Successieplanning roept vaak beelden op van ingewikkelde juridische documenten en belastingconstructies. De realiteit is een stuk genuanceerder …
1. ‘Successieplanning draait enkel om belasting besparen’
Bij het woord successieplanning, denkt men vaak meteen aan erfbelasting en fiscale optimalisatie. Dominique De Schutter van Dierickx Leys Private Bank benadrukt een veel ruimer kader: ‘Het fiscale luik is voor cliënten vaak een belangrijk onderdeel - daarover hoeven we niet flauw te doen. Het gaat echter niet alleen over belasting, maar in de eerste plaats om wie uw vermogen erft, hoe dat gebeurt en wat de impact is op u en uw naasten.’
Een grondige inventarisatie is essentieel: wat bezit u en wat wilt u dat ermee gebeurt? Dit is meer dan een cijferoefening, het raakt aan gevoelige kwesties zoals familiebanden, gezondheid en vermogen. ’Als u niets regelt, beslist de wet wie erft’, waarschuwt De Schutter. Wie actief plant, vermijdt ongewenste situaties en zorgt voor rust binnen de familie.
Als u niets regelt, beslist de wet wie erft. Wie actief plant, vermijdt ongewenste situaties en zorgt voor rust binnen de familie.
2. ‘Ik regel het later wel’
Veel mensen stellen successieplanning uit tot later. Maar Ethel Puncher van Dierickx Leys Private Bank wijst erop dat vroeg beginnen cruciaal is: ‘Of u nu 28 of 68 jaar bent, het is altijd nuttig om na te denken over uw nalatenschap zodat u weet waar u aan toe bent. Wacht u te lang, dan kan ziekte of overlijden roet in het eten gooien. Successieplanning is natuurlijk een evolutief gegeven: u zal die planning op regelmatige tijdstippen moeten bijsturen.’ Vergeet ook een aantal juridische regelingen niet, zoals een zorgvolmacht, die ervoor zorgt dat uw familie financiële beslissingen kan nemen mocht u door een ongeval of ziekte wilsonbekwaam raken.
3. ‘Wettelijk samenwonen is hetzelfde als een huwelijk’
In België bestaan drie samenlevingsvormen: feitelijke samenwoning, wettelijke samenwoning en het huwelijk. Hoewel ze soms op elkaar lijken, zijn de verschillen groot, vooral in het erfrecht.
Feitelijk samenwonenden erven niet automatisch van elkaar en moeten een testament opstellen. Wettelijk samenwonenden hebben iets meer bescherming, zoals vruchtgebruik op de gezinswoning, maar dat kan via een testament worden beperkt. Gehuwden zijn reservataire erfgenamen. De langstlevende partner erft het vruchtgebruik van de volledige nalatenschap; als er geen kinderen zijn, erft de partner de volle eigendom.
Een zorgvolmacht maakt dat uw familie financiële beslissingen kan nemen mocht u door een ongeval of ziekte wilsonbekwaam raken.
4. ‘Bankgiften zijn altijd belastingvrij’
Een bankgift lijkt eenvoudig: u maakt geld of beleggingen over en stelt een pacte adjoint op. Maar dit is niet zonder risico. ’Als bijvoorbeeld iemand die in het Vlaamse Gewest woont een bankgift deed maar binnen de drie jaar overlijdt, wordt alsnog erfbelasting geheven,’ waarschuwt De Schutter. Vanaf 2025 wordt deze termijn, de zogenaamde “verdachte periode” in Vlaanderen verlengd van drie naar vijf jaar, net als eerder in Wallonië gebeurde.
Wilt u risico’s vermijden, dan kunt u de bankgift ineens registreren en schenkbelasting betalen, bijvoorbeeld bij ziekte van de schenker. Dit voorkomt dat erfgenamen later met hogere erfbelasting te maken krijgen.
Een tussenweg, als u bijvoorbeeld ernstig ziek wordt nadat u een bankgift deed en vreest dat u de verdachte periode niet zal overleven, is dat u die bankgift alsnog registreert en de schenkbelasting betaalt. Dit voorkomt dat erfgenamen een hogere erfbelasting verschuldigd zijn.
5. ‘Een testament is voldoende voor al mijn wensen’
Een testament regelt wat er na uw overlijden gebeurt, maar biedt geen oplossingen als u tijdens uw leven wilsonbekwaam wordt. ’Hier komt de zorgvolmacht in beeld,’ benadrukt Puncher. Daarnaast moeten testamenten afgestemd worden op andere zaken zoals schenkingen en huwelijkscontracten. ’Een goed huwelijkscontract kan bijvoorbeeld flexibiliteit bieden aan de langstlevende partner’, voegt Puncher toe. ‘Een testament moet dus deel uitmaken van een breder successieplan.’
Conclusie? Successieplanning is geen eenmalige oefening en zeker geen standaardoplossing, maar vereist een combinatie van emotionele, juridische en fiscale afwegingen. Door op tijd te starten en samen te werken met experts zorgt u ervoor dat uw vermogen wordt overgedragen op een manier die past bij uw wensen en de behoeften van uw familie.