60 jaar voor ze in zowat alle collecties opdoken, creëerde horlogemaker Abraham-Louis Breguet al het eerste polshorloge voor Caroline Murat, zus van Napoleon en koningin van Napels. Het horloge zelf lijkt voorgoed verdwenen, maar dankzij de uitgebreide archieven van Breguet is het verhaal erover niet verloren gegaan. Meer nog, het leeft voort in een uiterst succesvolle nieuwe Breguet-collectie: “de Reine de Naples”.
De eerste persoonlijke horloges waren zakhorloges. Het oudste polshorloge werd toegeschreven aan Patek Philippe, die het vrouwensieraad in 1868 maakte voor een Hongaarse gravin. Later zou horlogemaker Cartier ook polshorloges maken voor piloten, die in volle vlucht makkelijker een snelle blik op hun pols konden werpen, dan in hun jas naar een zakhorloge te moeten gaan zoeken.
Koninklijke elegantie
Maar eigenlijk hebben we echte “uitvinding” van het polshorloge te danken aan de Zwitserse horlogemaker Abraham-Louis Breguet. Hij leverde al in 1812 de “Reine de Naples” af. Dat polshorloge lijkt van de aardbodem verdwenen, maar dankzij de archieven van Breguet hebben we toch een duidelijk beeld van de elegantie en perfectie van Breguets meesterwerk.
Een koningin bestelt
De zoektocht naar de oorspronkelijke “Reine de Naples” begint in de archieven aan de Parijse Place Vendôme, met het boek ‘Commissions’. Dat bevat de speciale bestellingen van Breguets klanten. In folio 29 staat op 8 juni 1810 de bestelling genoteerd van Caroline Murat, zus van keizer Napoleon, die na haar huwelijk met Joachim Murat, koningin van Napels was geworden.
En de Frans-Italiaanse koningin wist wat mooi was… Om de Napolitaanse economie te stimuleren, steunde ze de lokale textielfabrikanten, richtte ze onderwijs in voor meisjes en steunde ze archeologische opgravingen in Pompeï. Tijdens haar bewogen regeerperiode liet ze de koninklijke paleizen opnieuw inrichten en bestelde daarvoor het schilderij ‘La Grande Odalisque’ in 1814 bij de Franse schilder Ingres. Ze liet Napels kennismaken met Parijse modeontwerpers en … horlogecreateurs. Zo was ze een trouwe klant bij Breguet en bestelde ze die bewuste dag twee stukken: een zakhorloge met “grote complicaties” en, … hier komt het een repetitiehorloge met “armband” dat 5.000 francs zou kosten.
Zeventien mensen werkten een jaar en vier maanden aan het eerste polshorloge.
Het verhaal over haar armbandhorloge gaat voort in het Register van de Fabricage. Dat bevat een identiteitsfiche van elk Breguet-horloge en beschrijft nauwkeurig hoe het horloge tot stand kwam. Het horloge voor de koningin van Napels kreeg het nummer 2639, en twee maanden na de bestelling werd aan dit nooit eerder geziene meesterwerk begonnen.
Zeventien mensen werkten eraan, gedurende een jaar en vier maanden aan dit eerste polshorloge, begin december 1811 klaar was het klaar. De prijs was 4.800 francs, wat bewijst dat Breguet netjes binnen zijn vooropgestelde budget was gebleven. Toch moet Caroline Murat nog een jaar wachten op haar polshorloge: Breguet levert pas als alles absoluut perfect is.
De meester was namelijk zelf nog niet helemaal tevreden over de minuterie van het horloge. En op vraag van de koningin werd de geguillocheerde gouden wijzerplaat vervangen door een zilveren exemplaar. Het horloge kreeg ook Arabische cijfers, en dat is in die tijd erg uitzonderlijk voor gouden of zilveren wijzerplaten.
De archieven
Op 21 december 1812 was het horloge dan toch helemaal klaar en werd het verzonden naar koningin Caroline. Meer dan 30 jaar later, op 8 maart 1849 duikt het horloge “Reine de Naples” weer op, in een Livre de Rhabillage, zeg maar het boek van Breguets klantendienst, waarin alle revisies aan Breguet-horloges opgetekend staan. Het wordt binnengebracht door gravin Rasponi, née Louise Murat, de jongste dochter van Caroline en Joachim. Horloge N° 2639 wordt heel nauwkeurig beschreven bij dit onderhoud: een eivormig horloge met complicaties, uitzonderlijk dun, met een armband van gouddraad.
Horloge N° 2639 wordt heel nauwkeurig beschreven: een eivormig horloge met een armband van gouddraad.
Na de revisie in 1849, die 80 francs kostte, duikt Fhorloghet eerste polshorloge in 1855 nog eenmaal op in de archieven. Dat is het laatste spoor van de Reine de Naples. Sindsdien is het legendarische stuk onvindbaar…
Op basis van de archieven maakte Montres Breguets in 2002 een moderne versie van dit meesterwerk. L’histoire continue…