrales – denk aan Doel of Drogenbos – vaak vlak bij grote steden of belangrijke industriesites. Vandaag moeten we die infrastructuur aanpassen aan de vaak zeer lokale productie van groene stroom – bijvoorbeeld via zonnepanelen of windturbines. Maar net zo goed aan de bulkproductie van groene stroom, die vaak veel verder van de eindgebruiker gebeurt, bijvoorbeeld in gigantische windparken op zee of in grote zonnecentrales. Omdat die groene stroomproductie niet altijd even constant blijft, moeten we ook zwaarder inzetten op interconnectiviteit en flexibiliteit: we wisselen stroom nu in twee richtingen uit met het buitenland om het systeem in evenwicht te houden. Dat alles vraagt forse investeringen.’
De klimaattransitie is vandaag alomtegenwoordig, maar consumenten kijken daarbij nog vooral naar de stroomproducenten. Ten onrechte?
Chris Peeters: ‘Nee, ik denk dat wij tot nog toe vooral achter de schermen actief waren, maar dat verandert stilaan. De consument ziet nu ook het potentieel en de voordelen van bijvoorbeeld lokale stroomproductie, en daardoor zullen wij als netbeheerder ook stilaan meer in beeld komen. Ook een aantal zeer ambitieuze infrastructuurprojecten waar we nu mee naar buiten komen, denk aan Ventilus in West-Vlaanderen of het MOG-project op de Noordzee, zullen onze visibiliteit flink verhogen.’
Hoe zien jullie de maatschappelijke inbreng van een bedrijf als Elia in het hele klimaatdebat?
Bernard Gustin: ‘Wij moeten ervoor zorgen dat alle technologische innovaties die tot de klimaatransitie kunen bijdragen zo vlot en efficiënt mogelijk in het elektriciteitsnetwerk geïntegreerd worden. Ik vergelijk onze rol graag met die van een scheidsrechter in het voetbal: hoe onopvallender hij is, hoe beter hij zijn werk doet. Maar vergis je niet: we hebben het vandaag echt wel over een belangrijke revolutie in het energielandschap, en daar spelen wij een grote maatschappelijke rol. In eigen land, maar ook op Europees niveau. Want dankzij het groeiend belang van groene stroomproductie zijn netwerken nu veel meer internationaal met elkaar verbonden.’
Wat wordt voor jullie de grootste uitdaging de volgende jaren?
Chris Peeters: ‘De klimaatambities worden in heel Europa aangescherpt. Dus moeten we nog sneller inzetten op nieuwe en aangepaste infrastructuur. Maar daarbij moeten we ook de lokale hinder door ingrijpende infrastructuurwerken zoveel mogelijk beperken.’
Elia is vandaag erg actief in Duitsland: de tijd van de ‘Belgische netwerkbeheerder’ is intussen wel voorbij?
Chris Peeters: ‘Inderdaad, in deze sector kan je vandaag niet anders dan heel Europees te denken. De energietransitie is alleen realiseerbaar in een sterk geïntegreerd Europees kader. Netwerkbeheerders die nu alleen nationaal denken, zouden heel snel gemarginaliseerd worden.’
Bernard Gustin: ‘Als Elia groep zijn we vandaag in Europa bij de top vijf, maar qua impact zitten we zeker in de top drie, niet het minst dankzij onze aanwezigheid in twee landen. Wij zijn vandaag dus al een nationale speler die ook over de grenzen heel actief is, wat ons qua cultuur en organisatie toch een streepje voor geeft. Wij zijn de voorbije jaren geëvolueerd tot een multinationale groep met een sterk Belgisch aandeelhouderschap. De volgende vijf jaar plannen wij op groepsniveau maar liefst 5,6 miljard euro nieuwe investeringen om het Europese net verder uit te bouwen.’
