De Europese batterijverordening brengt ingrijpende veranderingen met zich mee voor de inzameling, recycling en het hergebruik van alle types gebruikte batterijen en daarnaast ook voor de productie en distributie van nieuwe batterijen. Wim Willems en Philippe Decrock van Bebat lichten de impact toe op de Belgische batterijsector en de werking van hun organisatie. ‘Ook de komende jaren willen we Europees koploper blijven inzake gebruikte batterijinzameling.’
De nieuwe Europese Batterijverordening stimuleert de verduurzaming van de volledige batterijketen. Naast inzameling en recyclage richt de regelgeving zich sterker op hergebruik van materialen en de circulariteit van grondstoffen. Bebat presteert op gebied van inzameling van draagbare batterijen vandaag al beter dan de Europese eisen. ‘Pas tegen 2027 moeten we de nieuwe doelstelling van 63% van de draagbare batterijen inzamelen, maar we zitten vandaag al aan 60,3%, waarmee we koploper zijn binnen Europa’, vertelt Wim Willems, Director HR & Legal bij Bebat.
We zitten qua inzameling vandaag al aan 60,3%, waarmee we koploper zijn binnen Europa.
2030: sensibilisering, samenwerking en lekstromen
De grootste uitdaging lijkt 2030, met als doelstelling om 73% van alle gebruikte batterijen terug in te zamelen. Vooral de opkomst van lithiumbatterijen in draagbare toestellen, zoals smartphones en laptops, maakt dit moeilijker. ‘Lithiumbatterijen zijn lastiger in te zamelen, omdat ze vaak in apparaten blijven zitten of via tweedehandskanalen verdwijnen’, benadrukt Philippe Decrock, Legal & Public Affairs Manager bij Bebat.
Daarom is sensibilisering voor Bebat cruciaal om de inzamelcijfers verder te verhogen. Want wanneer meer mensen herinnerd worden aan de nood om hun afgedankte batterijen in te leveren, kunnen er uiteindelijk ook meer batterijen gerecycleerd worden. Ook de bewustwording dat er in bepaalde dagelijks gebruikte toestellen wel degelijk een batterij zit, soms zelfs heel klein, zoals een knoopcel in bijvoorbeeld een wenskaart, kan worden vergroot. Daarnaast zijn er samenwerkingen met Recupel en Eucobat (de Europese federatie van batterij beheersorganismen) om de zogenaamde lekstromen in kaart te brengen. ‘Dat zijn gebruikte batterijen die buiten ons bereik vallen, bijvoorbeeld door export of langdurige bewaring thuis’, zegt Decrock. Bebat streeft naar een realistischere aanpak om de inzameldoelstelling van 73% te halen. ‘We willen de focus verleggen naar available for collection: de batterijen die effectief door organisaties zoals de onze kunnen worden ingezameld, afgestemd op de marktrealiteit. We kunnen uiteraard alleen maar het aantal beschikbare batterijen dat voorhanden is inzamelen, en niet de batterijen die hardnekkig in toestellen blijven zitten omdat ze niet echt verwijderbaar zijn (elektrische tandenborstels, iphones, oortjes, ...) of om emotionele redenen bewaard worden.’
We werken samen met organisaties zoals Recupel en Eucobat om lekstromen beter in kaart te brengen.
Recyclage: hogere normen en meer transparantie
Tot slot legt de verordening strengere eisen op aan recyclagebedrijven. Die moeten hogere efficiëntiepercentages halen en meer grondstoffen, zoals kobalt, nikkel en mangaan, terugwinnen. En dat brengt kosten met zich mee.
‘Onze recyclagepartners moeten hun processen optimaliseren, wat een impact heeft op het kostenmodel’, zegt Wim Willems. Tegelijk bouwt Bebat meer kennis op over de samenstelling van batterijen. ‘Met meer kennis over de schaarse stoffen die erin zitten, staan we sterker in onderhandelingen met recyclagebedrijven’, besluit Decrock.
De batterijverordening stelt ook specifieke doelen voor batterijen in lichte elektrische voertuigen, zoals e-bikes, e-steps en e-scooters. Tegen 2028 moet 51% van deze batterijen worden ingezameld.
- ‘Bebat heeft sterke banden met bijvoorbeeld de fietssector, maar toch is de markt moeilijk te monitoren’, legt Decrock uit. ‘Veel van deze batterijen hebben een lange levensduur, worden gerepareerd of geëxporteerd samen met de fiets, waardoor we de cijfers voor de inzameling moeilijk kunnen inschatten.’ Bebat blijft inzetten op samenwerking met producenten en distributeurs om de doelstelling te halen.
- Ook de snelle opmars van elektrische voertuigen (EV's) – van auto’s tot bussen, treinen en schepen – brengt nieuwe uitdagingen met zich mee.
- ‘Tegen 2030 zal het gewicht van ingezamelde gebruikte EV-batterijen dat van draagbare batterijen overstijgen’, stelt Wim Willems. Bebat bereidt zich voor op die groei door technologieën te ontwikkelen voor het testen, ontmantelen en hergebruiken van deze batterijen. Een mogelijk tweede leven voor EV-batterijen ligt in stationaire batterijsystemen voor het opslaan van zonne-energie.’